UU-wetenschappers trekkers van twee van de zeven zwaartekrachtprojecten

Dat heeft het kabinet zojuist bekendgemaakt. Onderzoeksfinancier NWO heeft het geld verdeeld. Er kwamen veertig aanvragen van ‘consortia’ binnen, waarvan er vijftien zijn uitgenodigd voor een gesprek.

Van de zeven projecten die nu subsidie krijgen, hebben er twee Utrechtse hoogleraren als trekker. Bij die projecten zijn ook andere Utrechtse onderzoekers betrokken. Bij drie van de overige projecten zitten eveneens Utrechters in het onderzoeksteam.

Cellen bestuderen en sturen
Onder leiding van de Utrechtse hoogleraar celbiologie gaat een groep wetenschappers aan de slag met het project IMAGINE!. Ze zullen onderzoeken hoe cellen in levend weefsel zich gedragen. Een tweede vraag is hoe cellen te manipuleren en te sturen zijn.

Op de UU-site zegt Akhmanova te willen werken aan nieuwe technieken die het mogelijk maken om de werking van medicijnen in het menselijk lichaam te bestuderen. “Dat konden we al in een petrischaaltje, maar het is essentieel om te bekijken hoe ze in de weefsels van het lichaam werken.”

Het project ontvangt in totaal 20,8 miljoen euro. Behalve Akhmanova zijn onder meer de onderzoeksgroepen van haar UU-collega Lukas Kapitein en van UMCU-hoogleraren Madelon Maurice, Jacco van Rheenen en Geert Kops bij het project betrokken. Ook het Prinses Máxima Centrum en het Biology Imaging Center van de UU doen mee.

Efficiënte materialen
Het tweede ‘Utrechtse’ project dat een miljoenensubsidie tegemoet mag zien is QuMAT. Daarbij gaat het om het vinden van nieuwe, efficiëntere materialen voor informatieverwerking. Op de UU-website wijst hoofdaanvrager en Scheikunde-hoogleraar Daniël Vanmaekelbergh de groeiende energiebehoefte door het toenemende gebruik van informatietechnologie. “Gelukkig is er nog veel terrein te winnen.”

Naast onderzoekers uit Nijmegen, Groningen, Delft en Eindhoven maakt ook de Utrechtse hoogleraar Natuurkunde Cristiane Morais Smith onderdeel uit van het project QuMat. De aanvragers krijgen 21,3 miljoen euro.

Datarevolutie
Verder is de Utrechtse hoogleraar Neurowetenschap Hilleke Hulshoff Pol, verbonden aan het UMC Utrecht, een van de aanvragers voor het project Samen Opgroeien. Daarin gaan wetenschappers onderzoeken hoe pubers zich ontwikkelen.

UU-communicatiewetenschapper José van Dijck is als aanvrager betrokken bij een project dat de gevolgen van de ontwikkeling van artificiële intelligentie en van de datarevolutie voor besluitvormingssystemen in onze maatschappij onder de loep neemt. Zij geeft samen met hoogleraar Publieke Innovatie Albert Meijer leiding aan een Utrechts team van onderzoekers.

De onderzoeksgroep van UMCU-neurowetenschapper Nick Ramsey ten slotte maakt onderdeel uit van een groot onderzoek dat kijkt naar de interactie tussen hersenen en de buitenwereld.

Tien jaar onderzoek
Met het geld (142,7 miljoen euro) gaan de consortia tien jaar lang onderzoek doen. Het komt per project dus neer op zo’n twee miljoen euro per jaar. De zwaartekrachtsubsidies zijn in 2012 voor het eerst toegekend. In totaal zijn er nu vijf rondes geweest en aankomend collegejaar komt er een zesde ronde.

Ter vergelijking, de hoogste Nederlandse wetenschapsprijs (de Spinozapremie) is 2,5 miljoen euro waard en die win je niet tien jaar achter elkaar. Wel blijken drie hoofdaanvragers in deze ronde tevens oud-winnaars van de Spinozapremie. Dat zijn Anna Akhmanova (Utrecht), Eveline Crone (Rotterdam) en Jan van Hest (Eindhoven).