Van Engelshoven over #metoo in hoger onderwijs

Dankzij de #metoo-beweging durven steeds meer mensen hun verhalen over seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag te delen. In Nederland kwamen bijvoorbeeld verhalen naar buiten over twee docenten van de toneelscholen in Arnhem en Amsterdam: ze hadden seksuele relaties met studenten en deden hun macht gelden.

GroenLinks stelde er schriftelijke vragen over. Wat gaat Van Engelshoven met deze verhalen doen? En hoe zit het in de rest van het hoger onderwijs? Wordt bij andere opleidingen minder misbruik gemaakt van de hiërarchische verhouding tussen docenten en studenten?

Misbruik afhankelijkheidsrelatie onacceptabel
De nieuwe minister laat er geen misverstand over bestaan. “Ik vind het onacceptabel als een docent de afhankelijkheidsrelatie misbruikt en seksueel grensoverschrijdend gedrag vertoont”, antwoordt ze. "Het verschil in positie (tussen student en docent, red.) legt extra verantwoordelijkheid bij de docent om hier integer mee om te gaan en bij de instelling om hierop alert te zijn."Docenten mogen de “veilige leeromgeving” van studenten nooit schaden. "Een ultieme voorwaarde voor leren."

Maar verder houdt ze zich afzijdig. Ze hoort “geluiden die aangeven” dat de problemen bij de twee toneelscholen tot het verleden behoren. De betrokken docenten zijn ontslagen. Maar de problemen spelen de niet alleen in de theateropleidingen. Ook in de wetenschap gaan mensen over de schreef, schreef hoogleraar Vanessa Evers van de Universiteit Twente. Het gebeurt volgens haar elke dag weer

Volgens de minister zijn er echter de laatste jaren weinig signalen van zulk fout gedrag in opleidingen van het hoger onderwijs. “Tegelijkertijd zijn er geen redenen te veronderstellen dat het in de gehele maatschappij wel voorkomt en niet in het onderwijs.” Het kan volgens haar twee dingen betekenen. Misschien hebben de instellingen “voldoende corrigerend vermogen” en lossen ze dit soort problemen goed op. Maar het zou ook kunnen dat de betrokkenen zich niet melden. En dat zou niet goed zijn.

Meldingen inderdaad topje van de ijsberg?
Bij de vertrouwenspersoon van de Universiteit Utrecht deden in 2016 drie personen melding van seksuele intimidatie, schreef DUB eind vorige maand in een artikel over de wijze waarop #MeToo binnen de UU leeft. In 2014 en 2015 kwamen er ieder jaar vier klachten van studenten bij de vertrouwenspersoon terecht. In 2012 betrof het vier studenten en vijf medewerkers. Volgens de medewerkersmonitor van 2017 zou 0,8 procent van de medewerkers van de UU weleens geconfronteerd worden met ongewenste intimiteiten; dit komt neer op ruim dertig van de medewerkers die de enquête invulden. Een vergelijkbaar onderzoek onder studenten wordt niet gehouden. UU-vertrouwenspersoon Jeanette van Rees durft niet te zeggen of de meldingen die bij haar terechtkomen het topje van de ijsberg vormen.

Van Engelshoven vindt dat hogescholen en universiteiten moeten zorgen dat studenten en docenten “zich aangemoedigd voelen” om elke vorm van ongewenst gedrag te melden, zonder gevaar voor hun studie, carrière of rechtspositie.

De Universiteit Utrecht houdt vandaag in theater TivoliVredenburg een pop-up college over het onderwerp, waar wetenschappers van verschillende disciplines de #metoo-beweging duiden.