Veertien Vidi-beurzen naar Utrecht

Onderzoeksfinancier NWO heeft 70 miljoen euro verdeeld onder 88 ervaren wetenschappers. Utrecht haalt na de UvA de meeste beurzen binnen.

Wetenschappers staan nog altijd in de rij om een beurs te bemachtigen uit de zogeheten Vernieuwingsimpuls. Maar liefst 540 onderzoekers hadden deze keer een aanvraag ingediend. Slechts 16 procent had succes.
De lage slaagkans is NWO en de universiteiten al jaren een doorn in het oog. Niet alleen besteden veel wetenschappers en reviewers tijd aan een onderzoeksplan waar geen geld voor is, ook moeten beoordelaars heel veel aanvragen afwijzen.
In een poging de toeloop te verminderen heeft NWO vorige keer de spelregels aangepast. Wetenschappers mogen nog maar twee maal een aanvraag indienen voor een Vidi-subsidie, zodat ze misschien iets voorzichtiger met hun kans omspringen. Maar die ingreep mocht kennelijk niet baten.
De beurzen zijn belangrijk voor de verdere carrière van wetenschappers. Met de subsidie van maximaal 800.000 euro kunnen ze een eigen onderzoeksgroep opbouwen. Niet alleen krijgen ze geld om onderzoek te doen, ze kunnen ook aantonen dat ze succesvol zijn in het werven van fondsen.
In de Vernieuwingsimpuls verdeelt NWO onderzoeksgeld onder wetenschappers in verschillende stadia van hun loopbaan. Er zijn Veni-subsidies voor recent gepromoveerde wetenschappers, Vidi-subsidies voor ervaren wetenschappers en Vici-subsidies voor zeer ervaren wetenschappers. De beurzen ontlenen hun naam aan een bericht van Julius Caesar, die een vijandelijk leger had verslagen en aan de senaat in Rome schreef: “Ik kwam, ik zag, ik overwon.”
Deze ronde valt vooral de Universiteit van Amsterdam op, die zestien beurzen in de wacht sleept, plus nog eens drie voor het AMC. De Universiteit Utrecht krijgt er negen, plus vier voor het UMCU en één voor het Hubrecht Instituut.
De Utrechtse winnaars zijn:
Floortje Alkemade, Copernicus Institute of Sustainable Development
Kennis voor schone technologie
Technologische doorbraken zoals CO2-neutrale auto's zijn nodig om tot een duurzame samenleving te komen. De onderzoekers ontwikkelen nieuwe methoden om systematisch te bestuderen welke mechanismen tot technologische doorbraken in schone technologie leiden.

Pieter Bruijnincx, Anorganische Chemie & Katalyse
Omzetten van biomassa met katalyse: de natuur doet het voor
De natuur heeft elegante oplossingen gevonden om complexe processen mogelijk te maken en te controleren. Met deze oplossingen als inspiratiebron gaan de onderzoekers nieuwe, dynamische processen en katalysatoren ontwikkelen om biomassa om te zetten in duurzame chemicaliën en brandstoffen.

Caroline Cheng. Vaatwand Biologie (UMCU)
Zieke bloedvaatjes in zieke bloedvaten
Aderverkalking is het dichtslippen van bloedvaten waardoor organen niet meer voldoende zuurstof kunnen ontvangen. Bij een ernstige vorm hiervan treedt er ingroei op van slecht functionerende microvaatjes. Dat verergert de aderverkalking en daarom kijken de onderzoekers hoe dit tot stand komt.

Joris Eggenhuisen, Sedimentologie
Lawines in de donkere diepe zee
Wervelende lawines voeren sediment 1000 km ver door meanderende geulen op de bodem van de oceanen. Deze lawines worden nagemaakt in het laboratorium om erachter te komen hoe dat kan, en te voorspellen waar in oceanen zand afgezet wordt.

Hugo van Ingen, NMR Spectroscopy Research Group
Verbouwing van ingepakt DNA
Ons DNA wordt beschermd door het stevig in te pakken. Om het DNA te kunnen aflezen, wordt het weer uitgepakt. De onderzoekers ontwikkelen nieuwe technieken om het mechanisme van deze verbouwing te achterhalen, met nadruk op het samenspel van moleculaire structuur, dynamica en interacties.

Caroline Katsman, Oceanografie (UU/NIOZ)
Wervelend de diepzee in
In de Noord-Atlantische Oceaan zinkt zeewater naar de diepzee. Dit proces stokt in een warmer klimaat, wat leidt tot extra zeespiegelstijging. Effecten van wervels in oceaanstromingen ontbreken echter in dit toekomstbeeld. Door te analyseren wat wervels doen verbeteren oceanografen klimaatvoorspellingen.

Alexander Leemans Image Sciences Institute (UMCU)
Wegennet van het brein in beeld
De connecties in het brein zijn te vergelijken met een snelwegennet. De onderzoekers gaan dit wegennet van verbindingen in kaart brengen door het diffusieproces van watermoleculen in hersenweefsel te bestuderen.

Simone Lemeer, Scheikunde
Een navigatiesysteem in iedere cel
Kankercellen zijn meester in het omzeilen van blokkades (medicijnen) die hun groei belemmeren. Hoe werkt dit interne navigatiesysteem? Kan door het aanbrengen van meerdere blokkades de kankercel alsnog gedood worden? Dit onderzoek zal het uitwijzen.

Sabine Middendorp, Kindergastro-enterologie UMCU
Verkeerschaos in darmcellen veroorzaakt ernstige diarree
Darmcellen hebben een gespecialiseerd transportmechanisme om vertering en opname van voedingsstoffen efficiënt te laten verlopen. Verstoring in dit transport leidt tot levensbedreigende diarree bij heel jonge kinderen. De onderzoekers bestuderen hoe dit werkt en zoeken naar nieuwe therapieën.

Richard Sherwood, Hubrecht Institute
Stamcellen programmeren
Stamcellen kunnen zich ontwikkelen tot iedere cel in het menselijk lichaam, alleen weten wij nog niet hoe we ze hierin kunnen sturen. De onderzoekers bouwen computermodellen die vertellen hoe we stamcellen kunnen programmeren naar ieder gewenst celtype.
Stefan van der Stigchel, Psychologische Functieleer
Een stabiele visuele wereld
Ondanks dat we continu oogbewegingen maken, ervaren we een stabiele visuele wereld. Na een hersenbeschadiging kan deze stabiliteit echter verstoord zijn en ervaren patiënten problemen in het dagelijks leven. Dit onderzoek gaat na hoe visuele stabiliteit in het brein werkt.
Uğur Üngör, Geschiedenis
Paramilitarisme, georganiseerde misdaad en de staat
Paramilitairen zijn speciale eenheden die tijdens etnische conflicten geweld tegen burgers begaan. Deze groepen onderhouden nauwe banden met politieke elites, maar ook met de georganiseerde misdaad. Dit onderzoek verklaart hoe en waarom paramilitarisme ontstaat en hoe het bijdraagt aan etnisch conflict.
Tina Vermonden, Biofarmacie & Farmaceutische Technologie
Nanodeeltjes verbeteren efficiëntie van kankertherapie
Geneesmiddelen tegen kanker moeten kankercellen doden, maar ze vernietigen ook gezonde cellen waardoor ernstige bijwerkingen optreden. In dit project worden biomaterialen ontwikkeld waaruit nanodeeltjes beladen met geneesmiddelen gedurende een langere periode vrijkomen. Hierdoor verbetert de efficiëntie, terwijl de gebruikte dosis lager kan zijn.
Femke van Wijk, Pediatrische Immunologie (UMCU)
De natuurlijke rem gesaboteerd
Het afweersysteem bij kinderen met een jeugdreuma is verstoord. Op de plaats van ontsteking wordt de natuurlijke rem van het afweersysteem gesaboteerd. De onderzoekers gaan uitzoeken wie er verantwoordelijk is voor de sabotage en hoe dit werkt.