Vergeet de dienstensector niet, waarschuwt AWT

Nederlandse hogescholen en universiteiten zouden meer opleidingen moeten aanbieden die zich op innovatie in de dienstensector richten. Want innovatie is meer dan alleen nieuwe technologische snufjes.

Dat schrijft de Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid in het advies Diensten waarderen. Het is voor de kenniseconomie niet genoeg om alleen technologische vernieuwing na te streven, ook de diensteneconomie moet blijven innoveren.

‘Diensten’ zijn de vruchten van de economie die niet op je tenen kunnen vallen, aldus de AWT. Diensten zijn niet tastbaar, maar hebben toch waarde. Niet de auto, maar het leasebedrijf. Niet de computer, maar de helpdesk. Niet het gebouw, maar de architectuur.

De dienstensector is in Nederland nogal groot. Daar liggen kansen, meent de AWT. Er zijn nu “onvoldoende opleidingen voor diensteninnovatie” en er is “onvoldoende en versnipperde kennis” over dit onderwerp.

Daarom zou Nederland zijn innovatiebeleid moeten herzien. Het gaat niet langer alleen om technologische ontwikkelingen en slimme uitvinden, maar ook om nieuwe diensten. Stimuleer niet alleen de toepassing van bètawetenschappen en techniek, maar let bijvoorbeeld ook op sociale wetenschappen.

Ga maar na, bedrijven als Amazon en Facebook hebben nauwelijks nieuwe technologie ontwikkeld. Ze maakten vooral slim gebruik van ict die voor het oprapen lag. Dat is ook innovatie.

De overheid moet volgens de AWT investeren in onderzoek en onderwijs naar diensten. Er zou bovendien een speciaal fonds beschikbaar moeten komen voor maatschappelijke innovatieprojecten. Dit kan allemaal binnen de huidige ‘topsectoren’, waarin wetenschap en bedrijfsleven vruchtbaar moeten samenwerken.

Alleen zouden de hogescholen er nog iets meer bij betrokken moeten worden. “Meer nog wellicht dan universiteiten, spelen hogescholen bij diensteninnovatie een belangrijke rol”, denkt de AWT. “Veel mensen die actief worden in een dienstverlenend beroep, zowel bij commerciële als publieke dienstverleners, worden in hogescholen opgeleid.”

Zo doet de raad nog meer aanbevelingen. Mocht de overheid zelf een dienst inkopen, dan kan zij volgens de AWT in één moeite door innovatie stimuleren. Schrijf bijvoorbeeld eens een prijsvraag uit om ondernemers tot nieuwe ideeën te bewegen.

In andere landen is meer aandacht voor dit onderwerp. Zo heeft Groot-Brittannië een public services innovation lab om proeven met diensteninnovatie uit te voeren. Denemarken ondersteunt de samenwerking van bedrijven en wetenschappers in de dienstensector in een zogeheten service cluster. Finland, Duitsland en Japan hebben er speciale onderzoeksprogramma’s voor.