Vervolg Culturele Barometer onder druk nu CBS onderscheid westers niet-westers loslaat

De Universiteit Utrecht is één van de vijf deelnemende universiteiten die gegevens van zijn personeel willen doorspelen  aan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) om zicht te krijgen op de diversiteit van de medewerkers. De personeelsgeleding van de Universiteitsraad protesteerde met kracht bij het universiteitsbestuur die daarna besloot het project tijdelijk op te schorten. Enerzijds ging de kritiek over de privacy die in het geding zou zijn. Anderzijds was er ook protest tegen de manier waarop medewerkers binnen dit project verdeeld zouden worden in Nederlands, westers en niet-westers.” “Mensen hebben een keur aan achtergronden. Het lijkt me daarom niet goed mensen in te delen in westers of niet-westers. Daarmee bevestig je bepaalde hokjes en hou je een discutabel onderscheid in stand, wat de inclusiviteit niet ten goede komt,” zei Lieke Schrijvers van de Universiteitsraad in een artikel in NRC Handelsblad. 

Stroomversnelling
Het CBS heeft deze week laten weten de kritiek ter harte te nemen en stopt met het maken van het onderscheid tussen westers en niet-westers. De discussie binnen het bureau bestond al langer, maar kwam door de discussie rond de Culturele Barometer in een stroomversnelling, zegt het CBS. Ook de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid zal binnenkort met een beleidsadvies komen waarin zij oproept dit onderscheid niet meer te maken. Volgens de WRR is het onderscheid niet-wetenschappelijk onderbouwd en roept het ‘negatieve associaties’ op, zo meldde NRC afgelopen dinsdag.

De rangschikking heeft volgens het WRR-rapport ‘een koloniale connotatie’. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘van hier’ en ‘niet van hier’. De vraag is, zo stelt de WRR, in hoeverre herkomst speelt bij mensen die uit een tweede generatie komen en hier zijn opgegroeid? De WRR zegt bovendien dat je met dit onderscheid nauwelijks beleid kunt maken. Kenniswerkers uit India, studenten uit de Antillen en asielzoekers uit Eritrea worden beschouwd als niet-westers, terwijl kenniswerkers uit Japan, studenten uit Indonesië en asielzoekers uit Tsjetsjenië westers zijn.

Opdracht Tweede Kamer
Wat het besluit betekent voor het CBS-project van de Barometer Culturele Diversiteit, is nog niet duidelijk. CBS sociololoog Ruben van Gaalen zegt tegen DUB dat er op de korte termijn nog helemaal niets verandert. De Culturele Barometer is een opdracht vanuit de Tweede Kamer en loopt via het ministerie van Sociale Zaken. Op termijn verwacht hij wel dat het CBS een andere, betere indeling zal hanteren.

 In de Volkskrant zegt Van Gaalen dat die betere indeling meer gedetailleerd zal zijn. Er wordt dan bijvoorbeeld aangegeven of mensen een Marokkaanse, Turkse, Antilliaanse of Surinaamse achtergrond hebben.

Koppig vasthouden
Lieke Schrijvers zegt positief verrast te zijn door het besluit van het CBS. “Zij reageren een stuk pro-actiever en alerter dan de universiteiten die vooral koppig aan het project willen vasthouden.” Schrijvers zegt dat ze het breder doel van de universiteit om te sturen op meer diversiteit onderschrijft. “Maar een deel van de Raad vraagt zich af of deze manier de goede is. Wat meet je eigenlijk? Er hangt aan dit onderscheid inderdaad een kolonialistische connotatie waarbij ‘westers’ de norm is en ‘niet-westers’ blijkbaar als minder ervaren wordt. Als je wilt weten hoe divers de medewerkers op de UU zijn en in hoeverre ze zich thuis voelen op de universiteit, zou ik veel meer zijn voor een project waarbij mensen vrijwillig ervaringen delen over hun achtergrond en hoe ze het werken aan de universiteit ervaren.”

Op 26 april bespreekt de Universiteitsraad de kwestie met het College van Bestuur. Schrijvers: “Ik ben benieuwd wat het besluit betekent voor dit project. De extra informatie die we tot nu toe hebben gekregen van het CvB, heeft mij in ieder geval nog niet overtuigd.”