Vlaamse universiteiten gaan eigen opleidingen keuren

In Vlaanderen komt medio 2015 een einde aan de NVAO-keuring van afzonderlijke opleidingen in het hoger onderwijs. Hogescholen en universiteiten krijgen meer vrijheid.

Dat melden dagbladen De Morgen en De Standaard vandaag. Hiermee gaat een wens van de Vlaamse universiteiten en hogescholen in vervulling, die vinden dat ze te veel tijd kwijt zijn met de visitatie van de opleidingen.
In plaats van afzonderlijke opleidingen gaat kwaliteitsbewaker NVAO nu hele onderwijsinstellingen keuren: er komt een zogeheten ‘instellingsaccreditatie’. Daarbij worden steekproefsgewijs ook enkele opleidingen onder de loep genomen.
Hierover hebben de onderwijsinstellingen afspraken gemaakt met de nieuwe minister van Onderwijs. Ann Demeulemeester, de Vlaamse vicevoorzitter van de NVAO, was daar nauw bij betrokken en heeft het plan mede geschreven.
Nederland en Vlaanderen hebben samen één organisatie die de kwaliteit van het hoger onderwijs bewaakt. Wel maken ze hun eigen wetten en regels waar de onderwijsinstellingen zich aan moeten houden.
Het nieuwe systeem zal in Vlaanderen zorgen voor een ‘kwaliteitscultuur’, zegt ze in een telefonische reactie. “De onderwijsinstellingen worden zelf eigenaar van hun kwaliteitszorg: hopelijk ervaren ze die minder als een externe last. Dat is heel belangrijk.” Verder zullen studenten meer te zeggen krijgen over de kwaliteit, net als het werkveld waarvoor studenten worden opgeleid.
De nieuwe instellingsaccreditatie zal wel zwaarder zijn dan de Nederlandse ‘instellingstoets’, waarmee universiteiten en hogescholen kunnen laten zien dat ze hun beleid op orde hebben. Daar komt nog altijd een lichtere opleidingskeuring achteraan.
In Vlaanderen verdwijnt die opleidingskeuring, dus moeten de universiteiten en hogescholen aantonen dat ze de ‘regie’ over de onderwijskwaliteit stevig in handen hebben. “Het kan zijn dat wij gaan ontdekken dat men niet slaagt, of slechts ten dele”, aldus Demeulemeester. “In geval van een onvoldoende vallen we terug op het oude systeem van opleidingsvisitaties.”
Het nieuwe systeem zou goedkoper moeten zijn voor het Vlaamse hoger onderwijs. Daarmee wil de christendemocratische minister van Onderwijs Hilde Crevits bezuinigingen goedmaken die de Vlaamse regering heeft doorgevoerd.
Hier in Nederland klagen onderwijsinstellingen soms ook over de rompslomp rond de accreditatie. “Als we nog beter gaan kijken of een instelling op centraal niveau de zaakjes op orde heeft, dan hoeven we dat niet meer bij alle afzonderlijke opleidingen te doen”, zei vicerector Simone Buitendijk van de Universiteit Leiden in juni. “Die opleidingen kun je natuurlijk wel controleren – we willen heus geen pottenkijkers buiten de deur houden – maar dat zou dan ook onaangekondigd kunnen gebeuren.”
Nederlandse universiteiten en hogescholen slagen soms niet voor de instellingstoets, die makkelijker zou zijn dan de komende Vlaamse instellingsaccreditatie. Ook worden er wel eens opleidingen afgekeurd van instellingen die voor de toets waren geslaagd. Dat maakt de Vlaamse Vereniging van Studenten kritisch, blijkt uit het artikel van De Morgen. “We vragen ons nog altijd af of alle instellingen hier klaar voor zijn”, zegt voorzitter Bram Roelant.
Het plan moet nog naar de regering en dan naar het parlement, maar in principe zijn de afspraken rond. Tot 2020 wordt er met de instellingsaccreditatie geëxperimenteerd. Opleidingen die ‘in herstel’ zijn na een onvoldoende, worden nog wel apart gekeurd. Hetzelfde geldt voor nieuwe opleidingen, joint degrees en opleidingen van particuliere onderwijsinstellingen.
Ook kan straks ingegrepen worden als bij bepaalde opleidingen de vlam in de plan slaat en er misstanden naar buiten komen, staat in het akkoord.