Vooruitblik SCP: in 2050 talent belangrijker dan opleidingsniveau

Talent is over veertig jaar een stuk belangrijker dan opleidingsniveau, voorspelt het Sociaal en Cultureel Planbureau. Die talenten willen universiteiten en hogescholen graag binnenhalen: de jacht op de beste student is geopend.

Het nieuwe jaar staat voor de deur. Wat heeft de toekomst voor ons, en met name voor het onderwijs, in petto? Het Sociaal Cultureel Planbureau doet een gooi en blikt vooruit naar 2050.

Nu geeft een hoger onderwijsdiploma vaak meer kans op een leuke en goede baan. Maar dat is straks anders, voorspelt het SCP: talent is dan belangrijker dan een diploma. Het opleidingsniveau zal over veertig jaar meer dan nu een momentopname zijn, omdat ‘leven lang leren’ dan een vanzelfsprekendheid is.

Concurrentie onderling neemt toe
Dat talent wordt ook nu al gestimuleerd in speciale onderwijsprogramma’s voor excellente, ambitieuze studenten. Opleidingen kiezen er steeds meer voor om hun studenten te selecteren, waardoor ook de concurrentie onderling toeneemt. Deze ‘war of talent’ zal in de toekomst een grotere rol spelen, verwacht het bureau.

Maar talentvol ben je niet alleen als je goed kunt leren. Sterker nog, het cognitieve aspect speelt straks nog wel een rol, maar wordt minder bepalend voor maatschappelijk succes dan nu. Dat komt doordat computers steeds intelligenter worden en kennisgebrek niet langer een hindernis is.

Vaardigheden die robots en computers missen en nooit zullen kunnen ontwikkelen, gaan zwaarder tellen. Mensen met een groot empathisch vermogen die goed kunnen communiceren behoren volgens het SCP tot de “winnaars”.

Onderwijsinstellingen steeds nternationaler
Nederland en zijn onderwijsinstellingen worden daarnaast steeds diverser en internationaler. Wie meerdere talen spreekt, heeft straks een streepje voor.

Moeten universiteiten en hogescholen straks dan nog wel bekostigd worden door de Nederlandse overheid, vragen de onderzoekers. “Een breed en volledig aanbod van publiek bekostigd hoger onderwijs ligt dan niet langer in de rede, met als gevolg dat het aandeel private financiering zal toenemen.”

Al deze ontwikkelingen opgeteld kunnen ook leiden tot een stelsel waarin alleen de besten het redden. Het SCP waarschuwt dat de ongelijkheid zal toenemen, als er niets gebeurt om dit tegen te gaan.

Eerder deze week kwam het boek 'Haalt de universiteit 2040?' uit van rector Bert van der Zwaan, waarin hij zijn visie geeft op de toekomst van de universiteit.