Wat gebeurt er met de leenstelselmiljoenen?

Het afschaffen van de basisbeurs in 2015 moest honderden miljoenen euro’s opleveren voor de verbetering van het hoger onderwijs. Instellingen maakten in zogeheten ‘kwaliteitsplannen’ duidelijk waar ze hun deel van dat geld aan zouden uitgeven.

Wat er precies in die plannen stond? NOS op 3 spitte ze door en maakte een uitgebreid online overzicht. De ideeën kunnen per instelling en (soms) zelfs per faculteit worden bekeken. Maar hoeveel geld er precies wordt uitgegeven, staat er meestal niet bij.

Masterclasses
Het belangrijkste thema waar hogescholen en universiteiten mee aan de slag willen is ‘intensiever en kleinschaliger onderwijs’. In de praktijk komt dit vaak neer op het aannemen van meer docenten en een betere begeleiding van studenten.

Er zijn daarnaast allerlei ideeën op het gebied van studentenwelzijn, flexibel onderwijs en diversiteit. De NOS zette ook wat opmerkelijke voorbeelden op een rij, zoals masterclasses in Israëlische dans of peperdure didactische cursussen voor docenten aan de Amerikaanse topuniversiteit Harvard.

Veel instellingen investeren in hun plannen – die overigens lang voor de coronacrisis zijn ingeleverd – ook in ‘online onderwijs’. Dat omvat meer dan het streamen van colleges: er moeten bijvoorbeeld ook allerlei handige onderwijs-apps komen.

Geen vooruitgang
De grote vraag is of er met deze plannen veel van de intensivering van het onderwijs terechtkomt. Een op de vijf onderwijsinstellingen geeft aan dat extra docenten juist hard nodig zijn om de groeiende studentaantallen bij te benen. Maar daar zijn de leenstelselmiljoenen niet voor bedoeld.

Voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond Lyle Muns wordt er niet heel vrolijk van. “Studenten hebben hun basisbeurs moeten inleveren”, zegt hij. “Dan mag je op z’n minst verwachten dat de student-docent ratio omhooggaat. Maar als deze ‘extra’ investeringen net genoeg zijn om stijgende studentenaantallen te compenseren, is er dus ook geen sprake van vooruitgang.”

Minister Van Engelshoven ziet het anders. “Elke docent erbij verbetert de student-docent ratio en is dus een investering in de kwaliteit van het onderwijs”, zegt ze in gesprek met de NOS. “Als je die investering niet had gedaan, was de ratio verslechterd. Dus het draagt altijd bij.”

Nieuwe basisbeurs
Over het leenstelsel zullen we ongetwijfeld nog veel horen in aanloop naar de Tweede Kamer-verkiezingen van volgend jaar. Tijdens de algemene politieke beschouwingen pleitten meerdere partijen al voor een nieuwe basisbeurs.