Wat kost het om ‘tweede studies’ goedkoper te maken?
Wie voor het eerst gaat studeren, betaalt ruim 2.100 euro collegegeld voor een bachelor of master. Wie daarna een tweede studie wil doen, moet sinds 2010 duizenden euro’s meer betalen. Zeven- tot tienduizend euro voor een tweede rechtenopleiding is heel gebruikelijk, en sommige studies vragen meer dan 15 duizend euro per jaar.
Er zijn wel uitzonderingen. Wie zich laat omscholen naar de zorg of het onderwijs, betaalt het gewone tarief: dat zijn immers tekortsectoren en de overheid wil niemand afschrikken om daarnaar over te stappen. Maar een leraar Engels die ook leraar Duits wil worden? Die moet weer extra betalen.
Doorstudeerboete
D66 spreekt van de ‘doorstudeerboete’ en ook andere partijen willen al langer van de minister weten hoeveel het zou kosten om de tweede studie weer voor iedereen te bekostigen, of desnoods alleen iets meer uitzonderingen toe te staan. Met de verkiezingen in aantocht is dat een interessante vraag.
Minister Van Engelshoven is zelf niet van plan om de wet te wijzigen. Daarvoor krijgt ze in het kabinet de handen niet op elkaar. Maar op verzoek van de Tweede Kamer wilde ze de diverse mogelijkheden best op een rijtje zetten.
De duurste optie is dat iedereen, net als vroeger, een tweede bachelor- en masterstudie mag volgen tegen het normale collegegeld. Bij een gelijkblijvend aantal ‘tweede’ studenten hangt daar een prijskaartje van 90 miljoen euro per jaar aan, maar de verwachting is dat het aantal wel eens zou kunnen verdubbelen en dan zou het navenant duurder zijn: 180 miljoen.
Als het normale collegegeld alleen voor tweede masteropleidingen geldt, is de overheid een stuk goedkoper uit. Dan zijn de kosten 25 tot 50 miljoen euro per jaar.
En hoe duur is switchen binnen de zorg of het onderwijs? Wat zou het kosten als een leraar Duits tegen het wettelijke tarief leraar Nederlands kan worden, of als een fysiotherapeut zich kan laten omscholen tot verpleegkundige? Eveneens 25 tot 50 miljoen euro per jaar, aldus de minister.
Techniek en ict
Inmiddels staan de techniek en de ict ook bekend als sectoren met grote tekorten op de arbeidsmarkt. Als ook deze tweede studies minder duur worden, kost dat de schatkist nog eens 10 tot 20 miljoen euro extra.
Overigens besloot minister Van Engelshoven begin 2018 dat het instellingscollegegeld voor Nederlandse en Europese studenten gemaximeerd moest worden. De opleidingen mogen straks hooguit in rekening brengen wat de overheid normaal gesproken per student bekostigt, plus het gewone collegegeldtarief. In september stuurde ze haar wetsvoorstel naar de Tweede Kamer.
In april voelde Van Engelshoven er niets voor om het behalen van een tweede onderwijsbevoegdheid goedkoper te maken. Studenten krijgen daarvoor al een eenmalige korting van 3.500 euro op het instellingscollegegeld. Maar de Algemene Onderwijsbond vindt dat het instellingstarief voor tweede lerarenopleidingen volledig geschrapt moet worden.
Van Engelshoven benadrukt in haar brief dat ze de berekeningen alleen op verzoek van de Kamer heeft laten maken. “Het gaat hier niet om concrete beleidsvoornemens”.