Zorgen over drugsgebruik van je vrienden? Je bent niet de enige!

Stichting Waar Trek Jij De Lijn is de organiserende partij. Zij wil het bewustzijn van mogelijke gevolgen van middelengebruik onder studenten vergroten. Het symposium brengt verschillende sociale, maatschappelijke, medische en persoonlijke gevolgen van alcohol- en drugsgebruik onder de aandacht. Er zijn, ondanks de vrije dag, zo’n driehonderd studenten van verschillende verenigingen aanwezig. “Het is een onderwerp dat veel speelt onder studenten, met name in studentenverenigingen”, zegt een van de aanwezigen. Ondanks de zeer galmende akoestiek in de Domkerk met als gevolg langzaam pratende sprekers, komt er veel waardevolle informatie aan bod.  

Volgens de organisatoren is niet alleen de toename van gebruik een probleem, maar ook de normalisering ervan. Uit een onderzoek van Volksgezondheid & Zorg blijkt dat 7 procent van de studenten in 2023 cocaïne gebruikten, 8 procent psychedelica en 14 procent xtc. “Ja zeggen is de norm, nee zeggen is de uitzondering”, stelt staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport en UU-alumnus Maarten van Ooijen in een videoboodschap waar de avond mee wordt geopend. Hij noemt sociale druk en groepsdruk als belangrijke oorzaken, en roept de studenten op om goed na te denken over waaróm ze gebruiken. Ook de andere sprekers drukken de studenten dit op het hart en laten weten de studenten niet te willen beleren of veroordelen.

Zorgen over vrienden en medestudenten
Tijdens het symposium worden regelmatig vragen gesteld aan het publiek, die de studenten anoniem via Mentimeter kunnen beantwoorden. Daaruit blijkt dat er veel studenten zijn die weleens drugs hebben gebruikt terwijl ze daar eigenlijk geen zin in hadden. Bij achttien van de aanwezigen gaat dit zelfs om harddrugs. Ook geven de meeste studenten aan dat ze vinden dat er minder druk zou moeten liggen op het gebruik van zowel soft- als harddrugs, met alcohol als grootste probleem. Zo blijkt dat er veel sociale druk wordt ervaren als het gaat om drugsgebruik, zoals Van Ooijen ook benoemde. 

Daarnaast blijkt uit de antwoorden ook dat veel studenten zich soms zorgen maken over het alcohol- en drugsgebruik van studenten om zich heen. Ook weten ze vaak niet hoe ze daar vervolgens mee moeten omgaan. Want hoe kun je iemand hulp aanbieden, terwijl de ander zijn eigen gebruik niet als probleem ziet? Ervaringsdeskundige Janna Nieuwenhuizen vertelt haar persoonlijke verhaal, en legt uit dat verslaving zich ongezien kan voltrekken. Ze verwijst naar de verslavingszorg Jellinek waar ze zelf ook naartoe is gegaan, en licht toe dat de lijn tussen recreatief gebruik, gewoontegebruik en problematisch gebruik heel dun en vaak onzichtbaar is. Onder problematisch gebruik valt volgens de website van Jellinek bijvoorbeeld ook gebruik om makkelijker “contact aan te gaan tijdens het uitgaan” of “problemen te vergeten”. Zeker met de normalisering van drugsgebruik die onder studenten plaatsvindt, is het voor velen niet meer duidelijk of ze ‘gewoon voor de lol’ gebruiken, of dat ze eigenlijk niet meer zonder kunnen. 

'Coke in je neus, bloed aan je handen'
"Ik ga wel met het vingertje wijzen", begint spreker Bart Nitrauw, officier van justitie. “Ik vind namelijk gewoon dat je een enorme eikel bent als je cocaïne gebruikt.” Nitrauw ging niet in op de persoonlijke gevolgen voor de studenten, maar op de maatschappelijke gevolgen voor Zuid-Amerika tot aan Nederland. Het grootschalige criminele drugscircuit leidt tot zoveel doden, dat je hoe dan ook medeplichtig bent als je coke gebruikt, zegt Nitrauw. Hij legt uit hoe de wereld achter de productie van cocaïne eruit ziet. Zijn conclusie: kap met coke gebruiken, want dan heb je bloed aan je handen. Daarvoor krijgt hij een groot applaus.  

Opvallend was wel dat er zelfs in deze setting, een avond waar drugsgebruik zou moeten worden ontmoedigd, af en toe een sfeer hangt dat gebruiken op zijn minst een beetje cool is. Wanneer de sprekers bijvoorbeeld zelf over hun gebruik vertellen - want ja, “zij zijn ook student geweest” - worden ze toegelachen. Ook wanneer Nitrauw vertelt over de waarde van een kilo cocaïne, wordt er gelachen wanneer iemand uit het publiek vraagt of het gaat om “versneden of onversneden” coke. Zelfs Nitrauw lacht mee. 

Waar Trek Jij De Lijn
De stichting is opgericht door studenten van UVSV, met als aanleiding het toegenomen harddrugsgebruik onder studenten. Oprichters Valerie Lhoëst en Charlotte Stikkelbroeck maakten zich zorgen over de toename van drugsgebruik, met name tijdens en na corona. Waar gebruiken eerst een uitzondering was, werd het steeds meer een gewoonte. Daarom organiseerden zij in mei 2022 het eerste symposium genaamd ‘Tijd om het op tafel te leggen’. Ook maakten ze een podcastserie, waar ze in gesprek zijn gegaan met verslavingsexperts en ervaringsdeskundigen. Sindsdien hebben veel studentenverenigingen in verschillende steden in samenwerking met de stichting symposia georganiseerd.

Het symposium van 9 mei was de derde in Utrecht. Het doel van de stichting is nog altijd hetzelfde: taboes doorbreken door te praten over de achterliggende redenen van middelengebruik. Waar de oprichters van de stichting de toename door coronatijd aan de kaak stelden, komen tijdens dit symposium nu vooral studiedruk en groepsvorming ter sprake. De belangrijkste boodschap: blijf bewust over de redenen waarom je gebruikt en praat erover.