Automatisch afstuderen hindert ambitie student

Het automatisch afstuderen zonder deugdelijke uitzonderingscriteria, hindert gemotiveerde studenten bij het volgen van hun ambitie, zegt USBO-student en oud-faculteitsraadslid Raphaël Lepot. De Universiteit Utrecht moet deze studenten een ontsnappingsweg blijven bieden.

Vorig collegejaar kregen studenten van de Universiteit Utrecht voor het eerst te maken met de regeling automatisch afstuderen. Een nieuwe wettelijke regeling. Studenten die de verplichte onderdelen van hun studie behalen, krijgen bericht dat hun getuigschrift wordt uitgereikt.
De universiteitsraad heeft in 2010 bedongen dat er uitzonderingen op die regeling moesten komen. Wie in het aansluitende collegejaar nog een bestuursfunctie wil vervullen, een stage of onderdeel in het buitenland wil volgen of vakken wil doen die verplicht zijn voor toelating tot een master, kan het afstuderen tot het eind van dat collegejaar nog even kan uitstellen. Aanstaande maandag wordt de regeling automatisch afstuderen plus de bestaande uitzonderingen door de universiteitsraad geëvalueerd, mede naar aanleiding van een brief afkomstig van de faculteitsraad REBO.
In deze brief roepen de raadsleden op de bestaande regeling, inclusief de uitzonderingscriteria en de discretionaire beslissingsruimte voor examencommissies, te handhaven. Ik ben het met hen eens. Voor een ambitieuze student moet en kan de Universiteit Utrecht maatwerk bieden.
Op zich vind ik het goed dat een student automatisch afstudeert als hij klaar is met studeren. Onnodig ingeschreven staan bij een instelling voor hoger onderwijs zonder dat je een studieplan hebt, leidt tot vertraging en oplopende kosten voor zowel student, instelling als samenleving. Maar we moeten niet vergeten dat veel studenten niet klaar zijn met studeren als de verplichte onderdelen van hun studie op zak zijn. Het afronden van een minor, een periode studeren aan een buitenlandse universiteit of het organiseren van studentenevenementen moeten niet in het geding komen als de scriptie al is ingeleverd.
Het mag niet zo zijn dat het automatisch afstuderen verwordt tot een rem op de ambitie van een student. Het is aan de Universiteit Utrecht kansen te bieden die studenten kunnen grijpen. Het inperken van studiemogelijkheden voor de gemotiveerde student zou onbegrijpelijk zijn. Als het niet erg is als je in het eerste jaar de verkeerde keuze maakt, of als je een keer een vak niet haalt, waarom is het dan een probleem om nog net die laatste inspirerende ervaring binnen je studie op te doen?
Bovendien zal een inperking van de huidige regeling perverse effecten met zich meebrengen: studenten zullen verplichte onderdelen niet afronden zolang ze niet alles hebben gedaan wat ze tijdens hun studietijd van plan zijn te doen. Absoluut onwenselijk en onnodig: het is juist de periode tegen het einde van de opleiding die  zich uitstekend leent voor verdieping, verbreding en internationalisering. En wat is er mis mee om dat op dat moment te doen, zeker als er een goed studieplan aan ten grondslag ligt?
Als de Universiteit Utrecht daadwerkelijk een ambitieus studieklimaat wil creëren, moet zij niet alleen matchen aan het begin van de studie, maar ook aan het eind. Betrokken en toegankelijke studieadviseurs kunnen studieloopbaanbegeleiding bieden en het studieplan van de student beoordelen, om vervolgens een advies te geven aan de examencommissie. Zowel de student als de opleiding weten dan waar ze aan toe zijn. Het is een kwestie van verwachtingenmanagement, maar dan moeten de studieadviseurs en examencommissies wel de goede ‘tools’ in handen hebben.
Automatisch afstuderen en maatwerk sluiten elkaar niet uit, dus laten we vooral de bestaande uitzonderingscriteria handhaven en de examencommissies blijven oproepen deze met de nodige soepelheid te hanteren.