Bewijs? Politiek ongewenst.

“Hoeveel bewijs verlangt u nog?”, vroeg Robbert Dijkgraaf. Volgens Gerdien de Jong hebben politici geen interesse voor de werkelijke waarde van wetenschap.De NRC publiceerde op dinsdag 5 juni een weergave van de slotrede van Robbert Dijkgraaf als president van de KNAW. Dijkgraaf betoogde dat vrij en onbelemmerd fundamenteel onderzoek noodzakelijk is. Gezien de politieke borden voor de kop, benadrukte Dijkgraaf dat vrij en onbelemmerd fundamenteel onderzoek noodzakelijk is voor innovatie en economische groei. Kenniseconomie, nietwaar?Nederland wil bij de eerste vijf in de Global Competitive Index horen. Er zijn verschillende indexen in het World Economic Forum Global Competitiveness Report 2012, maar in de innovatie-index staat Nederland op plaats 12, na Zwitserland, Zweden, Finland, Duitsland en Denemarken. Na wie? Na die landen die in onderzoek investeren.Volgens de NRC heeft Dijkgraaf gezegd: “Het is zuur te constateren dat de landen die we de afgelopen jaren zo vaak ten voorbeeld hebben gesteld vanwege hun inspirerende kennisbeleid – Zweden, Denemarken, Finland en met name Duitsland – niet alleen sterker uit de financiële crisis van 2008 zijn gekomen, maar zich ook in de huidige eurocrisis positief weten te onderscheiden. Ik zou willen zeggen: dames en heren politici, hoeveel bewijs verlangt u nog?”Rutte was lichamelijk aanwezig en mentaal op een andere planeet. Volgens de NRC zei Rutte bij dezelfde gelegenheid dat “Nederlands onderzoek van oudsher een link heeft met ‘enkele grote bedrijven’ die aan intensief onderzoek en ontwikkeling doen. Het NatLab van Philips is natuurlijk een wereldwijd begrip.”De bevordering van onderzoek in ‘topsectoren’ staat volgens Rutte in een “prima Nederlandse traditie” en het belang van samenwerking van bedrijfsleven met kennisinstellingen zal “alleen maar groeien”. Bewijs voor de rol van wetenschap bij innovatie is voor Rutte kennelijk niet belangrijk. Alleen zijn mening telt.Voor Verhagen, minister van topsectoren, is bewijs hoe wetenschap tot innovatie leidt ook niet belangrijk. Verhagen stond zelf ook in de NRC, op zaterdag 9 juni: de foto toont de pose van een tevreden vooruitziende bewindsman.Volgens Verhagen zijn de zorgen over fundamenteel onderzoek niet terecht. “Er was in het begin nogal wat koudwatervrees. Maar ik heb de Chinese muur tussen fundamenteel onderzoek en toegepast onderzoek geslecht door ondernemers en onderzoekers bij elkaar te zetten. En men is nu eigenlijk heel enthousiast over de aanpak. Je ziet echt een omslag”.Dijkgraaf is kennelijk niet heel enthousiast over de aanpak. Omslag? Wetenschappers moeten op een of andere manier aan geld voor hun onderzoek komen, linksom of rechtsom. Nu mogen het Universitair Medisch Centrum Utrecht, de Technische Universiteit Eindhoven en de Universiteit Utrecht meedoen met Philips. Dat scheelt Philips in de uitgaven voor het Natlab. Waarom zou het bedrijfsleven geld in onderzoek steken als de overheid de universiteiten en NWO dwingt hun onderzoek te betalen?De Europese Commissie heeft op 30 mei een rapport uitgebracht over Nederland. De Europese Commissie noemde het onderzoeksbeleid in Nederland als een van de zorgenpunten. Citaten:“Bijzonder zorgwekkend is de geringe investering in onderzoek in Nederland door de private sector”“Het is niet duidelijk of de investeringen in onderzoek en ontwikkeling die door een aantal "topsectoren" zijn beloofd niet gewoon investeringen zijn die de bedrijven ook zonder het nieuwe beleid hadden gedaan”“Daarnaast kan het negeren van fundamenteel onderzoek en het bevorderen van toegepast onderzoek op lange termijn de groeivooruitzichten van de economie schaden. Wat dat betreft is het zorgwekkend dat de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in het kader van de "topsector"-aanpak een aanzienlijk deel van de middelen voor fundamenteel onderzoek heeft bestemd voor toegepaste doeleinden”Cassandra voorzag de toekomst en had altijd gelijk. Dijkgraaf voorspelt al enige tijd de neergang van de wetenschap in Nederland, bij gebrek aan overheidsinteresse en investeringen. Hem schijnt het lot van Cassandra ten deel te vallen – altijd gelijk te hebben en nooit geloofd te worden.