Bij intolerantie is er geen ruimte voor grijs

Het idee van de campagne Dare to be Grey luidt: ‘waar twee vechten hebben twee schuld’. Filosoof Floris van den Berg verzet zich tegen deze gedachte. Bij bepaalde thema’s is een zwart/wit mening noodzakelijk.

Stampvoetend van woede en verontwaardiging kon ik worden wanneer iemand zei ‘Waar twee vechten hebben twee schuld’. Dat hoeft niet zo te zijn. Het kan best zijn dat de een gelijk heeft en de ander niet. Het is een makkelijke uitweg om niet te hoeven uitzoeken hoe het zit. De waarheid ligt niet noodzakelijk in het midden. In Utrecht hebben studenten echter bedacht dat dit een goede strategie is om de zogenaamde polarisering in de samenleving te bestrijden.

De campagne Dare to be Grey van Utrechtse studenten met steun van de hoogleraar Beatrice de Graaf betoogt dat in een gepolariseerde samenleving het belangrijk is om het grijze middenveld een stem te geven.

De grijze meerderheid is niet aantrekkelijk voor de media. De logica van de media leidt tot het een stem geven van de extremen in debatten. Dare to be Grey wil de nuance brengen tegen de ‘schreeuwende minderheid.’ 

De Graaf betoogt dat we ‘niet moeten meegaan in polariseren, omdat dan groepen tegenover elkaar komen te staan.’ In de animatie ‘Waarom grijs zijn?’ worden de terroristen die geweld plegen geplaatst tegenover de schreeuwende minderheid aan de andere kant van het spectrum. Het wordt niet gezegd, maar het lijkt voor de hand te liggen dat Geert Wilders tot die schreeuwende minderheid behoort.

Wat ik ergerlijk vind, is dat gewelddadig terrorisme gelijkgeschakeld wordt met kritiek op terrorisme. Wilders bijvoorbeeld waarschuwt al jaren voor de gevaren van islamitisch geweld. En de aanslagen van afgelopen jaren hebben hem gelijk gegeven. Het is niet het grijze peloton dat gelijk had met het idee dat als we ons maar koest houden dan gebeurt er niks.

Ik mag aannemen dat de Dare to be Grey campagnemensen niet van mening zijn, zoals sommigen dat wel zijn, dat de islamkritiek juist heeft geleid tot het geweld. Moeten we dan niet fundamentele vragen stellen over de islam en hoe dat aanleiding kan geven tot terrorisme? Moeten we dan niet opkomen voor kernwaarden van de liberale democratie als de vrijheid van expressie?

De Dare to be Grey campagne is kritiek op degenen die een uitgesproken mening en stem hebben in het debat over terrorisme. Theo van Gogh, Ayaan Hirsi Ali, Geert Wilders, Afshin Ellian, Hans Jansen, en, over de grenzen van de lage landen mensen als Christopher Hitchens, Sam Harris en Richard Dawkins zijn voorbeelden van mensen die stevige kritiek leveren op religie, islam en terrorisme. Zou het beter zijn als deze kritiek er niet zou zijn?

Er zijn in het leven heel veel terreinen waar mensen grijs mogen zijn (bijvoorbeeld of je wel of niet een mening hebt over de muziek van Prince), maar als het gaat om de tolerantie van intolerantie, dan moeten we juist scherp zwart/wit zijn.

Vrouwenonderdrukking is altijd en overal immoreel. Punt uit. Geen tinten grijs. De mensenrechten zijn moreel superieur aan de islamitische Cairo verklaring van de rechten van de mens. Geen ruimte voor grijs.

En, om er mijn stokpaardje bij te voegen: veganisme is een morele plicht. Zwart/wit. Geen ruimte voor grijs. Wie ruimte laat voor grijs, geeft daders mogelijkheden om slachtoffers te maken.

Dare to be Grey zou wel eens een zachte heelmeester kunnen zijn. En we weten allemaal waar dat toe kan leiden.