Challenge? Uitdaging bedoel je!
Internationalisering en verengelsing zijn twee grote onderwerpen die de afgelopen jaren de Nederlandse onderwijsagenda hebben beheerst en dat de komende jaren vermoedelijk nog zullen blijven doen. De meest recente oprisping van de discussie is het besluit van de Universiteit Twente om volledig over te schakelen op de Engelse taal. In alle lagen van de samenleving klonk stevige kritiek en er werden zelfs Kamervragen gesteld over de wettelijkheid van een volledig Engelstalige universiteit.
Wij bespeuren echter nog een ander probleem met de verengelsing van het hoger onderwijs dat vooralsnog tamelijk buiten schot is gebleven: de verengelsing van de Nederlandse taal an sich op Nederlandse universiteiten, in dit geval specifiek aan de Universiteit Utrecht. In bijna elke vorm van Nederlandstalige communicatie, of het nou een snel mailtje, een universiteitsraadsnota of Facebookcommunicatie betreft, sijpelen Engelse woorden door, waar een prima Nederlands synoniem voor is.
Een vergadering wordt een ‘meeting’, een pauze heet ineens een ‘break’, de Universiteit Utrecht gaat met de Universiteit Wageningen en de TU Eindhoven geen uitdaging aan maar een ‘challenge’ en de historische benaming ‘De Uithof’ is omgedoopt tot het zielloze, nikszeggende ‘Utrecht Science Park’. Het lijkt soms wel alsof de Nederlandse taal besmet is geraakt, ook op de Universiteit Utrecht -die zichzelf overigens steeds meer profileert als ‘Utrecht University’. Dit noemt men ook wel “onnodig Engels taalgebruik”, een volstrekt logisch, maar te betreuren gevolg van de toenemende globalisering en verengelsing om ons heen.
Begrijp ons niet verkeerd. Talen veranderen, dat hebben ze altijd al gedaan. Het is daarom ook niet onze bedoeling om als een stelletje ‘boomers’ (sic!) te betogen dat de Nederlandse taal tot in het einde der tijden verschoond moet blijven van elke vorm van intern dan wel extern ingegeven verandering, ook al zou dat diep van binnen misschien wel onze persoonlijke voorkeur genieten. Taalverandering hou je niet tegen, dat is nu eenmaal een gegeven. De klakkeloze acceptatie van Engelse termen gaat momenteel echter zo snel, dat de taal niet meer de kans krijgt om zich geleidelijk aan te passen en om een Nederlands equivalent te ontwikkelen voor een van origine Engelse term. Dat daarnaast Engelse termen al bestaande Nederlandse woorden lijken te vervangen draagt alleen maar bij aan de afbraak waar de Nederlandse taal momenteel aan onderhevig is.
Daarom betogen wij dat de universiteit pas over zou moeten gaan op de toepassing van dergelijke Engelse termen als deze ontegenzeggelijk onderdeel zijn geworden van de Nederlandse taal of als er echt geen bruikbaar Nederlands alternatief voorhanden is. Zo kan de Universiteit Utrecht op de lange termijn haar bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling en vooral het behoud van het eigen karakter van de Nederlandse taal. We roepen het College van Bestuur, alle medewerkers van de universitaire bestuursdienst (die van de afdeling communicatie in het bijzonder), het wetenschappelijk en niet-wetenschappelijk personeel en natuurlijk alle studenten dan ook op om onnodig en overbodig gebruik van Engelse woorden in Nederlandstalige communicatie te mijden.
Laten we, als een van de grote academische instituten in Nederland, de verloedering van de Nederlandse taal een halt toeroepen. “Engels waar het moet, Nederlands waar het kan.” Op die manier behouden we een gezonde balans tussen de lingua franca van de internationale wetenschap enerzijds en onze nationale moedertaal anderzijds. Nederlandse studenten gaan het Nederlands namelijk nog hard nodig hebben in hun verdere leven.