De beste studenten, die zijn exceptioneel! hoe gaat het verder met je?

Al vóór de coronacrisis bestond er bezorgdheid over de mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Een rapport van het RIVM heeft deze bezorgdheid nog verder laten toenemen, waar 51 procent van de studenten aangeeft psychische klachten te ervaren. Om aandacht te besteden aan het mentale welzijn van de studenten is de universiteit Utrecht gestart met een zogenaamde Wellbeing week. Hierin kunnen studenten leren mediteren, studeren en sportief balanceren in hun stressvolle leven. Ik zie zeker het belang in om weerbaarheid aangeleerd te krijgen wanneer men onder stressvolle condities moet presteren. Echter lijkt deze symptoombestrijding de rol van de universiteit als veroorzaker van deze stress weg te nemen, en dat is kwalijk.

Excellerende studenten
Sinds 2017 geeft deze nieuwssite DUB jaarlijks een overzicht van de Veelbelovende vijftien waarin excellerende studenten zichzelf op de schouder kunnen laten kloppen. Het narratief is in dit artikel als volgt: je bent pas veelbelovend als je wint, bestuurt of iets exceptioneels bereikt. Nog absurder is het feit dat de jongste astronaut ooit, waar zijn papa voor miljoenen een vervuilend vliegticket bij Jeff heeft geboekt, zich deze veelbelovende status sinds 2021 mag toe schrijven. Blijkbaar is veelbelovendheid ook te koop.

Nu vind ik het redelijk schadelijk dat een universiteitsblad zich schuldig maakt aan het poneren van dit narratief. Deze verhalen creëren, ten eerste, onrealistische verwachtingen bij de studenten, aangezien veel succes te verklaren is door toevalligheid. Zo kan veel succes op je pad komen door een toevallige handeling die plots resultaat biedt. Daarnaast is er de geboorte in een nest/omgeving die je de toegang biedt (of soms koopt) om in deze maatschappij dit succes te behalen.

Ten tweede is de definitie van veelbelovendheid die hier gebruikt wordt ook zeer discutabel. Want waarom zijn deze vijftien nu de veelbelovend? Veel studenten zullen hun eigen pad hebben om zich te ontwikkelen, zonder dat dit de successen met zich mee brengt waar in het artikel over gesproken wordt. Tenslotte, verzwijgt het de mentale staat van de veelbelovende student om constant te excelleren. Want zijn dit nu de mentale voorbeelden waartoe we ons willen meten?

Realistische verwachtingen
De Universiteit Utrecht zou zich moeten bekommeren om zijn studenten door realistische verwachtingen te stellen en hen hierin te begeleiden. In werkelijkheid licht de universiteit deze vijftien studenten op hun Instagram account uit. Het zijn zulke onrealistische mensbeelden die psychische klachten in de hand werken. En dit alles staat in schril contrast met de sectie stories Wellbeing uitgelicht bovenaan hun Instagram pagina. Het biedt mindfulness aan om de stress uit te houden die de universiteit vervolgens zelf mede creëert. Nee, ik wil niet leren omgaan met koud douchen om me te weren tegen stress. Ga weg.

Het is natuurlijk niet de Universiteit alleen die dit narratief pusht. We leven in een wereld waarin de jeugd geconfronteerd wordt met een verscheidenheid aan problemen (klimaat, woningmarkt, COVID-19)  in een competitieve neoliberale samenleving.

De verwachtingen (al dan niet zelf opgelegd) en uitdagingen voor de jeugd zijn torenhoog. Het is simpelweg schrijnend dat er weinig geld beschikbaar is voor de studenten om zich te ontwikkelen, hierin af en toe te falen, en de middelen veelal worden ontnomen om hierin hun eigen pad vorm te geven.

De universiteit zit natuurlijk in een lastig positie: weinig geld maar hoge verwachtingen. Echter wat mij teleurstelt is dat het lijkt dat de universiteit zich niet bewust is van de impact die zulke berichten hebben op hun studenten en hun mentale welzijn. Het is dweilen met de kraan open als de universiteit, met onder andere dit soorten narratieven, medeveroorzaker is van een slechte mentale gezondheid bij studenten.