Donkere wolken boven Hongarije

Het is zaterdag 3 uur ’s middags en een pijnlijk typische sombere novemberdag: het wordt al donker en de regen komt met bakken uit de hemel in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. We komen samen op het plein voor het parlementsgebouw en het is alsof de invallende duisternis niet alleen door het tijdstip en de cumulonimbussen komt.

Er verzamelen zich al jaren donkere wolken boven Hongarije sinds de heerschappij van Viktor Orbán en zijn partij Fidesz. Een effectieve verkiezingscampagne en de continue manipulatie van de verkiezingen maken het regime onverslaanbaar.

Op deze zaterdag 3 december wordt er opnieuw gedemonstreerd voor de fundamentele rechten van onderwijskrachten en alle andere werknemers die vallen onder het centrale schoolsysteem. Er is een groot lerarentekort – er zijn zo’n 16.000 vacatures. Desondanks verdienen docenten nog steeds het minimumloon en zijn ze verplicht materiaal te gebruiken dat door de staat beschikbaar wordt gesteld.

Voor velen is het onbegrijpelijk dat er nog steeds te weinig geld wordt uitgetrokken voor de basisbehoeften waarop een liberale, moderne maatschappij moet kunnen vertrouwen. En dat in een land waar de partijen die aan de macht zijn de mond vol hebben van het geven van hulp en steun aan families omdat een goed christen dat nu eenmaal doet. Er was zelfs even sprake dat vrouwen die voor hun 30ste een Hongaars kind zouden baren een belastingvoordeel zouden krijgen.

Behalve het onderwijssysteem behoren ook de sociale voorzieningen tot deze basisbehoeften. De staat is na een recente stemming pas na de familie en goede doelen pas als derde partij hiervoor verantwoordelijk. Wat betreft de zorg zijn degenen die een privékliniek niet kunnen betalen, afhankelijk van de kwalitatief slechte gezondheidszorg waar zwaar overbelast en onredelijk slecht betaald zorgpersoneel werkt.

Zoals op Euronews (ook NOS, red) te lezen is, is Europa bezorgd over de lange lijst van fundamentele rechten die worden bedreigd, zoals het kiessysteem, de rechtsstaat, privacy, vrijheid van meningsuiting, de pluriformiteit van de media, academische vrijheid, de rechten van LHBTIQ-ers en de bescherming van etnische minderheden en asielzoekers. Nu Viktor Orbán langer dan tien jaar aan de macht is, heeft de EU Hongarije eindelijk verklaard als niet-democratisch land. Het is de eerste keer dat Brussel een lidstaat als zodanig bestempeld. Een essentiële voorwaarde voor het EU-lidmaatschap is het zijn van een democratisch land en Hongarije heeft deze kernwaarde opzettelijk en systematisch ondermijnd, schrijft Euronews.

Maar hoe is het mogelijk dat dit zo lang geduurd heeft? Dat komt door de persvrijheid die aan banden is gelegd. De media zijn allemaal onder de Mediaraad gaan vallen die gecontroleerd wordt door mensen van Orbán. De politieke elite heeft de pers als instrument gebruikt om haar positie te versterken en haar boodschappen te verspreiden.

Na het behalen van mijn diploma deze zomer, ben ik terug naar Boedapert verhuisd vanwege één triviale reden: ik wilde weer dicht bij mijn familie wonen. Maar het contrast met het veilige, comfortabele Utrecht en het niet-liberale klimaat in Hongarije is enorm.

Op 7 december zou de Europese Commissie beslissen of de 14 miljard die Hongarije van Europa zou krijgen (ongeveer 70 procent van het bedrag dat het land van de EU zou krijgen), vrijgegeven zou worden. Voorwaarde was dat Hongarije hervormingen zou doorvoeren om het land weer democratisch te maken. De stemming werd echter uitgesteld omdat Orbán zijn veto had uitgesproken over de financiële hulp die Europa aan Oekraïne wil bieden. Zelfs als er zoveel geld voor het hele land op het spel staat, negeren de leiders van Hongarije hun duizenden kinderen, studenten, ouders, leerkrachten en anderen die al tijden demonstreren voor een hervorming van het onderwijs.

Meer weten over de situatie in Hongarije? Amnesty International publiceerde in 2018 een samenvatting over de misstanden in het land. Ook dit stuk kan helpen meer te begrijpen van hetgeen er in Hongarije speelt. Ook deze opinie raad Lili aan.

Lili Szarvas studeerde deze zomer af bij de master Media & Culture. In 2021 was ze onze campuscolumnist voor de Engelse pagina. Ze woont nu in Boedapest en werkt als freelance journalist en illustrator.