Geef student weekendtas krediet
Geef studenten een weekendtas met credit-krediet van 22.200 euro. De student betaalt voor een vak van 7,5 studiepunten 1.125 euro en stelt zo zijn studie samen. Ze kunnen dan zelf een bewuste keuze maken. Econoom Gerwin van der Laan denkt dat dit een goede oplossing is voor het probleem van het langstuderen.
De boete voor langstudeerders die het kabinet wil invoeren, roept veel verzet op. Studenten zijn bang dat ze geen concurrerende activiteiten meer kunnen ontplooien en bestuurders vrezen de boetes die ook zij moeten betalen, terwijl ze slechts beperkte maatregelen hebben om de rendementen te verhogen. De voorgestelde maatregel is inderdaad een verkeerde oplossing voor een probleem dat weldegelijk bestaat. Een alternatieve bestraffing van de langstudeerder zou volgens mij veel effectiever zijn.
Langstudeerders veroorzaken twee financiële problemen. Wie langer studeert, begint op latere leeftijd bij te dragen aan het onderhoud van de maatschappij. Ook brengen langstudeerders kosten met zich mee voor instellingen, die meer onderwijsuren aan moeten bieden voor hetzelfde diploma. Beide problemen wortelen in subsidiëring van het onderwijs, waardoor de relatieve prijs van concurrerende activiteiten wordt onderschat. Het is een economische wet dat dan te veel van deze activiteiten ontplooid worden. Laat me dat uitleggen.
De drie ‘B’s
Een student kost een onderwijsinstellingen per jaar ongeveer negen duizend euro. Dat is geen heel hard getal, maar een indicatie op basis van CBS gegevens. Studenten betalen een wettelijk collegegeld van 1672 euro, ze 'voelen' dan een prijs van ongeveer tweehonderd euro per vak (van 7,5 studiepunt), terwijl de feitelijke kosten 1.125 bedragen. Wie een vak niet haalt, verliest dus 200 euro, de instelling verliest een veelvoud. Dat kun je afzetten tegen de opbrengsten van de drie B's: bestuurswerk, bijbaantjes en buitenlandervaring. Aangezien studeren financieel minder aantrekkelijk is dan de drie B's, is de voorbereiding voor werkgroepen niet best en zijn de rendementen laag.
De oplossing ligt niet in het verhogen van het collegegeld. Ook een hoger collegegeld stort je ineens in de staatskas om er vervolgens geen rekening meer mee te houden als je staat voor de keuze om te studeren of iets anders te doen. De oplossing is analoog aan het rugzakje voor de gehandicapten: ik noem het de weekendtas.
Herkanser betaalt uit eigen zak
Bij aanvang van de bachelorstudie geef je studenten een weekendtas met drie jaar 'credit-krediet' à 22.200 euro. Voor elke inschrijving bij een vak, tikt de student 1.125 af uit zijn weekendtas - het liefst fysiek, natuurlijk, dan merk je de uitgave echt. Wanneer je 180 credits hebt behaald, heb je 27.000 euro betaald. Je krediet is iets minder dan dat, want je betaalt immers ook drie jaar collegegeld à 1.600 per jaar. De nominale student is dus even duur uit. Op vertoon van het diploma scheldt de overheid het opgenomen credit-krediet kwijt, ongeacht de duur van je studie. Je weekendtas is leeg, maar je hoofd loopt vol.
De langstudeerder heeft een keuze: wie zich telkens inschrijft voor vakken maar niet presteert, betaalt steeds weer 1.125 euro per vak. Voor een herkanser moet dat uit eigen zak komen en daar voelt men dus duidelijk de afweging tussen één van de drie B's of studeren. Studenten kunnen er ook voor kiezen om andere activiteiten te ontplooien maar zich niet in te schrijven voor een vak. Zij betalen dan geen inschrijfgeld, want ze vormen immers ook geen kostenpost voor de instelling. Wel vormen zij een kostenpost voor de samenleving omdat de toetreding tot de arbeidsmarkt wordt uitgesteld, maar de overheid kan nu eenmaal niet alles
oplossen. Dat zou Mark Rutte moeten aanspreken.
Extra Inschrijfvouchers voor talent
Eventuele uitzonderingen kunnen gemakkelijk gecompenseerd worden. Wie zich wel inschrijft maar gedurende de cursus door overmacht uitvalt, kan het inschrijfgeld teruggestort krijgen. Wie twee studies volgt, krijgt dubbel credit-krediet. Na het eerste halfjaar mag men zonder extra kosten de studie staken. Voor functiebeperkten is extra credit-krediet beschikbaar. Wie naar het buitenland gaat, tikt bij terugkomst inschrijfgeld af voor de erkenning van de behaalde punten. Universiteiten verstrekken inschrijfvouchers aan talentvolle studenten om meer vakken te kunnen volgen dan in de opleiding is voorzien. Kortom: de mogelijkheden zijn eindeloos.
Rest nog de vraag of je van studenten kunt verwachten dat ze alle vakken in één keer halen. Zolang de helft -bij mijn evaluaties- nog invult dat ze minder dan twintig uur per week studeren, lijkt het antwoord op die vraag me duidelijk.