Geen impact zonder valorisatie

Erik Stam verklaart valorisatie dood in zijn column van 25 september. Hij kroont impact tot nieuwe koning. Daarin schuilt een gevaar. Valorisatie gaat over het proces dat impact als resultaat kan hebben. Laten we het proces buiten beschouwing  en kijken we alleen naar het resultaat, dan is impact er ineens. Of niet. Zonder dat we begrijpen hoe dat komt en wie daar een aandeel in had. Waarom is dat een probleem?

Ten eerste blijkt uit mijn promotieonderzoek naar valorisatie dat wetenschappers niet goed weten hoe zij hun bijdrage aan de maatschappij kunnen realiseren; zij hebben behoefte aan meer inzicht in het proces. Óók de topwetenschappers. Door inzicht te geven in hoe impact wel of niet tot stand komt, kunnen wetenschappers leren van eigen en elkaars ervaringen. Dat helpt hen om de volgende keer nog beter beslagen ten ijs te komen.

Daarnaast verdwijnt het zicht op de inspanningen van de wetenschap als we valorisatie dood verklaren. We weten allemaal dat de wetenschapper niet als enige invloed heeft op het proces dat tot impact leidt. Een nieuw kabinet, een koerswijziging bij een bedrijf of wereldnieuws dat jouw net aangezwengelde publieke debat overstemt, kunnen allemaal roet in het eten strooien. Geen impact. Hoe hard de wetenschapper ook haar best heeft gedaan. Laten we die inspanning vooral zichtbaar houden.

Tot slot brengt een nieuw woord weer nieuwe onduidelijkheden met zich mee. Want wat is impact precies? Daar moeten bestuurders, beleidsmakers en wetenschappers weer lang over discussiëren. Ik vermoed dat wetenschappers er uiteindelijk niet meer duidelijkheid of vrijheid door krijgen. Terwijl veel wetenschappers net beginnen te begrijpen wat valorisatie is. Overigens, inmiddels is impact in Vlaanderen het verboden woord waarmee je wetenschappers de kast op jaagt. Een nieuwe term is dus geen gegarandeerde oplossing.

Ik ben het met Stam eens dat het nog niet altijd botert tussen de wetenschap en valorisatie. Wat kunnen we verbeteren?

Ten eerste is betere uitleg over het beleid nodig. Nee, het gaat niet alleen om die commerciële toepassing, liefst nog volgende week.

Ten tweede is er praktische ondersteuning nodig. Onderzoekers geven aan de benodigde vaardigheden te missen.

Ten derde moet valorisatie volwaardig onderdeel worden van beoordelingen. Zodat investeren in de maatschappij ook een investering in je eigen carrière is.

Zo houden we valorisatie levend. Alleen dan kunnen wetenschappers impact hebben en pas écht goed invulling geven aan het door Stam genoemde good scholarship.