Hoe word ik een ondernemende onderzoeker?

Hoe kun je succesvol onderzoek, wetenschap en ondernemen combineren? Bas Neggers, neurowetenschapper en oprichter van Brain Science Tools BV, geeft enkele tips.

Bij het bedenken van een titel voor deze blog sta ik meteen voor een dilemma. Ben ik nu een ondernemende onderzoeker of een onderzoekende ondernemer? Het zelfstandig naamwoord heeft doorgaans toch de meeste nadruk en zal daarom als belangrijkste kenmerk worden beschouwd. Schoorvoetend kies ik daarom voor bovenstaande titel.

Eigenlijk wil ik het hebben over hoe je succesvol onderzoek, wetenschap en ondernemen combineert. Want, dat is wel wat ik inmiddels doe. Naast het aanvoeren van een groep onderzoekers op het UMC Utrecht als associate professor, heb ik een kleine 3 jaar geleden in samenwerking met de Utrecht Holdings (bedankt Raoul, Ralf en Oscar!) de startup Brain Science Tools BV opgericht. We brengen innovatieve technologiën op de markt uit de beeldvorming en stimulatie van menselijke hersenen en geven daar trainingen en cursussen over. Precies het thema waar ik mij op het UMC ook mee bezig houdt.

Het gaat goed met Brain Science Tools BV. Met z’n vijven (Petar, Antoin, Manuela, Ilse en ikzelf) zijn we enthousiast aan het werk en actief op de markt met CE gecertificeerde medische apparatuur (bedankt Jeroen). We hebben 3 wereldwijde distributeurs, een mooi kantoor bij UtrechtInc, betrouwbare leveranciers en partners en een inmiddels leuke omzet. Dit allemaal zonder subsidie en voldoende nachtrust, maar met heel veel voldoening.

Hoe pak je dat als ondernemende onderzoeker aan? Moet je die combinatie überhaupt wel willen? Dergelijke vragen krijg ik vaak van anderen. Het antwoord ligt bij jezelf.

Wel of niet combineren?

Er is momenteel nogal wat aandacht voor ‘valorisatie’ van wetenschap. Wat dat betreft heb je de wind mee. Op DUB heb ik daar al eens over geblogd. Maar als wetenschapper hoef je echt niet per se te gaan ondernemen. Als je goed en succesvol bent in zuiver fundamenteel onderzoek, is dat iets prachtigs en bewonderingswaardigs wat gefinancierd moet worden. Ik doe het zelf ook graag. Wel laten we in Nederland veel kansen op toepassing van wetenschappelijke kennis en vindingen liggen. Dit komt mede omdat veel wetenschappers helaas neerkijken op toegepast onderzoek. Bah die belangenverstrengeling, daar komt vast narigheid van.

Mijn advies aan wetenschappers: ga alleen ondernemen als dat bij je persoonlijkheid past. Houd je van aanpakken en vrijheid? Word je soms moe van het manoeuvreren op de vierkante theoretische millimeter? Gaat de maatschappelijke relevantie van je werk je aan het hart? En ben je bereid er veel uren in te steken ondanks een onzekere uitkomst? Dan kan het ondernemen als onderzoeker voor jou een verrijking zijn. Je leert een ander slag mensen kennen, stapt met één of misschien wel twee benen uit de ivoren toren en krijgt een flinke shot nieuwe energie.

Doe het vooral niet alleen voor het geld. Je komt zeer waarschijnlijk nooit in de Quote 500. Wanneer je je eerste product verkoopt voortkomend uit je eigen onderzoek, dan is dat een enorme boost voor je zelfvertrouwen. Maar als je al die tijd steekt in het aanvragen van subsidies, verwacht ik dat je daar naast een aantal frustraties wel eens meer geld (voor onderzoek) aan over houdt.

Hoe pak je zoiets aan?

Heb je de overweging gemaakt en besluit je als onderzoeker te gaan ondernemen? Doe dat dan alleen als uit je kennis en onderzoek uiteindelijk een levensvatbaar product of dienst kan ontstaan. Is het een gat in de markt? Is er vraag naar? Is er een ‘launching customer’ te vinden die voldoende wil betalen? Wees eerlijk tegen jezelf over dit soort verkenningen.

Een volgende stap is het concept naar een concreet product brengen. Houd rekening met veel wetten en regels over bijvoorbeeld het regulatoire traject. Zo waren wij met Brain Science Tools BV veel tijd en geld kwijt met de certificeringen die wettelijk verplicht zijn voor medische apparatuur. Een wetenschappelijk concept of een stukje lab software staat vaak nog mijlenver af van een marktrijp product of dienst. Hoe trots je er ook op bent. Onderschat dat niet. De wetenschappelijke publicatie is eerder een beginpunt van bloed, zweet en tranen in plaats van het eindpunt.

Misschien wel de belangrijkste tip: doe het niet alleen en luister naar adviseurs! Probeer anderen direct bij je onderneming te betrekken als partner, aandeelhouder of consultant. Je kunt in Utrecht terecht bij een aantal organisaties die jou sparring partners, coaching of een ondernemende gemeenschap kunnen bieden. Denk aan Utrecht Holdings, Pontes Medical en Unovate. Ga vooral ook eens langs bij UtrechtInc. Deze incubator is verbonden aan UMCU en UU en heeft een speciaal programma voor wetenschappers die willen proeven aan ondernemerschap. Vanuit hun startup expertise ontvang je een praktische aanpak en trainingen en ontmoet je collega wetenschappers, mentoren en investeerders die je verder op weg helpen. Ga langs bij UtrechtInc en bespreek je idee. Je kunt je tot 20 oktober aanmelden voor het programma dat op 3 november start.

Tot slot: bescherm jezelf

Het is heel verleidelijk om je volledig te storten op het ondernemende wereldje en de wetenschap (dat blijft lokken), want het geeft veel voldoening en energie. Maar bescherm jezelf wel tegen een overdosis. Of… maak een goede deal met Red Bull voor grootverbruikers.

Dit artikel verscheen eerder op de site van UtrechtInc.