Houden we het tempo van de veranderende wereld bij?

Studenten moeten flexibel en wendbaar zijn om te slagen op de arbeidsmarkt. Dat is volgens Trude Maas, van de Utrecht Development Board nodig. Het hoger onderwijs moet meer aandacht besteden aan de ontwikkeling van competenties, anders verliezen we de slag in de wereldeconomie. 
Er waren vroeger van die grappen die als clou hadden dat nu de economische centra verschuiven, de VS weer een graanschuur worden, en de EU een interessant open lucht museum. Geen prettig vooruitzicht voor ons.
Reden genoeg dus om goed na te denken over het toekomstig verdienmodel van Nederland. De Boston Consulting Group gaf verleden jaar al een voorzet, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid volgde een jaartje later.
Naar goed Nederlands gebruik zijn we die stukken fijn gaan analyseren, zo stel je actie immers comfortabel uit. Je kunt echter ook gewoon beginnen, met de dingen die die stukken gemeenschappelijk hebben.
Excellent onderwijs
Om er maar een paar te noemen: we hebben excellent onderwijs nodig, we moeten kiezen waarin we goed willen zijn, en we moeten sneller reageren op veranderingen in onze omgeving. Op alle niveaus, en in alle hoeken en gaten van onze samenleving.
Die adviezen gelden dus zowel voor wetgeving, voor onderwijs- en onderzoeksplanning, als voor studiekeuze en talentontwikkeling. En ze gelden voor DSM en voor Philips net zo hard als voor de Provincie of voor de Gemeente.
Hoger onderwijs en onderzoek hebben daarin duidelijk een taak. Focus kiezen, en wendbaar zijn. Goed en relevant onderzoek doen. Uitstekend onderwijs geven, en studenten afleveren die wendbaar zijn en blijven.
Dat begint al met het zoeken naar een baan, kan ‘t linksom niet, dan maar rechtsom. Wachten op een baan die precies past bij je afstudeerscriptie is geen optie.
Samenwerkingsvaardigheden
Ik zie de Global Entrepreneurship Week die maandag in Utrecht van start ging, in dat kader. Mooi dat er prachtige voorbeelden langs kwamen van studenten en andere jonge ondernemers, die niet hebben afgewacht, maar hun eigen toekomst vorm geven door een onderneming te starten. Goed ook dat aangegeven werd welke beren je dan zoal tegen komt op je weg. Verrassende beer bleek: samenwerkingsvaardigheden. “Als je je kaarten tegen je borst houdt wordt het ook niets met je onderneming”, was de boodschap.
Als geïnteresseerde alumnus met een loopbaan in de ICT dacht ik toen: nu gaan we wat horen over open data versus patenten. In mijn carrière heb ik namelijk bij overnames in de ICT als eerste actie vaak de octrooien gestopt. Ze werden daar al achterhaald door nieuwe techniek voordat de inkt van de aanvraag droog was. Sexy hobby, maar soms dus heel duur en, ernstiger, een rem op innovatie. Voor die discussie was ik echter op het verkeerde adres maandag. Volgende keer dan maar.
Bill Gates
Ik had ook verwacht dat er meer aandacht gegeven zou worden aan het ontwikkelen van competenties. We hebben niet alleen nieuwe ondernemingen nodig, maar juist en vooral mensen die leiderschap tonen in andere contexten. Wachten op een nieuwe Bill Gates helpt niet.
En is ook niet het middel tegen alle Europese kwalen. Met een open oog en alert nadenken wat veranderingen in je omgeving voor je eigen gedrag of keuzes betekenen, wel. Ongeduldig zijn als je baas geen tempo maakt, ook.
Binnen de instituties van onze samenleving, binnen de al bestaande ondernemingen, en ook in het welzijnswerk. Daar is allemaal ondernemerschap nodig, en ook daar is goed samenwerken broodnodig, maar hondsmoeilijk.
Ondernemerschap heeft dus niet zo heel veel met het aloude middenstandsdiploma te maken.
Competenties van medewerkers
Professor Henk Volberda stelt niet voor niets, dat voor het welslagen van innovaties de absorptie van voortschrijdende technologische ontwikkeling voor 75 procent bepaald wordt door de competenties van de medewerkers.
Oeps, daar ligt volgens mij een mooie uitdaging voor onze HU en UU.
Ja, laat ondernemersonderwijs groeien en bloeien, en schakel daar vooral ook veel alumni bij in. Zij weten hoe de wereld er buiten uitziet immers.
Maar: denk niet dat je er daarmee bent. Zorg dat mensen die in Utrecht afstuderen niet alleen goed zijn in hun vak, maar ook in het creëren van een beweging die kan voorkomen dat we een echt openluchtmuseum worden en straks ons geld alleen nog kunnen verdienen met het uitventen van stroopwafels en andere leuke souvenirs.