Hypocrisie of Democratie?

7 en 8 mei 2024 zijn historische dagen in de geschiedenis van de UU. Studenten en medewerkers van wie de standpunten en eisen lange tijd werden genegeerd, zetten vreedzaam een protestkamp op het universiteitsterrein. Deze inspirerende uiting van democratie werd beantwoord met een politieoptreden op uitnodiging van het bestuur van de UU, waarbij pepperspray werd gebruikt en met politiehonden werd gedreigd.

Wij waren dinsdag waarnemers bij het kamp en kunnen  getuigen van prijzenswaardig gedrag van de demonstranten die strikt vasthielden aan geweldloosheid. In hun kampement zorgden de demonstranten voor elkaar. Ze organiseerden voedsel, water, menstruatieproducten en ja, een barricade die uit de lucht leek te komen vallen. Dat laatste, zo werd gesteld, was nodig om de veiligheid te waarborgen. De gewelddadige aanvallen op het UvA-kamp op maandag zijn het bewijs dat dit inderdaad redelijk was.

Opvallend genoeg ging de actievoerders ongemakkelijke discussies niet uit de weg. Het college van bestuur van de universiteit werd uitgenodigd - met democratische instemming - om deel te nemen aan de vergadering en de eisen te bespreken. Dit weigerden ze. De demonstranten daarentegen losten hun interne conflicten op door middel van een open debat, waarbij de hele vergadering zweeg om individuele stemmen te horen. Niemand eiste direct gezag op zonder toestemming. Zo ziet democratie eruit.

Het voorwendsel van het handhaven van 'huisregels' is op geen enkele manier een excuus voor het gewelddadig neerslaan van een democratische bijeenkomst. Als wetenschappers en geleerden die vaak hebben geprotesteerd voor klimaatrechtvaardigheid, hebben we uit de eerste hand gezien hoe pijnlijk en traumatisch politiegeweld kan zijn. We hebben met eigen ogen gezien hoe een rechtvaardige zaak samengaat met onrechtvaardige onderdrukking. We begrijpen de hypocrisie die wordt gebruikt om een onverdedigbare status-quo te rechtvaardigen.

Onze ervaringen verbleken in vergelijking met degenen in de samenleving die meer gemarginaliseerd zijn. Toen het bestuur toestemming gaf aan de politie om het universiteitsterrein te betreden, brachten ze alle demonstranten in groot gevaar. Maar elke activist kan beamen dat gekleurde mensen, homo's en mensen met een handicap onevenredig vaak het doelwit zijn van politiegeweld. Voor een universiteit die beweert 'gelijkheid, diversiteit en inclusie' hoog te houden is dit afschuwelijk gedrag. En alsof dat nog niet genoeg is, vond de politie-inval plaats tijdens de 'wellbeing week' van de UU. Zo ziet hypocrisie eruit.

En nogmaals, dit geweld is niets vergeleken met de misdaden die plaatsvinden in Gaza. Met afgrijzen zien we hoe Palestijnen in Rafah vechten om te overleven. Zoals UU-studenten en -wetenschappers bij verschillende gelegenheden hebben verklaard: de universiteit is verplicht een einde te maken aan haar medeplichtigheid aan genocide en bezetting.

Nu de UU een beroep doet op ons studenten en medewerkers om 'vrede en eenheid' te bewaren, vragen wij ons af: wiens vrede? En, verenigen achter wat? Martin Luther King wist al dat ware vrede niet de afwezigheid van spanning is, maar de aanwezigheid van rechtvaardigheid. Valse vrede is niets waard om je voor te verenigen.

Deze brief is geen oproep aan het College van Bestuur. In plaats daarvan vragen we alle studenten en medewerkers van de UU: welke universiteit wil jij zien? Een universiteit die met geweld de status-quo verdedigt, zelfs als die status-quo genocide en klimaat-ecologische ineenstorting betekent? Of een universiteit gebouwd op democratie en solidariteit, geleid door studenten en medewerkers, die ongemakkelijke discussies niet uit de weg gaat? Wil je hypocrisie of democratie? Wij weten ons antwoord.

Deze tekst is geschreven door leden van Scientist Rebellion Utrecht, dat deel uitmaakt van de internationale klimaatrechtvaardigheidsbeweging. De auteurs zijn medewerkers van de UU of gevestigd in Utrecht.

Daniel Pflüger, PhD Candidate, Physical Oceanograph 
Chrysanthi Pachoulide, PhD Candidate, Toxicology
Marlisa Hommel, PhD Candidate, Institute for Language Sciences
Maike Weiper, PhD Candidate, Sociology
Elma Blom, Professor, Pedagogical Sciences
Sergej van Middendorp, PhD, Institute for Social Innovation Fellow, Fielding Graduate University, based in Driebergen
Nicolas P. L. Magnard, Postdoc, Leiden Institute of Chemistry, Leiden University