Kiest de UU wel op de juiste manier?
Herre Talsma maakt zich druk over de schijnbaar andere koers die de Bètafaculteit vaart in vergelijking met de koers die het College van Bestuur wil volgen. Kiezen de Bèta’s voor fundamenteel onderzoek, het college heeft de mond vol van valorisatie. Een en ander moet op elkaar aansluiten in het nieuwe Strategische Plan. Daar maakt Talsma zich zorgen over, vooral over de rol van de medezeggenschap? Hij roept de universitaire gemeenschap op zich te mengen in de discussie.
Dit najaar zullen binnen de Universiteit Utrecht belangrijke strategische keuzes gemaakt moeten worden. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Naast het uitkomen van het rapport Differentiëren in drievoud van de commissie Veerman, spelen de financiële situatie van de universiteit en de veranderende visie van de overheid op het hoger onderwijs een belangrijke rol. De strategische keuzes staan dermate grote wijzigingen voor, dat zij aanleiding geven tot het tussentijds bijstellen van het Strategisch Plan van de universiteit.
Mijns inziens is het belangrijk dat bij een herziening van het Strategisch Plan, de leiding komt te liggen bij het College van Bestuur. Afstemming met andere universiteiten en instituten in en buiten Nederland ligt voor de hand. Hiernaast moet om te kunnen blijven spreken van een brede universiteit, de keuze ook gedragen worden door de faculteiten.
Bij het kiezen van een universitair profiel spelen belangrijke vragen een rol. Gaat deze universiteit bijvoorbeeld voor fundamenteel onderzoek of speelt ook het toegepaste onderzoek in de toekomst nog een rol? Moeten onderzoek en onderwijs gekoppeld blijven en zo ja in welke mate? En zijn alle faculteiten op het gebied van onderwijs en onderzoek even belangrijk?
Op de achtergrond speelt als belangrijke vraag of er ruimte is een bijdrage te leveren in het kader van de medezeggenschap. Of gaat een dergelijk proces aanleiding geven tot een Babylonische spraakverwarring. Past hier niet een sterk leiderschap, waar de bestuurlijke laag na het horen van diverse onderdelen, een beslissing moet nemen?
Tenslotte is het niet onbelangrijk in welke volgorde de afhandeling van het gehele proces gaat plaatsvinden. Er is sprake van een rijdende trein en niet alles kan zo maar stopgezet worden, om je eens rustig te gaan beraden; de financiële tekorten lopen sterk op.
Het College van Bestuur heeft inmiddels keuzes gemaakt. De speerpunten van het onderzoek worden in drie of vier belangrijke gebieden samengebracht: Life Sciences, Duurzaamheid, Institution en eventueel Youth, Education, Society. Door de Taskforce Onderzoek is uitgesproken dat investeringen discipline-overstijgend moeten zijn, moeten leiden tot externe middelen en bijdragen aan valorisatie. Ook bij de opening van het academisch jaar is uitgebreid het thema valorisatie aan de orde geweest. Belangrijke elementen voor de koers van het nieuwe strategisch plan lijken al vast te liggen.
Hoe rijmt zich dat met de herstructurering van de Bètafaculteit war deze zomer hard aan is gewerkt? Ook hier zijn belangrijke keuzes gemaakt. De faculteit kiest voor fundamenteel onderzoek. Groepen die niet zo goed passen in het gekozen profiel worden elders ondergebracht of opgeheven. Over de vraag of hier sprake is van een fundamentele bijstelling of uitwerking van eerder ingezet beleid wordt verschillend gedacht. Naar de mening van de juristen van de universiteit is er geen sprake van fundamentele bijstelling maar van nadere uitwerking van eerder ingezet beleid. Daarom is er geen ruimte voor instemming van de faculteitsraad. De juristen van de vakbond FNV denken hier duidelijk anders over.
Vorige maand heb ik op persoonlijke titel en niet als lid van de Universiteitsraad, het voornemen geuit om te komen tot de oprichting van de Stichting “Vrienden van de medezeggenschap aan de Universiteit Utrecht” met als belangrijkste drijfveren, het feit dat ik wilde komen tot empowerment van de medezeggenschap op centraal en decentraal niveau, mede in het licht van de krimpende middelen van de medezeggenschap en de tanende belangstelling vanuit de universitaire medewerkers voor de medezeggenschap.
Centrale vraag die ik aan de universitaire gemeenschap wil stellen is of we wel verstandig met elkaar bezig zijn. Het sleutelwoord voor partijen om goed te kunnen samenwerken is de aanwezigheid van onderling vertrouwen. De vraag is of die er is gezien de ontstane situatie. De keuzes die Bèta gemaakt heeft, lijken niet goed afgestemd met die van het College van Bestuur, het vertrouwen van de universiteitsraad dat de gehele operatie bij bèta binnen de kaders van het financiële convenant afgehandeld kunnen worden ontbreekt in belangrijke mate. Het bestuur van bèta weigert aan de bèta-medezeggenschap te laten zien dat de plannen financieel uitgevoerd kunnen worden binnen de aangegeven kaders. De medezeggenschap twijfelt of haar het recht op instemming op de juiste gronden onthouden wordt. Kortom, er is bestuurlijk veel twijfel of hier wel de juiste koers gevolgd wordt . Belangrijke vraag: kan dit niet anders.
Op grond van het bovenstaande denk ik dat het belangrijk is om met elkaar na te gaan of het niet mogelijk is om de situatie te verbeteren. Het motto van onze universiteit is: Sol Iustitiae Illustra Nos: zonne der gerechtigheid verlicht ons. Mijn vraag aan alle partijen is of we ons dit parool moeten aantrekken in plaats van te kiezen voor onze eigen deelbelangen. Laten we in het belang van het geheel met elkaar ook daadwerkelijk de discussie aangaan over wat de beste koers is voor deze universiteit. Het afdwingen van je belangen via juridische weg is niet de oplossing, niet voor het CvB maar ook niet voor de medezeggenschap. Het gezonde verstand, respect en vertrouwen; daaraan moeten we werken.
Persoonlijk wil ik best de eerste stap doen door de aankondiging voor de oprichting van de Stichting Vrienden van de medezeggenschap in te trekken, ik hoop dat dit helpt om de andere partijen ook over de streep te trekken en de discussie over wat echt goed is voor deze universiteit aan te durven, zonder zich achter regels te verschuilen.