Maak de UU veilig voor iedereen

Vorig najaar nam een groep studenten en alumni van de UU het initiatief tot de oprichting van de Actiegroep Wangedrag, en verrichtte breed onderzoek naar hoe de UU omgaat met klachten over ongewenst gedrag. Zij spraken met slachtoffers van ongewenst gedrag, waaronder ook studenten en medewerkers die de vertrouwenspersonen hebben geraadpleegd of een officiële klacht hebben ingediend.

Hun conclusies? Onze klachtenprocedure is onveilig voor melders en klagers, is ineffectief bij het aanpakken van ongewenst gedrag, berust onvoldoende op expertise over sociale (on)veiligheid en is niet onafhankelijk. Sterker nog: melders ervaren de klachtenprocedure als traumatiserend.

Persoonlijke relaties
Een ander probleem dat de Actiegroep aankaart, is dat er geen helder beleid is over persoonlijke relaties aan de UU. Dit maakt studenten en medewerkers in een ondergeschikte positie kwetsbaar (zoals bijvoorbeeld promovendi). Aan de docenten en begeleiders van wie ze afhankelijk zijn, wordt op dit moment niet gezegd dat ze studenten en ondergeschikte medewerkers niet mogen zien als een potentiële seksuele of romantische partner. Er zijn dus geen heldere normen over welk gedrag wel of niet gezien wordt als wangedrag.

De implicatie was glashelder: de klachtenprocedure aan de UU moest dus flink worden verbeterd en er diende ook duidelijk beleid komen rondom persoonlijke relaties, gericht op het verbeteren van sociale veiligheid. Hiertoe heeft de Actiegroep Wangedrag een aantal voorstellen gedaan, die zijn overgenomen door de voltallige Universiteitsraad. Deze voorstellen gaan over een eerlijke, transparante, veilige en onafhankelijke klachtenprocedure, waarin beoordelaars van klachten beschikken over de juiste expertise. Ze gaan over goede nazorg voor melders van ongewenst gedrag, die nu getraumatiseerd worden door hoe ze op dit moment het doorlopen van een klachtenprocedure ervaren. En ze gaan over een helder relatiebeleid, dat studenten en ondergeschikte medewerkers beschermt in plaats van ze in een kwetsbare positie te stellen.

Geen klager of beklaagde gehoord
Het College van Bestuur had in diezelfde periode waarin de Actiegroep Wangedrag haar onderzoek deed zelf een opdracht uitgezet voor evaluatie van de klachtenprocedure, dat door Professor Bauw (hoogleraar privaatrecht) in samenwerking met Peter Schokker (Bureau BING) uitgevoerd werd. Tijdens de U-Raad vergadering op 24 maart stelde Rector Kummeling dat het Rapport Bauw aantoont dat de klachtenprocedure over de lijn genomen goed werkt - een stelling die ook op de UU Website wordt benadrukt.

Echter, zoals in een artikel dat in NRC verscheen terecht wordt beargumenteerd, kan die conclusie helemaal niet getrokken worden op basis van het Rapport Bauw, omdat in dat onderzoek geen enkele klager of beklaagde is gehoord. Daarnaast stelde de reactie van het CvB op het Rapport Bauw en het Rapport van de Taskforce Wangedrag ons niet gerust (zie vergaderstuk 21.069 gericht aan de Universiteitsraad). Zo staat er in de nota van het CvB onder de te nemen actiepunten die niet op korte termijn zullen gebeuren: “Eventueel aanpassing Code of Conduct en regeling ongewenst gedrag; en/of eventueel opstellen Personal Relationship Policy” (p. 3 onderaan). Dat is twee keer te veel het woord ‘eventueel’, en dat verklaart ook waarom er wel degelijk reden was voor scepsis over de aanpak van wangedrag.

Petitie voor duidelijk signaal
Naar aanleiding van deze eerste reactie leek het ons belangrijk dat de leden van de academische gemeenschap een duidelijk signaal geven over de urgente noodzaak dat zoveel mogelijk aanbevelingen van het rapport van de actiegroep Wangedrag op voortvarende wijze worden geïmplementeerd. Het is daarbij cruciaal dat er een personal relationship policy komt en een aanpassing van de gedragscode. Deze moeten eraan bijdragen dat studenten en ondergeschikte medewerkers zich kunnen beroepen op heldere normen indien zij ongewenst gedrag ervaren, en het ook heel helder maken voor alle leden van de universitaire gemeenschap welk soort gedrag als onwenselijk wordt beschouwd.

Tegen deze achtergrond is door leden van het Ethiek Instituut het initiatief genomen om een petitie te starten, die ondertussen door zo’n 1200 medewerkers, studenten en alumni van de UU getekend is. Daarmee worden drie doelen beoogd: eerst en vooral willen wij onze erkentelijkheid uitspreken naar de studenten en alumni van de Actiegroep Wangedrag, die het werk hebben gedaan dat door de leidinggevenden van onze academische gemeenschap had moeten gebeuren. Ten tweede roepen wij het CvB op om de aanbevelingen in dat rapport voortvarend te implementeren, waaronder ook heldere normen in de gedragscode en een personal relationship policy. Ten derde willen wij met deze petitie bijdragen aan het verder bespreekbaar maken van het onderwerp van sociale veiligheid binnen de UU, want het is helder dat dit nu nog niet op alle plekken op de universiteit bespreekbaar is of besproken wordt.

Veilig voor iedereen
Op 26 april staat sociale veiligheid op de agenda van de U-Raad, en zal het CvB haar standpunt toelichten. Pas dan zal blijken hoe de meer positieve houding die de rector sinds de lancering van de petitie heeft getoond ten aanzien van de voorstellen tot concrete stappen gaat leiden.

Wij roepen alle medewerkers, studenten en alumni van de UU op het voorstel van de Actiegroep en de U-Raad expliciet te steunen, door deze petitie te tekenen. Het is een manier om te laten zien dat we het werk van de actiegroep waarderen en dat we als academische gemeenschap verbeteringen hard nodig vinden om échte sociale veiligheid te realiseren voor iedereen. Met een goede klachtenprocedure en duidelijke regels over persoonlijke relaties, komen we dichter bij een doel dat iedereen deelt: een universiteit die veilig is voor iedereen.

Yara Al Salman
Joel Anderson
Jonathan Benson
Huub Brouwer
Barbara Bziuk
Rutger Claassen
Cecilie Eriksen
Dorothea Gädeke
Colin Hickey
Maurits de Jongh
Bart Mijland
Mathijs Peters
Jeroen Rijnders
Ingrid Robeyns
Naomi van Steenbergen
Philipp Stehr
Dick Timmer
Clint Verdonschot
Sander Werkhoven