Studenten, steun de tijdelijke docenten

Aanstaande woensdag in het Academiegebouw om 16.00 uur laten docenten zich van hun demonstratieve kant zien. Nou ja, strikt genomen gaat het niet om alle docenten, maar diegenen die een tijdelijk contract hebben. Iets meer dan 80 procent van onze (junior) docenten werkt op tijdelijke basis. Is dat erg? Ja, op deze schaal wel. En niet alleen omdat de cao een 22 procentnorm voorschrijft.

De UU kan hen niet in vaste dienst nemen, of wil dat niet, omdat vaste arbeidskrachten duurder zijn. De naargeestige praktijk is dus dat nagenoeg al deze tijdelijk docenten het veld moeten ruimen zodra hun contract verstreken is. Het maakt daarbij niet uit of ze gepromoveerd zijn, twintig publicaties op hun naam hebben, of de titel van ‘Docent van het Jaar’ in hun zak mogen steken. De boodschap blijft: ophoepelen.

Voor de universiteit is dat zonde. Allereerst omdat ervaren personeel weggestuurd wordt. Het onophoudelijke inwerken moet ook geen pretje zijn. Maar er speelt meer: de koppeling tussen onderwijs en onderzoek is hierdoor vrijwel verleden tijd. Deze tijdelijk docenten hebben geen ruimte voor onderzoek binnen contracttijd. Zij spenderen hun tijd aan doceren en de voorbereiding daarvan. Als vaste kracht zouden zij die ruimte wel hebben. Door de continue wisseling van de wacht en het gebrek aan onderzoekstijd staat de kwaliteit van onderwijs dus ook onder druk.

Dat is geen verwijt aan het adres van de tijdelijke krachten. Zij doen ontzettend hun best, en doen zelfs aan promotie of onderzoek in vrije tijd. Meestal krijgen zij ook nog van alles op hun bordje wat eigenlijk niet hun werk is en daar ook niet voor beloond worden. Onderbetaalt doch overwerkt.

Enfin, betere pennen dan de mijne hebben al geschreven over de onvoorstelbare werkdruk waar zij onder moeten functioneren. Zelf zou ik de aandacht willen vestigen op het persoonlijk leven van tijdelijke krachten. Zij zitten in een levensfase – laten we zeggen 25 tot 35 jaar oud – waarbinnen de tijd rijp is om na te denken over een gezin, een huis, een toekomst. Die kans wordt hen bruut ontnomen, want het perspectief is gebrekkig. Die constante onzekerheid drijft menigeen tot waanzin, angst of burn-out. 

De bal ligt bij de bestuurders. Zij hebben onlangs goede sier gemaakt in de media met een nieuw plan om de contracttijd te verdubbelen. Maar wat lossen we daar nou helemaal mee op? Sure, in hun persoonlijk leven hebben de tijdelijke krachten iets meer houvast. Maar de realiteit dat er structureel werk is dat naar tijdelijke krachten gaat, verdwijnt niet. Het feit dat deze mensen aan het eind van de rit weg moeten wezen blijft staan. De onzekerheid duurt voort.

En waarom? Geld. Keiharde euro’s. De aanvoerder der tijdelijk docenten, Pieter de Bordes, vertelde de U-raad een verhaal: tijdelijk docenten werden naar het bestuursgebouw gesommeerd om te sparren over hun toekomst. Misschien zou het middelbaar onderwijs een optie zijn (alsof de universiteit een springplank is voor de middelbare). En waarom bekommert het bestuursgebouw zich eigenlijk met de toekomst van deze mensen? Dat blijkt uit niets van het bovenstaande. Antwoord: ‘De UU betaalt jullie Werkeloosheidsuitkering en die kosten willen we verminderen’. De harteloosheid van dit beleid heeft me met stomheid geslagen.

De UU vraagt het uiterste van haar wetenschappelijk personeel. Alles moet “excellent” zijn, zonder dat er daarvoor genoeg middelen zijn. Erbarmelijke arbeidsomstandigheden zijn het gevolg. Een mistroostige carrousel van onzekerheid, stress en overbelasting. Het is verdomme hoog tijd voor excellent werkgeverschap. Daartoe doe ik een zestal verzoeken:

1)      Tijdelijk docenten aller faculteiten verenigt u.

2)      Docenten: Informeer jullie studenten. Wij hebben niet altijd zicht op de afgrijselijke achterkant van het personeelsbeleid. Maar wij staan met jullie.

3)      Studenten: Kom in verzet. Laat van jullie horen. Dit is inhumaan. Kom woensdag naar de bijeenkomst in het academiegebouw en vraag je docenten naar hun arbeidsrechtelijke positie.

4)      Collega’s in medezeggenschapsorganen: Neem een iets minder conservatieve houding aan. Soms lijkt het wel een theekransje, die vergaderingen. Kom op mensen, er vindt uitbuiting plaats! Stem alles tegen als het moet.

5)      Bestuurders: Het gaat niet altijd om dat getal onderaan de spreadsheat. De academische gemeenschap piept en kraakt. Heb wat meer oog voor de mensen in de organisatie. Het zal niet lang duren eer duidelijk wordt dat jullie aan de verkeerde kant van de geschiedenis staan. Laat alstublieft de liefde terug in jullie hart.

6) Staak 15 maart! We gaan onderwijsbreed staken, van kleuterjuf tot hoogleraar, omdat de middelen niet toereikend zijn voor de kwaliteit die we zeggen te bieden. Maar persoonlijk staak ik vooral in solidariteit voor de tijdelijke leerkracht.