Studenten uit de spits? Een ondoordacht plan

Minister Bussemaker creëert alleen maar onduidelijkheid met haar ondoordachte plan om studenten uit de spits te krijgen, schrijft VIDIUS-voorzitter Isabelle Beelen.

Het goede nieuws van afgelopen mei: de ov-kaart voor studenten blijft behouden. Het slechte: minister Bussemaker wil 200 miljoen op de ov-studentenkaart bezuinigen door te studenten uit de spits te krijgen. Dat zou dan moeten gebeuren met medewerking van onderwijsinstellingen. Die moeten hun roosters aanpassen.

Studenten weren uit de spits, zet dat eigenlijk wel zoden aan de dijk? Zal het bijdragen aan het studieklimaat waar we in Utrecht zo trots op zijn? Op beide vragen is het antwoord eenvoudig: nee. Opnieuw zijn studenten hoofdrolspeler in een bezuinigingsplan waar zowel vervoersbedrijven als universiteiten en hogescholen weinig heil in zien.

Als je op maandagochtend op het busstation naast Utrecht Centraal staat, zou je niet zeggen dat slechts 15 procent van alle reizigers in het openbaar vervoer student is. Hordes studenten stromen langs elkaar om op tijd in hun college of werkgroep te zitten. Dit percentage zal de komende tijd toenemen nu afgesproken is dat duizenden mbo-studenten ook gebruik kunnen maken van het zogeheten studentenreisproduct.

Toch blijft de fractie studenten in het openbaar vervoer niets vergeleken met de hoeveelheid forenzen die dagelijks op en neer van huis naar kantoor reizen. Wanneer de minister wil dat studenten de spits mijden, zal dat voor de gehele ochtend- en avondspits weinig uitmaken.

Bij de Utrechtse bushaltes zal deze maatregel echter wel zichtbaar zijn. De start van het onderwijs om 9.00 uur betekent een overvolle lijn 12 richting De Uithof vlak voor 9.00 uur. Wanneer de universiteit zich genoodzaakt voelt om het onderwijs om 11.00 uur te laten starten, betekent dit dat de piek op lijn 12 van 9.00 uur verschuift naar twee uur later. Kortom: nog steeds een krappe busrit maar de universiteit houdt haar geld, gelukkig maar!

Op dit moment kan de universiteit het aantal studenten per beschikbare ruimte bijna niet meer bolwerken. Laat staan wanneer roostermakers genoodzaakt zijn om collegezalen, onderwijsruimte, labs en practicumruimtes in de piekuren leeg te laten. Moeten die vrijgekomen miljoenen dan maar gestoken worden in de bouw van nieuwe ruimtes om het toenemende aantal studenten een plek te bieden? Een plek in zalen die - jawel - tijdens spitsuren leeg komen te staan? Nee, dat lijkt mij geen goed plan. In plaats van in leegstaande lokalen kunnen we beter investeren in betere en academisch geschoolde docenten voor elke klas.

Dan maar onderwijs in de kostbare avonduren? Hierbij dringt de vraag zich op of studenten te porren zijn om vanaf een uur of acht de collegebanken in te schuiven. Met een leenstelsel in het vooruitzicht zal er immers toch geld verdiend moeten worden.

Marjan Oudeman, de voorzitter van het college van bestuur, heeft tijdens de opening van het academische jaar gezegd dat zij trots is op de diversiteit onder studenten van de Universiteit Utrecht. Avondcolleges zullen ten koste gaan van commissiewerk voor een studievereniging, het opzetten van sociale ondernemingen of het geven van bijles aan scholieren. Hoewel studenten vast te motiveren zijn om de spits te mijden en om in de avonduren colleges te volgen, zal de maatregel schadelijk zijn voor het studieklimaat in Utrecht. Diversiteit onder studenten zal kunnen veranderen in demotivatie in het onderwijs.

Over de uitvoering van de plannen is nog veel onduidelijk. Wel duidelijk is dat studenten opnieuw de speelbal in een politiek spel zijn. De afgelopen jaren zijn er heel wat rapporten verschenen waarin geconcludeerd wordt dat rust het hoger onderwijs goed zou doen. Het zou de minister sieren om met duidelijkheid rust te creëren. Duidelijkheid over haar plannen voor beter hoger onderwijs. Niet met ondoordachte plannen als deze.