Tijd om te stoppen met samenwerking met fossiele brandstofgiganten

Op het moment dat universiteiten over de hele wereld de financiële banden met de fossiele brandstofindustrie verbreken, blijft de Universiteit Utrecht achter. De universiteit werkt op onderzoeksgebied samen met onder meer partners als Shell, ExxonMobil, BP en Saudi Basic Industries. De UU geeft dit overzicht. 

Cambridge en Harvard hebben afstand genomen van alle investeringen in de fossiele industrie. Het pensioenfonds ABP heeft hetzelfde gedaan. Ondertussen heeft de Universiteit Utrecht alleen een voorstel naar voren gebracht dat erop gericht is om samenwerkingen met producenten van fossiele brandstoffen "onder het vergrootglas" te leggen. 

Helaas is de lens ondoorzichtig. Het nieuwe plan biedt veel mazen in de wet en vormen daardoor een bedreiging voor de academische integriteit en het internationale aanzien van onze universiteit. Scientists for Future Utrecht heeft onlangs een open brief gestuurd naar het bestuur van de UU om hiervoor te waarschuwen. Binnen twee weken hebben al meer dan 130 studenten en docenten de brief ondertekend. 

We nodigen alle studenten, docenten en medewerkers uit om zich aan te sluiten bij ons pleidooi. Hieronder wat argumenten.

Waarom moet de UU haar academische samenwerking met de fossiele industrie heroverwegen?
De fossiele industrie heeft een grote rol gespeeld in het vertragen van de overgang naar schone energie, heeft het publiek voortdurend misleid over klimaatverandering en heeft een twjjfelachtige reputatie als het gaat om het respecteren van mensenrechten. De productieplannen van de industrie dreigen de internationale klimaatdoelen te laten ontsporen, terwijl ze tegelijkertijd snijden in investeringen in duurzame energie. De fossiele bedrijven laten zich leiden door de aandeelhouders die het onmogelijk maken dat deze situatie verandert.

De academische samenwerking van de UU met fossiele brandstofgiganten is een bedreiging voor onpartijdig academisch onderzoek. Projecten over duurzame energie met wetenschappers van de UU kunnen fossiele brandstofmagnaten helpen om de duistere waarheid over hun daden te verbergen. Wanneer de UU haar goede reputatie leent aan deze activiteiten, wekt dit de indruk dat Exxon, Shell en co op de goede weg zijn naar een duurzame toekomst. Door dit te doen, gaat dit ten koste van het vermogen van onze universiteit om bij te dragen aan een dergelijke toekomst. 

Wat stelt de UU voor?
Het belangrijkste voorstel van het UU-bestuur is: " De UU zal geen nieuwe onderzoekssamenwerkingen aangaan met fossiele bedrijven, tenzij zij zich intensief, aantoonbaar en onomstreden inzetten voor versnelling van de energietransitie, in lijn met het Akkoord van Parijs; dat wil zeggen dat zij zich verbinden aan het streven om de opwarming van de aarde onder de 2 graden celcius te houden en inspanningen plegen om het maximum vast te leggen op 1,5 graad celcius."

Waarom is dit voorstel onbevredigend?
Het voorstel klinkt misschien voor de hand liggend, maar de meeste winsten van de producenten van fossiele brandstoffen komen uit olie, gas en steenkool. Fossiele brandstofgiganten verklaren graag dat ze de energietransitie onderschrijven zolang hun winsten niet in gevaar komen. UU vraagt haar partners niet om de daad bij het woord te voegen.

De belangrijkste problemen zijn:

1.         Het voorstel sluit geen enkele potentiële partner uit en biedt geen meetbare criteria voor beoordeling, behalve de vraag om "commitment". 

2.         Door samenwerkingen met fossiele brandstofgiganten positief te beoordelen, kan de UU uiteindelijk deelnemen aan hun greenwashing-campagnes terwijl hun eigenlijke beleid ongewijzigd blijft. 

3.         Het voorstel is vaag over de identiteit van de beoordelaars. Er worden geen waarborgen voor democratische en inclusieve besluitvorming voorgesteld. Hoe zal de UU de leden van de beoordelingscommissie selecteren? Worden studenten erbij betrokken? Hoe zit het met onafhankelijke externe evaluatie? Hoe zal de UU ervoor zorgen dat de beoordelaars geen belangenconflict hebben?

4.         Het is onduidelijk welke vervolgstappen de UU neemt om het raamwerk te implementeren. Dit is onbevredigend voor mensen die kritisch staan tegenover samenwerking met de fossiele industrie en creëert tegelijkertijd meer onzekerheid bij onderzoekers die betrokken zijn bij dergelijke samenwerkingsverbanden.

Wat stelt Scientists for Future voor?
Werken aan een duurzame energietransitie moet topprioriteit krijgen in de financiering. In onze ogen kan geen duurzame transitie worden bereikt door grote vervuilers te omarmen. Onze universiteit zou samen met NWO en KNAW meer publiek geld moeten uittrekken voor onderzoek naar de energietransitie, zodat onderzoekers niet hoeven te kiezen tussen hun moraal en hun carrière. 

Om greenwashing te voorkomen zou onze universiteit een lijst moeten maken van non-players: bedrijven waarvan de productieplannen niet voldoen aan de mondiale standaarden of die verkeerde informatie verspreiden over klimaatverandering. Beslissingen over nieuwe samenwerkingen moeten worden genomen in een democratisch proces, vrij van financiële belangenconflicten en gebaseerd op duidelijke beoordelingscriteria. Studenten en onderzoekers die in het begin van carrière staan moeten bij de besluitvorming betrokken worden. 

De Universiteit Utrecht heeft zeer belangrijke middelen in handen om een positieve verandering in de samenleving te bewerkstelligen: geen talent leveren aan fossiele brandstofbedrijven en haar goede reputatie niet lenen aan greenwashing campagnes.

Fossiele brandstofgiganten die de energietransitie al lang genoeg laten ontsporen zouden geen deel mogen uitmaken van onze academische omgeving.

Ben je het eens met dit artikel? Sluit je dan aan bij ons pleidooi!