Utrechters gaan Down Under en de Ozzies komen hierheen

Een paar weken geleden werden de getallen bekend van Utrechtse studenten die graag naar Sydney willen komen om een deel van hun studie te doen. Dat blijkt bijna het maximale aantal van honderd studenten te zijn. Voor de andere kant op, van Sydney naar Utrecht staat de teller op ongeveer twintig maar in Sydney begint het nieuwe academische jaar in maart en dan, zo is de verwachting, zullen nog een flink aantal studenten hun interesse voor deze mobiliteitsbeurzen van 2000 Australische dollars tonen. Beide universiteiten zijn zeer in hun nopjes met deze succesvolle start.

Het is best opmerkelijk dat Utrecht en Sydney elkaar hebben gevonden. De Universiteit van Sydney volgt al een tijdje hetzelfde beleid als Utrecht; in plaats van samenwerken met bijkans de hele wereld wordt er gezocht naar een kleinere groep met vooral sterke samenwerkingsverbanden. Momenteel zijn dat er voor de Universiteit van Sydney in totaal veertien met o.a. Harvard, UC Davis, UC San Diego, Toronto, Edinburgh, UCL, Hong Kong Uni, Zhejiang, Shanghai Jiao Tong, NTU in Singapore en natuurlijk Utrecht.

Toen een paar jaar geleden naar kandidaten in Europa werd gekeken, bestond er in Sydney de indruk dat er meer samenwerking was met de Universiteit van Amsterdam. En als het aantal gezamenlijke publicaties als uitgangspunt wordt genomen dan is dat ook zo. Echter, op een ander belangrijk criterium – impact, en dan met name het aantal citaten -  kwam Utrecht beter uit de analyse.

Sterker, van alle bovenstaande samenwerkingen (en de niet genoemde) was Utrecht veruit de meestbelovende partner. Zo wordt een samenwerking tussen Sydney met Harvard beloond met gemiddeld veertig citaten per paper. Echter Utrecht spant de kroon met maar liefst 65 citaten per gezamenlijke publicatie (waarbij de waarheid gebiedt te vermelden dat vooral het werk van UMC Utrecht goed in de etalage staat). Tja… en dan is de conclusie in deze tijd van rankings en lijstjes zo getrokken. De huidige samenwerkingscontracten zijn voor drie jaar (wetenschappelijke medewerkers) en vijf jaar (voor studenten).

Dit alles is een prachtige uitkomst van een mooie samenwerking tussen veel mensen, zowel in Australië als in Nederland. En hoewel momenteel vooral op bilateraaltjes wordt ingezet, komt er met een beetje geluk nog een plan voor uitwisseling en dan wat breder: een uitwisseling tussen Australië en Nederland waarbij meerdere universiteiten betrokken zijn. Het idee voor dit plan kwam uit onverwachte hoek.

In Sydney zetelt de Consul-Generaal der Nederlanden die normaliter vooral ‘handel’ in zijn portefeuille heeft. Deze consul-generaal, Willem Cosijn is zijn naam, is geen traditionele diplomaat. Hij is getraind als marineofficier en werd in 2006 van de boot gepikt om als rechterhand van Koningin Beatrix te gaan fungeren, eerst als adjudant en later als ceremoniemeester. Nadat Beatrix de tent overdeed aan Willem-Alexander solliciteerde Cosijn op de plek in Sydney.

Bij zijn aankomst in Sydney werd het de Nederlanders al snel duidelijk dat er een nieuwe wind ging waaien. Cosijn organiseerde werkdiners - vaak bij hem thuis - en met whiteboard en flipovers werd er gezocht naar mogelijkheden voor meer samenwerking met Nederland. Tijdens zo’n werkdiner met academici van verschillende Australische universiteiten kwam het voorstel om te werken aan een beurs voor meer uitwisseling van wetenschappers en studenten. Alle gasten aan tafel konden zich daar uiteraard in vinden en de naam voor deze beurs was toen zo gekozen: The New Holland Scholarship (NHS), genoemd naar een eerdere naam voor wat nu Australië heet.

De naam van de beurs zal een aantal mensen bekend in de oren klinken want deze beurs is inderdaad al ooit aangekondigd en uitgedeeld. Zonder te veel in detail te treden, werd de naam min of meer gekaapt door het Nuffic om het bezoek van Koning Willem Alexander en Koningin Maxima, alweer meer dan een jaar geleden, extra cachet te geven. De toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders presenteerde de beurs als een ‘one-off’ op de campus van de Universiteit van Sydney in het bijzijn van het koninklijk paar.

Daar zat ook meteen de kink in onze kabel. De NHS die wij voor ogen hadden was een structurele beurs, die jaarlijks door een flink aantal geïnteresseerde universiteiten In Nederland en Australië zou worden aangeboden voor uitwisseling in beide richtingen. Wetenschappers zouden dit initiatief leiden en een inventarisatie onder de wetenschappers toonde aan dat dit idee op brede ondersteuning kon rekenen. In Australië waren ze zo enthousiast dat een collega van de Universiteit van Wollongong al folders had laten drukken en een selectieprocedure voor zijn studenten was gestart!

De eerste ronde van dit NHS-initiatief werd dus onbedoeld een ‘one-off’ en dat was conflicterend met ons originele idee, dus we hebben het programma even op een lager pitje gezet. Maar hopelijk gaat dat snel veranderen. Op woensdag 24 januari neemt de initiatiefnemer van het New Holland Scholarship, de Consul-Generaal Willem Cosijn, afscheid van standplaats Sydney. Diplomaten verkassen nu eenmaal vaak. Een deel van de Nederlandse gemeenschap komt dan bij elkaar om hem gedag te zeggen en zullen de gelegenheid zeker aangrijpen om hun agenda’s te trekken om ook de NHS als uitwisselingsbeurs tussen Nederland en Australië weer een doorstart te geven.