Wiens veiligheid kwam in gevaar meneer Pijpers?

Twee jaar geleden, tijdens corona, was het mondkapje verplicht, en nu mag het niet meer: gezichtsbedekking op de universiteit. Tijdens de recente bezetting van de UB in de binnenstad werd dit als schending van de huisregels voor demonstraties gezien. Het was een van de redenen dat de universiteit besloot het terrein te laten ontruimen. De politie, befaamd voor haar vaardigheid in de-escalatie, heeft daarna pepperspray tegen demonstranten gebruikt, bokkenpoten toegepast en ze stokslagen gegeven. Ze zijn allemaal in een stadsbus gepropt, en achtergelaten op een industrieterrein in Houten, ver na middernacht. 

In een e-mail van het College van Bestuur die de ochtend na de bezetting van 7 mei werd verzonden, staat: “Onder andere doordat de huisregels niet gevolgd werden, ontstonden er serieuze zorgen over de veiligheid. Er is helaas meermaals geen gehoor gegeven aan ons verzoek tot overleg en aan de oproepen om te vertrekken.” En: "Na intensief overleg met politie en gemeente hebben we de politie moeten vragen om de bezetting op het terrein van de bibliotheek te beëindigen.”

Veiligheid? Kan de politie veilige stokslagen geven?
Dan vraag ik me af: wat waren nou die zorgen over veiligheid? Wat zijn volgens de heer Pijpers de potentiële gevaren? Wat voor gruwelijke monsters verwacht hij onder die mondkapjes en keffiyehs? En dan vraag ik me ook af: wegen die zorgen nou serieus zwaarder dan het geweld dat studenten is aangedaan? Is het op wat voor manier dan ook acceptabel om studenten, of ze nou iets verkeerds hebben gedaan of niet, midden in de nacht op een industrieterrein in een andere stad achter te laten? 

In een recent verschenen interview zegt de heer Pijpers niet het idee gehad te hebben dat er geweld is gebruikt bij de ontruiming van de UBB. In een stuk van RTV Utrecht is in de tweede video echter duidelijk te zien dat politie wapenstokken gebruikt. Van ooggetuigen heb ik ook gehoord dat er pepperspray is ingezet. Waarom weet onze voorzitter niet wat er op zijn universiteit gebeurt? Van wat ik begrijp van het verhaal van het CvB is dat de een huisregel waar het met name om ging, het verbod op gezichtsbedekkende kleding betrof, in ieder geval is dit de enige die is gespecificeerd. Naar mijn weten is het echter niet zo dat enkel mensen met gezichtsbedekking zijn afgevoerd door de politie. Ik was er zelf niet bij, wellicht valt er nog te claimen dat vluchtroutes geblokkeerd werden of iets dergelijks, gezien er wel sprake was van enkele barricades. Ja, misschien is dat niet helemaal brandveilig. 

Dan moet men ook kijken naar de redenen dat demonstranten überhaupt genoodzaakt worden om barricades op te werpen: het feit dat de meeste universiteiten geen enkele moeite hebben met het bellen van de politie om studenten af te laten ranselen. Het is een volstrekt logische reactie dat studenten zich willen verdedigen tegen politiegeweld. Ook wanneer dit politiegeweld er (nog) niet is. Gezien de geschiedenis van studentenbewegingen weten we allemaal dat deze dreiging er áltijd is. Kijk maar naar beelden van de eerste Maagdenhuisbezetting (deze maand precies 55 jaar geleden), als het niet aan die wat maffe uniformen van toen had gelegen, was het misschien niet te onderscheiden van de beelden uit Amsterdam van de afgelopen maand.

Ik denk persoonlijk ook niet dat de relatief nihile dreiging van een brand opweegt tegen de reële dreiging van geweld en het daadwerkelijke geweld dat ís en wórdt gepleegd tegen studenten. Er zijn in Amsterdam beelden van meerdere mensen op straat (lees: dus buiten de barricades) bij wie op klaarlichte dag een gat in het hoofd is geslagen door de politie. De ME heeft de steundemonstratie gewelddadig uit elkaar gedreven, mensen zijn door honden gebeten, en er zijn zelfs shovels ingezet om barricades af te breken waar mensen nog achter stonden. In Utrecht werden EHBO-diensten van de organisatie samen met demonstranten verdreven en is er bij iemand een piercing uitgerukt. Dus, College van Bestuur, en in het bijzonder meneer Pijpers: om wiens veiligheid precies maakt u zich druk? 

Wie zijn de echte hooligans? Ongewapende studenten of mannen met stokken?
Gaat het dan om vernielingen? Of gewoon überhaupt het feit dat demonstraties op je terrein vervelend zijn? Ten eerste is het natuurlijk het punt van demonstraties om vervelend te zijn. Zeggen dat je mag protesteren, maar alleen op manieren die niet storend zijn, betekent eigenlijk gewoon dat je het recht hebt om genegeerd te worden. Het doel van protesteren is niet om een platform te creëren waar over eisen gedebatteerd kan worden tot ze worden verzacht tot enkel vragen. Het feit dat Frankrijk lijkt op een scène uit Fallout, elke keer dat de overheid de pensioenleeftijd probeert te verhogen, is précies de reden dat het tot voor kort daar 62 was, en hier 68. Autoriteiten handelen doorgaans naar wat vanuit hun perspectief de weg van de minste weerstand is, en daarmee volgt ook als natuurlijke consequentie dat repressie op de korte termijn de makkelijkste optie is. Protestbewegingen zijn meestal pas succesvol als repressie een grotere moeite wordt dan toegeven aan eisen (boeren die met hun trekkers snelwegen blokkeerden hebben meer bereikt dan mensen van XR zonder trekker). 

De politie heeft doorgaans de veiligheid van de demonstratie niet als eerste prioriteit, maar juist het in de kop drukken van een ‘storende’ demonstratie. Zoals goed was te zien in beelden uit Amsterdam brengt dat veel chaos en geweld met zich mee, en is het juist precies binnen die chaos dat vernielingen plaatsvinden, onruststokers de demonstratie kunnen infiltreren, en andere onveilige situaties ontstaan. Als de politie niet druk bezig is met het uiteendrijven van demonstraties, kunnen ordediensten van de demonstranten dit doorgaans allemaal voorkomen.    

Bij de bezetting van Drift 25 is een verbod op vandalisme door de ordedienst dan ook streng gehandhaafd, mede mogelijk gemaakt doordat de UU pas een stuk later heeft geëscaleerd dan de UvA. Na deze bezetting was er geen schade, een wereld van verschil met de situatie in Amsterdam. Als het CvB dus vernielingen wil vermijden, lijkt het me dan toch een stuk logischer om helemaal geen politie in te schakelen. Dit gaat tot dusver in Wageningen, op de Radboud, de RUG, en op andere universiteiten geweld- en schadeloos.

Jij bent niet fundamenteel anders dan een Palestijn of activist
Als het dragen van gezichtsbedekkende kleding nou écht de voornaamste reden was dat de UBB werd ontruimd, beproef ik lichtelijk een parallel met de invoering van het boerkaverbod. Dat ging eerst alleen maar over veiligheidsrisico’s in overheidsgebouwen en dat die vrouwen eigenlijk toch weleens geëmancipeerd zouden moeten worden. Nu wordt het ingezet om het recht om anoniem te kunnen demonstreren in te perken. Ondertussen worden zaken als gezichtsherkenning genormaliseerd en zet onze politie dit ook grootschalig en illegaal in.

Het belang van gezichtsbedekkende kleding tijdens demonstraties is niet te onderschatten. In de VS zijn organisaties als Canary Mission druk bezig met het doxxen en zwartmaken van iedereen, vooral studenten, die zich inzetten voor Palestina. Studenten die alleen al gezien worden in de buurt van protesten kunnen sancties van de universiteit verwachten. Het recht en de redenen om anoniem te demonstreren wegen in mijn ogen dan ook zwaarder dan de huisregels of richtlijnen voor demonstraties. Het hele punt van demonstraties is om storend te zijn, dus zolang die irritante skaterondjes legaal zijn, moeten demonstranten meer kunnen. 

Als bijna de gehele Tweede Kamer constant elke demonstrant uitmaakt voor antisemiet voor het demonstreren tegen genocide, waarbij nu al bijna evenveel mensen om het leven zijn gekomen als we studenten hebben aan de UU, is het denk ik vanzelfsprekend dat je niet met je gezicht op beeld wilt. En als je dan hoort dat je vrienden worden gemept omdat “gezichtsbedekking een onveilig gevoel geeft”, bedek je zelf ook je gezicht. Ze kunnen niet iedereen gaan meppen. Al zou het toch makkelijker zijn als we als studenten toegang hadden tot trekkers. Wellicht zouden de universiteit en de politie dan toch vaker kiezen voor de-escalatie.

Er komt voor iedereen ooit een dag waarop ze de straat op willen om hun onvrede te uiten, maar als de politieke vrijheid zo blijft krimpen terwijl massasurveillance toeneemt, gaat dat op een gegeven moment niet mogelijk zijn. Jij, lezer, bent niet fundamenteel anders dan een Palestijn. Alle wereldstaten en autoriteiten die zichzelf medeplichtig maken aan genocide zijn even goed bereid om jouw mensenrechten te schenden wanneer ze daar belang bij hebben. Als niet met regelmaat de grenzen van het demonstratierecht opgezocht worden, blijft er op een gegeven moment niks meer van over. Als het water ons ooit aan de lippen staat, gaan de reddingsboten naar de hoogste bieder, niet naar jou.