In Wit-Rusland mag je met 'verkeerde opvatting' niet studeren
De afgelopen weken liepen de straten van Utrecht weer vol. Eerstejaars doorlopen de UIT en ontgroeningsweken, terwijl ouderejaarsstudenten terugkomen van vakanties en zomerbaantjes. Zo gaat dat elk jaar. In Nederland en in vele andere landen. Maar niet voor Piotr. Piotr woont in Wit-Rusland en hij hoorde afgelopen vrijdag, op 1 september, dat hij dit jaar weer niet mag studeren. Omdat hij de verkeerde politieke opvattingen heeft, en daar openlijk voor uitkomt.
Wit-Rusland is een dictatuur, niet zo heel ver bij ons vandaan. Daar werd ik me zelf bewust van toen ik als Utrechtse student naar de grens met Wit-Rusland liftte (het toenmalige U-blad schreef erover) om aandacht te vragen voor de situatie daar. Het ligt maar twee grenzen verderop, maar ondertussen heeft het land politieke gevangenen, de doodstraf en al meer dan twintig jaar dezelfde president.
En behalve dat, heeft het dus studenten die niet meer mogen studeren. Omdat ze mee hebben gedaan aan een demonstratie, omdat ze zich in hebben gezet voor rechten van andere studenten, of omdat ze zich verzetten tegen de Wit-Russische gewoonte om studenten bij verkiezingen eerder hun stem uit te laten brengen dan de rest. Zo ook Piotr, die nu al voor het derde jaar op rij niet mag studeren.
Piotr zet zich nu samen met enkele Wit-Russische organisaties en de kleine mensenrechtengroep Libereco, waar ik ook toe behoor, in voor andere studenten met hetzelfde lot. Want hij staat niet alleen. De afgelopen tijd is zeker een dozijn studenten de toegang tot de universiteit ontzegd vanwege politieke redenen. Piotr is daarom een petitie gestart en hij en anderen doen hun zegje in filmpjes op de website van Libereco. Zelf gaat hij in beroep bij zijn universiteit. Doel van de campagne is om de studenten de uit hun studie zijn gezet terug naar de universiteit te krijgen – en nieuwe gevallen te voorkomen.
Deze studenten verdienen onze steun – zeker vanuit de academische wereld. Enerzijds zijn ze ontzettend dapper, door zich uit te spreken in een land waarin de prijs daarvan heel hoog is. Aan de andere kant zijn het studenten als net hier, die zich bij mooi weer in Minsk verzamelen met een biertje in de buurt van de rivier. En die zich mogelijk verheugd hadden op het nieuwe academisch jaar. Gewone studenten, maar toch zo anders – en inmiddels noodgedwongen geen studenten meer.