Maliebanen zijn er over de hele wereld, bijvoorbeeld in Washington, Hamburg en Den Haag. Ook Utrecht heeft een Maliebaan met een rijke geschiedenis die een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van de stad. Tegenwoordig is de Maliebaan een belangrijke as in het zakelijk verkeer, maar door de eeuwen heen heeft deze statige laan ook vele andere functies gehad. De tentoonstelling Maliebaan in beweging – 400 jaar groen en grandeur – te zien tot en met 23 oktober in Het Utrechts Archief, brengt de veelbewogen geschiedenis van dit prachtige stuk Utrecht in kaart. Met onder andere historicus Maarten van Rossem die u op film door deze geschiedenis leidt.
De geschiedenis van de Maliebaan begint in 1637, toen de stad een paille-maille baan aanlegde. Hier konden studenten van de net opgerichte Utrechtse universiteit het paille-maille spel spelen. Het maliespel was populair in heel Europa en werd in Utrecht ingezet als marketing voor de nog jonge Universiteit. Ook toen waren studenten minder bedeeld, en het maliespel was relatief goedkoop in vergelijking met sporten als schermen en paardrijden.
In 1795 kwam er een einde aan het spelen van het maliespel en exerceerden Franse troepen over de lange baan. Precies 90 jaar later gingen hier de eerste tweewielers over het eerste fietspad van Nederland. Met de oprichting van de voorloper van de ANWB in 1883 en de aanleg van het eerste fietspad twee jaar later, neemt de Maliebaan een belangrijke plaats in de fietscultuur van Nederland. De Maliebaan had en heeft grandeur, zij het dat met minder trots wordt teruggekeken op de vestiging van de NSB en andere Duitse organisaties in de Tweede Wereldoorlog. Tegelijkertijd zetelde ook het verzet – natuurlijk onopvallend – aan de Maliebaan.
In de tentoonstelling Maliebaan in beweging komen verschillende thema’s aan de orde zoals ontspanning, verkeer, de internationale allure, het leven op stand en de Maliebaan in oorlogstijd. Ook werpt de tentoonstelling een licht op Maliebanen elders in de wereld. Historische prenten, tekeningen, films en foto’s schetsen een verrassend beeld van vier eeuwen beweging in groen en grandeur.
Maarten van Rossem in de hoofdrol
Voor menig Utrechter is de Maliebaan een favoriete wandelplek. Zo ook voor historicus Maarten van Rossem, die een groot liefhebber is van de lange laan. Al meer dan 30 jaar maakt de Maliebaan onderdeel uit van zijn avondwandeling door Utrecht. Hij vervult tijdens de tentoonstelling dan ook de hoofdrol in twee filmportretten van de Maliebaan.
In deze films belicht Van Rossem onder andere de periode waarin de Maliebaan huisvesting bood aan verschillende opererende partijen in de Tweede Wereldoorlog. Een wandelende en verhalende Van Rossem wordt hierin gecombineerd met aansprekend historisch beeld van de Maliebaan uit Het Utrechts Archief.
Evenementen en activiteiten
Op 11 september 2010 vindt in Utrecht de Open Monumentendag plaats met als landelijk thema ‘de smaak van de 19e eeuw’. Ter gelegenheid van deze dag zijn verschillende monumentale panden op de Maliebaan geopend voor bezichtiging. Ook in Het Utrechts Archief bent u op Open Monumentendag van harte welkom voor de lezing Over de Maliebaan door Maarten van Rossem om 14.00 uur (toegang € 3) en het bezoeken van de tentoonstelling.
Maliebaan in beweging
400 jaar groen en grandeur
Looptijd: 26 juni – 23 oktober 2010
Plaats: Het Utrechts Archief | Hamburgerstraat 28 | 3512 NS Utrecht
Tijden: dinsdag t/m zaterdag 10.00 uur – 17.00 uur
Toegang: gratis
Kijk voor meer informatie op www.hetutrechtsarchief.nl