Prikkelende ‘De Goede Mens van Sezuan’

Achtkoppige migrantenfamilies, neerdalende Goden en neppoedels. Bertold Brecht’s ‘De goede mens van Sezuan’ prikkelt. Marjolein Welling vindt de voorstelling van Toneelgroep Maastricht een must see.

De goede mens van Sezuan is in zekere zin tijdloos. Het vertelt het verhaal van drie Goden op zoek naar goede mensen op aarde. Bestaan ze? Waar zijn ze te vinden? Wordt goedheid beloond? Aangeland in Sezuan vinden ze slechts één goedheid: Shen Te. Haar worsteling goed te blijven is complex.

De voorstelling gaat ook over omgaan met crisistijd. Voortdurend zijn er koppelingen met nu; “hoe kan ik goed zijn als alles zo duur is?”. Brecht’s motieven zijn in dit stuk zichtbaar. Ontsnapping bieden aan dagelijkse bezigheden. Of het door hem bedachte episch theater, waarmee hij anderen aan het denken wil zetten. Door vragen op te werpen. Wie goed doet, goed ontmoet? Of juist niet? Waarom gebeuren slechte dingen bij goede mensen?

Wat regisseur Arie de Mol goed oplost, is creatief spelen met anderzijds gedateerde Brechtiaanse elementen. Brecht creëert illusies door exotische oorden te gebruiken, zoals in dit geval Azië. Doel: een neutraler publiek, die scherp nadenkt door de afstand met het land. Echter, de wereld is gemondialiseerd. Afstanden worden steeds kleiner. Een vakantie naar Thailand is even normaal als een tripje Tenerife. Dit effect werkt niet meer. Dus laat De Mol enkele Aziatische gewoontes zien, zoals buigen als begroeting. Maar daar blijf het bij. Hij werpt andere illusies op, zoals poppen als medespelers. Humoristisch, prikkelend en soms erg realistisch. De kijker wordt hierdoor uit het stuk gehaald en krijgt een scherpe blik. Effect terug.

Of het nu een theater – of locatievoorstelling is, De Mol weet de kijker altijd te boeien. Hoewel het stuk eerst langzaam op gang komt door lange dialogen, wordt hij elke keer creatiever in aandacht vasthouden. Eerder gebruikte technieken van De Mol, zoals toespreken en begroeten van het publiek, maakt het levendig en interactief. Grootse decors met technische hoogstandjes zijn wederom niet nodig. Eenvoud van het decor houdt de kijkers bij de tekst. Lange monologen, met aandacht verlies als gevaar, worden ontroerend en pakkend. Dubbelrollen maken het stuk ook nu luchtig. Zij wisselen zware kost af met lichte humor. Nieuwe, postmoderne toneeltrucs zoals technisch medewerkers kort laten assisteren, is prikkelend. Realiteit en fictie lopen dan door elkaar heen.

De getalenteerde Jessie Wilms schittert in de hoofdrol zoals alleen zij dat kan. Haar pure, bevlogen eigen speelstijl zuigt de lezer mee in het verhaal. Met innerlijke kalmte en perfecte timing switcht ze moeiteloos tussen twee tegenpolen. Van het kwade naar het goede. Als onschuldige, zachte jonge vrouw dartelt ze rond met hoge stem, veel emoties en compassie voor anderen. Als ruwe, dominante zakenman recht ze haar rug en commandeert anderen met zware stem. Voortdurende geloofwaardigheid en aanstekelijke energie maken haar een genot om naar te kijken.

Daarnaast is er Martijn van der Veen. Elke voorstelling wordt hij grappiger. Scala’s aan dubbelrollen passeren in korte tijd de revue. Zo is hij zakenman, dan politieagent of dan weer een zware roker. Veel maakt het niet uit wat hij speelt: hij heeft de X-factor. Zijn expressieve mimiek en steeds veranderende stemgeluiden geven de doorslag. Met één blik kan hij alles zeggen. Terugkerende grappen worden meer hilarisch omdat publiek weet wat er komt. Ze beginnen al te lachen als hij opkomt. Dat is een gave.

Toneelgroep Maastricht bewijst met dit stuk wederom dat zij zich als toneelgroep nationaal op de kaart hebben gezet. Of goede mensen nog bestaan is de vraag, maar goede toneelstukken bestaan zeker. Niet alleen met een staande ovatie in Stadsschouwburg Amsterdam, maar met een indrukwekkende cast en regisseur. Komt dat zien!

De Goede mens van Sezuan is op 29 november om 20.00 uur te zien in de Utrechtse Stadsschouwburg

 

Advertentie