Stoppen diversiteitsenquête moest wel

Diversiteit is in het hoger onderwijs een belangrijk thema. Het is ook een breed onderwerp. Het beleid op het gebied van diversiteit gaat over vele doelgroepen: vrouwen, internationals, lhbtq+’ers, eerstegeneratiestudenten, mensen met een migratieachtergrond en mensen met een beperking;  en dan ben ik waarschijnlijk nog andere groepen vergeten. Het overkoepelende thema is: hoe zorg je ervoor dat iedereen zich thuisvoelt? Krijgt iedereen dezelfde kansen?

Ook in het onderwijs speelt diversiteit een grote rol en haakt vaak aan bij maatschappelijke discussies. Is het onderwijs bijvoorbeeld niet veel te westers georiënteerd of prediken docenten juist te vaak een bepaalde ideologie? Mogen mensen nog echt zeggen wat ze vinden of worden ze door hun mening buitengesloten als deze niet past binnen het linkse gedachtegoed?

Als je naar de media kijkt, de debatten in de Tweede Kamer volgt en of sociale media scant dan doemt vaak het beeld op van het hoger onderwijs als een linkse kerk, waar het bestuur een bepaalde ideologie oplegt. Dat staat in schril contrast met de opkomst van rechtspopulistische partijen, het terugdringen van het aantal vluchtelingen of voetballers die geen band willen dragen tegen discriminatie van lbtq+’ers.

Hete hangijzers
Maar zijn de onderwijsinstellingen zo links? Wat zijn de hete hangijzers van de instellingen? Hoe denken studenten en medewerkers daar over? Kunnen ze zich vinden in het beleid, of vinden ze dat het hoger onderwijs is doorgeslagen als het gaat om diversiteit? En klopt het dat de cultuur binnen de universiteiten en hogescholen anders is dan daarbuiten?

Het zijn vragen die de insteek vormden voor het project waarvoor we samen met alle universiteits- en hogeschoolbladen een aanvraag hebben ingediend bij het stimuleringsfonds voor de journalistiek. Ons doel is om te kijken in hoeverre instellingen hetzelfde denken over diversiteit, zitten er overeenkomsten of dat zijn er opvallende verschillen? Is het beleid bij hogescholen anders dan bij universiteiten, denken studenten in de regio anders over dit onderwerp dan in de Randstad. Allemaal interessante thema’s.

Naast een eigen onderzoek naar het beleid op verschillende instellingen, wilden we dus ook de mening peilen van hun studenten en medewerkers. We werkten daarvoor samen met het onderzoeksbureau Newcom. Helaas moesten we de enquête hierover voortijdig offline halen.

Heilige kerk
Aanleiding was een publicatie op GeenStijl waar de enquête werd afgedaan als een 'Non-binaire Fuckpoll' en de auteurs verwachtten dat de makers de heilige kerk van diversiteit wilden bewieroken. Totaal onjuist. Wij zijn gewoon benieuwd. Maar dat komen we niet te weten nu GeenStijl de lezers heeft opgeroepen het onderzoek te verknoeien. Door deze inmenging kon Newcom niet anders doen dan de enquête te sluiten.

Maar hoe was het dan mogelijk dat mensen van buiten de instellingen ook de vragenlijst konden invullen? Waren daar geen waarborgen voor? De Groningse statisticus Casper Albers schreef dat dit maar bewijst dat een open onderzoek als deze niet werkt. Daar heeft hij gelijk in. In ieder geval niet met dit onderwerp en op deze schaal.

Hadden we geen drempel kunnen inbouwen dat alleen studenten en medewerkers van de instellingen konden meedoen? Dat hadden we ook graag gedaan. Maar daar was de hulp van de instellingen voor nodig en het bleek dat een groot deel van de instellingen niet bereid was mee te werken.

Geen andere optie
Omdat we geen andere opties konden bedenken om een buffer in te bouwen, besloten we te gaan voor optie B, een voor iedereen toegankelijke enquête. We hoopten dat het door de kleinschaligheid per instelling niet tot sabotage zou leiden. Naïef zo blijkt. Zeker met dit onderwerp. In tijden van polarisatie.

We vinden het jammer dat we de enquête hebben moeten afbreken. Met name omdat ik denk dat het zowel voor ons als voor het hoger onderwijs een schat aan informatie had kunnen opleveren waaraan het diversiteitsbeleid getoetst had kunnen worden.

Wij gaan ons best doen om op basis van het onderzoek naar het beleid van de verschillende instellingen en de gegevens die we hadden verzameld voor de publicatie van GeenStijl toch nog verhalen maken over diversiteit. Dit doet elk deelnemend blad op eigen wijze. Zo komen de verhalen vanuit de studenten en medewerkers toch nog bovendrijven. Al zijn ze dan niet statistisch onderbouwd.