‘Binnen deze universiteit is mijn joods-zijn gelukkig geen issue’

Samengeknepen pretoogjes en de vriendelijkheid zelve. Voor wie niet beter weet, is het moeilijk te geloven dat Hidde van Koningsveld vrijwel dagelijks bedreigd wordt en meerdere malen per jaar aangifte doet bij de politie. Dat is toch het geval. Het heeft alles te maken met zijn werk – hij is beleidsmedewerker van het Cidi (Centrum Informatie en Documentatie Israël) – en ook met zijn eigen bij tijden provocatieve twittergedrag.

De vierdejaars rechtenstudent is voor sommigen een Nederlands boegbeeld van een nietsontziende Israël-lobby. In een Haags café benadrukt Van Koningsveld – keppeltje op en ietwat ouwelijke uitstraling door haarscheiding en trui met overhemd - de onafhankelijke en genuanceerde opstelling van het Cidi tegenover Israël. Maar hij erkent dat er sprake is van alsmaar groeiende polarisering over de situatie in het Midden Oosten. “Op sociale media is de toon natuurlijk al snel heftig. Tegelijkertijd: er is echt een serieus conflict. We melden alles wat van belang is. En de werkelijkheid is soms lelijk, helaas.”

De werkelijkheid is soms lelijk, helaas

Tot zo’n vijf jaar geleden wees niets erop dat Hidde (23) zich zou gaan inzetten voor de joodse zaak. Hij was niet eens joods. Maar een doorsnee scholier was hij ook nooit. Zo werd hij ooit door het jeugdmagazine Seven Days uitgeroepen tot Jongere van het Jaar omdat hij destijds enkele video’s had gemaakt die viraal gingen, waaronder een over Griekse crisis-migranten die zich beklaagden over hun stigma in Nederland. Dj Martin Garrix was een van de andere genomineerden. Hidde lachend: “Die heeft het later financieel toch wat beter gedaan.”

Later verscheen hij bij Humberto Tan op tv omdat hij zich als havo-leerling kandidaat had gesteld als burgemeester van Utrecht. “Het was een beetje een stunt waarmee ik aandacht wilde vragen voor de weinig transparante manier waarop zo’n burgemeester benoemd werd. Ik hou er wel van om mensen een beetje te prikkelen en gekke dingen te doen. Maar ik wil dan wel een punt maken.”

Gek genoeg valt de rechtenstudent een beetje stil als zijn bekering tot het jodendom van de afgelopen jaren ter sprake komt. Hij heeft ook na enig aandringen geen zin om daar iets over te zeggen. Zijn persoonlijke religieuze overwegingen staan volgens hem los van het werk dat hij nu doet. “Ik word er altijd naar gevraagd, zelf vind ik het niet zo interessant voor anderen.”

Er is veel onbegrip over Israël en joden in het algemeen

Op zijn achttiende maakte Hidde ook zijn eerste van inmiddels vele reizen naar Israël. Hij raakte onder de indruk van het land en van de mensen. Hij sloot er nieuwe vriendschappen.

Nadat hij door een bekende was geïntroduceerd bij Cijo, de jongerentak van het Cidi, werd Van Koningsveld binnen korte tijd bestuurslid. Daarna was hij twee jaar voorzitter. Sinds dit jaar is hij beleidsmedewerker bij het Cidi zelf. “Er is heel veel onbegrip over Israël en over joden in het algemeen. Dat probeert het Cidi aan te pakken door informatie te verspreiden en bijeenkomsten, evenementen en reizen te organiseren. Mijn werk is mijn passie.”

Afgelopen voorjaar baarden Hidde en zijn collega’s veel opzien met de organisatie van de actie #KeppelOp op het Plein in Den Haag. Het was een reactie op een uitspraak van de Duitse coördinator antisemitismebestrijding die het dragen van een keppeltje op sommige plekken afraadde. De actie kreeg veel aandacht in de media en in de politiek.

“Als ik over straat loop, word ik geregeld uitgescholden en ik hoor van andere mensen dat ze soms een pet over hun keppeltje dragen. In Nederland gebeurt het gelukkig niet zo vaak dat mensen daadwerkelijk bedreigd en mishandeld worden. Maar we willen niet dat het hier ook zo wordt als in Frankrijk of Duitsland.”

Je woont nu in de Haagse Schilderwijk, eerder in Utrecht in Kanaleneiland. Je zou bijna zeggen dat je de problemen een beetje opzoekt?
“Nee, dat is echt toeval. Er zijn meer factoren die je betrekt bij je woningkeuze. Maar je merkt wel dat in die wijken meer incidenten zijn en dat er ook méér wordt gescholden. Aangifte doen heeft weinig zin. De politie ontvangt je welwillend, maar doet weinig. Het kost je vooral tijd.”

Volgens Hidde is het werk van het Cidi “harder nodig dan ooit”. Het interview in Den Haag – op een steenworp afstand van de Cidi-burelen - vindt plaats op een moment dat er raketten op Israël worden afgeschoten omdat een kopstuk van de Palestijnse Islamitische Jihad om het leven is gebracht door de Israëliërs. “In kranten of op social media lees je heel vaak dingen die niet kloppen of net zo zijn opgeschreven dat het allerlei dingen insinueert. Dan zitten wij 24 uur per dag achter ons tweetdeck, volgen het nieuws op alle andere mogelijke manieren en publiceren zelf artikelen.”

Een veelgehoorde kritiek is juist dat je daarbij niet objectief informeert, je bent een verlengstuk van Israël … .
“We zijn onafhankelijk en we worden ook niet gefinancierd door Israël, zoals sommige mensen denken. Het is ook zeker niet zo dat we het altijd eens zijn met de Israëlische regering; tegen de nederzettingen op de Westelijke Jordaanover in de bezette gebieden hebben we bijvoorbeeld bezwaren. Maar het lijkt salonfähig geworden om Israël te bekritiseren en aan te vallen. En in Nederland gaat dat gepaard met aanvallen op ons.”

Door organisaties als Een Ander Joods Geluid word je min of meer persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor een hardere ‘rechtse’ opstelling van het Cidi. Je richt je pijlen vaak op linkse activisten en politici. Ook beschuldig je critici vaak van antisemitisme …
“Helaas is het zo dat de rechten van Israël en de Joodse bevolking vooral door rechtse partijen beschermd worden. Dat is jammer want raketten op burgerdoelen zouden voor alle partijen onacceptabel moeten zijn. Maar wij benadrukken dat we gevaar zien bij extreem links, bij moslims én bij extreem rechts. We maken ons dus ook in toenemende mate zorgen over de krachten die er bijvoorbeeld achter de recente aanslag op een moskee in het Duitse Halle zaten.”

“En soms wordt kritiek op Israël als excuus gebruikt voor antisemitische uitingen. Dan zeggen ze: ‘als ik het over zionisten heb, dan bedoel ik niet de Joden’. Die kritiek is dan een masker om oude antisemitische stereotypen te benadrukken. Daar moet je doorheen kijken.”

Je kunt natuurlijk gemakkelijk karaktermoord plegen door iemand van zoiets ernstigs te beschuldigen …
“Dat wij aan karaktermoord doen, werp ik verre van me. We willen de scheidslijn tussen kritiek op Israël en antisemitisme bewaken. Die is dun en moet je goed in de gaten houden. Als we iets antisemitisme vinden, dan zeggen we dat ook.”

Toch lijk je daarmee de kloof tussen voor- en tegenstanders af en toe moedwillig te vergroten …
“Ach, ik zit vooral op Twitter als ik me verveel of eigenlijk iets anders aan het doen ben. Het blijkt vaak een heel actieve manier om boodschap te verspreiden, maar ik heb er niet een bepaald idee bij. Ik denk dat het moeilijk is om op social media een geciviliseerde discussie te voeren. Ik zou heel graag online een goed debat aangaan, zonder dat we elkaar voor rotte vis uitmaken.”

Sommige mensen zullen deze laatste opmerking een gotspe noemen ..
“Als ik het ergens mee oneens ben, laat ik dat horen. Soms in harde bewoordingen. Maar ik zal het ook zeggen als ik zelf fout zit. Soms druk ik inderdaad ook gewoon te snel op verzenden, ik denk dat iedereen dat wel herkent.”

Soms druk ik inderdaad gewoon te snel op verzenden

Ook verschillende universiteiten kregen met Van Koningsveld te maken. Zo vroeg hij de Tilburgse universiteit pal te staan voor de academische vrijheid en stelling te nemen tegen antisemitisme, Maar het Tilburgse bestuur legde zijn kritiek over de ‘eenzijdigheid’ van een gepland debat waar twee docenten over een mogelijke economische boycot van Israël zouden spreken naast zich neer.

Als zijn grootste succes beschouwt Hidde het Cidi-protest tegen de komst naar Amsterdam van een Palestijnse activist die begin jaren 70 veroordeeld werd voor een dodelijke aanslag in Jeruzalem. Uiteindelijk werd zij door een groep studenten heimelijk ontvangen in de Verrekijker, een gekraakte ruimte die door de VU gedoogd werd. Het boze VU-bestuur besloot later de ruimte te sluiten. Hidde: “Je kunt allerlei politieke meningen hebben, maar zodra je een bom laat ontploffen, eindigt het zo’n beetje.”

Wat betreft de Universiteit Utrecht heeft Hidde nog niet veel te klagen gehad. Ook als student voelt hij zich er thuis. Over Israël gaat het weinig in de collegezaal, al heeft hij tijdens colleges internationaal recht wel gemerkt dat de kennis van studenten over Israël gebrekkig is. “Maar op andere universiteiten en met name de VU maken joodse studenten geregeld vervelende dingen mee. In Utrecht is mijn joods-zijn gelukkig geen issue. Studenten en docenten zijn respectvol en vriendelijk.

“Het enige waar de universiteit iets aan zou moeten doen, zijn de vrije dagen voor religieuze feestdagen. Volgens het College van de Rechten van de Mens hebben studenten daar gewoon recht op, maar ik heb in september steevast problemen met docenten daarover. ‘Ja, maar dan moet iedereen ook vrij krijgen voor het Suikerfeest’, zeggen ze dan. Ja, dat klopt. Dat moet óók gebeuren.”

In Utrecht zijn studenten en docenten respectvol en vriendelijk

Zijn rechtenstudie komt inmiddels herhaaldelijk van pas bij zijn werkzaamheden. Hij wordt nauw betrokken bij de rechtszaken die het Cidi aanspant. Zelf won hij twee jaar geleden een spraakmakende zaak tegen een man die op internet merkwaardig genoeg juist Cidi-vertegenwoordiger Van Koningsveld voor ‘nazi’ en ‘antisemiet’ uitmaakte.

Dit jaar wil Hidde zijn bachelor afmaken, daarna volgt waarschijnlijk een master in Leiden (“net iets dichterbij Den Haag”). Een klassiek rechtenberoep als ‘advocaat’ of ‘rechter’ heeft hij niet voor ogen. Daarvoor vindt hij zijn werk bij het Cidi te belangrijk. “Wat ik nu doe, vind ik heel leuk en inspirerend. Dat hoop ik nog lang te blijven doen.”

Wie zijn de Veelbelovende Vijftien van 2019?

Half december presenteert DUB de derde editie van de ‘Veelbelovende Vijftien’. Welke vijftien Utrechtse studenten vielen in 2019 op door studie, sport, vrijwilligerswerk of om andere redenen? We geven wekelijks een voorproefje door middel van een groot interview met één van de studenten die we uitkozen. Dit artikel met Hidde is daarvan het derde. Lees die interviews of bekijk de vijftien studenten die in 2017 en 2018 ‘veelbelovend’ waren.