Coronacrisis voor internationals: met het laatste vliegtuig terug naar je thuisland

Internationale studenten in Utrecht moeten dezer dagen een moeilijke afweging maken: blijven of terug naar je thuisland. Wie voor de laatste optie kiest loopt het risico onderweg te stranden omdat  grenzen sluiten, of moet bij aankomst in het thuisland direct twee weken in volledige quarantaine.

Het beleid van de Universiteit Utrecht is ook niet geheel eenduidig. Enerzijds was het advies om zo min mogelijk te reizen, anderzijds roept de UU haar Nederlandse studenten in het buitenland met klem op om terug te keren naar huis en worden internationals geadviseerd naar het thuisland te vertrekken nu het nog kan.

Vanwege de talloze verschillende situaties waarin iemand zich kan bevinden, is het beleid uiteindelijk maatwerk, vertelt Cristel Teusink. Zij is de coördinator van studentvragen die binnenkomen via coronavirus@uu.nl. Achter die mailbox zitten zo’n twintig mensen die druk in de weer zijn om iedereen goed advies te geven en door te verwijzen waar nodig.

Hoeveel internationale studenten precies huiswaarts zijn gekeerd, is niet precies te zeggen, meldt Teusink. Van uitwisselingsstudenten die hier vaak maar één semester zijn, verwacht Teusink dat ze in grote getalen terug naar huis reizen. Van internationals die hier een volledige bachelor of master volgen, is dat moeilijker te zeggen. Teusink: “Er zijn iedere dag wijzigingen of aanscherpingen van het beleid. Overal ter wereld valt het openbaar leven stil en worden luchtruimen dichtgegooid. Het is nergens met zekerheid te zeggen of een land over twee weken nog ‘open’ is. Dat zeggen we ook tegen studenten die nu bijvoorbeeld in Oeganda zitten en denken ‘ik blijf hier wel, want het valt hier nog wel mee’.”

Mario over deze vliegtuig-selfie: “een vreselijke foto, dat weet ik, maar ik heb wel mijn UU-trui aan en zit met een goed gevoel in het allerlaatste vliegtuig naar Italië, na een uur aan pijnlijke onzekerheid.”

Het laatste vliegtuig
Mario Parolari is één van de Utrechtse internationale studenten die halsoverkop de keuze heeft gemaakt huiswaarts te keren. Hij studeert Philosophy, Politics and Economics (PPE) en komt uit Venetië. “Ik kom uit de op één na zwaarst getroffen regio in het op één na zwaarst getroffen land ter wereld, dus hier is alles compleet in lockdown. Je kunt de straat niet op zonder formulier waarop je aangeeft wat je aan het doen bent”, vertelt hij.

Nadat donderdag 12 maart bekend werd dat de UU volledig op digitaal onderwijs over zou gaan en de deuren sloot, ging het snel, zegt Mario. “Vrijdag rond vier uur ‘s middags belde ik met mijn ouders en dacht ik nog in Nederland te blijven. Beter wat langer in het ‘vrije’ Nederland, dan naar Italië waar je je huis niet uit mag, dacht ik. Na het telefoontje keek ik naar vluchten en zag ik dat het laatste vliegtuig naar Italië diezelfde avond om half zeven zou vertrekken. Halsoverkop heb ik mijn spullen gepakt en ben ik naar Schiphol gegaan, waar ik nog een uur in onzekerheid heb gezeten, omdat de overheden van Italië en Nederland eigenlijk niet wilden dat het vliegtuig nog zou opstijgen. Uiteindelijk ben ik toch rond middernacht in Milaan aangekomen en kon ik door naar huis, zodat ik bij familie kon zijn.”

Uitwisselingsstudent Willem met zijn ingepakte koffers.

Strengere maatregelen
Ook uitwisselingsstudent Willem Proos is halsoverkop naar thuisland Australië vertrokken. Hij studeert Psychology en International Relations aan de University of Sydney. Zijn thuisuniversiteit adviseerde hem sterk om terug te komen zolang dat nog kon. “Ik moet mezelf wel twee weken lang compleet isoleren bij terugkomst in Australië. Die quarantaine is sinds vorige week verplicht. Dat betekent dus dat ik minimaal fysiek contact mag hebben met familie, en geen fysiek contact mag hebben met vrienden, docenten of collega’s.”

Eén van de redenen waarom Willem haast heeft gemaakt met zijn vertrek, is omdat hij niet het risico wilde lopen onderweg te stranden. “Ik moest één of meerdere keren overstappen in het Midden Oosten en/of Azië, en het grensbeleid veranderde de hele tijd.”

Een studiegenoot en Britt onderweg terug naar hun thuisland.

Britt de Visser, een psychologiestudente uit Santa Barbara, Californië, maakte eenzelfde afweging. “Toen Donald Trump de reisrestricties van en naar Europa invoerde, twijfelde ik al of ik terug moest gaan. De situatie escaleerde zo snel, en ik wilde niet in een studentenflatje in Nederland in lockdown raken. Donderdag mailde mijn universiteit dat mijn uitwisselingsprogramma stopgezet was en tegen zaterdagochtend was mijn hele leven in Nederland weer ingepakt en was ik onderweg terug naar de States.”

Britt schreef voor DUB vorige week nog een blog over het coronavirus, waarin ze ‘Nederland’ opriep strenger op te treden tegen het virus. Willem had eerder en strenger optreden van de Nederlandse overheid ook niet erg gevonden. Hij wil er wel expliciet bij vermelden dat hij geen expert is, dus dat zijn mening op dit vlak moet worden gezien als de zoveelste bar opinion. “Deze maatregelen hadden weken geleden al genomen moeten worden. En het belang van social distancing is niet genoeg benadrukt. Toen ik onderweg was naar het vliegveld leek het alsof het leven in Nederland doorging zoals normaal; ik zag nog allerlei mensen in cafés zitten en zo. Hartstikke gevaarlijk.”

Verschillende tijdzones maken digitaal onderwijs lastig
En Ning, een student uit Maleisië, heeft er juist voor gekozen in Nederland te blijven. Ze doet de tweejarige master Educational Sciences en had dinsdag nog een tentamen. “Digitaal natuurlijk. Het was een statistiektentamen en ze hebben er een soort ‘take home’ tentamen van gemaakt. Om 9 uur ‘s ochtends werden de vragen en instructies vrijgegeven en daarna had je de hele dag om het tentamen te maken”, vertelt ze aan de telefoon. “Het tentamen lukte prima digitaal. De lessen zijn wat lastiger voor docenten, heb ik begrepen, maar onze les via Skype ging goed. We zijn maar met zeven studenten, dus we zijn erg flexibel.”

Haar familie woont in Maleisië, waar ook sprake is van een corona-lockdown. Ze zou daar graag willen zijn, “maar de reis is lang, dus je hebt meer kans onderweg te stranden. Plus, al mijn lessen zijn nu digitaal maar wel op een bepaald tijdstip. Dat zou lastig worden met zulke verschillende tijdzones. Het was dus logischer om in Nederland te blijven en me te houden aan social distancing en dergelijke.”

En Ning is opgelucht dat het virus eindelijk serieus wordt genomen in Nederland. “Toen het virus een serieuze dreiging werd in Azië begon ik al nerveus te worden. En ik snap dat het hier anders werkt, ook cultureel gezien: je gaat gewoon anders met dingen om, maar ik denk wel dat Nederland eerder strengere maatregelen had moeten nemen. Er is nog steeds geen complete lockdown hier. Als Nederland de situatie eerder serieus was gaan nemen, dan was de paniek ook minder groot geweest en hadden mensen misschien ook minder gehamsterd. Dan waren mensen zich gewoon langzaam maar zeker meer bewust geworden van de dreiging van het virus en hadden ze zich beter kunnen voorbereiden. Nu lijkt het alsof mensen hier óf helemaal in paniek zijn, óf zich niet aan de maatregelen houden omdat ze zich niet bewust zijn van het gevaar.”

Studievertraging
Mario, Willem en Britt zijn nog aan het uitvogelen hoe het precies verder zal gaan met hun studie. Uitwisselingsstudent Britt heeft te maken met een financiële nachtmerrie, zegt ze. “Ik ben nog in overleg met mijn thuisuniversiteit of ik een vergoeding kan krijgen voor mijn uitwisseling. Gelukkig liep ik voor met mijn studie voor ik naar Utrecht kwam, dus ik loop geen studievertraging op.”

Willem houdt contact met zijn docenten, maar heeft nog geen idee hoe ze het fysieke tentamen willen gaan houden of hoe ze de groepsopdrachten willen afronden en beoordelen. “Al mijn groepsgenoten zijn het land al uit. Maar ik hoor later meer. Als het allemaal in de soep loopt met mijn uitwisseling, dan loop ik een half jaar studievertraging op.”

Bachelorstudent Mario heeft er vertrouwen in dat zijn PPE-lessen gemakkelijk digitaal te houden zijn. “Het is ook bijna tentamentijd, en je kunt online gewoon prima je opdrachten inleveren. Tentamens kunnen ook een take-home format krijgen. We hebben wel gevraagd of er wat deadlines vooruitgeschoven kunnen worden door de situatie. Onze studieadviseur heeft ons direct op het hart gedrukt dat het niet de bedoeling is dat het coronavirus een grote impact heeft op ons studiepad.”