‘De kak stroomde door de gang’

Ook voor studenten was het een tumultueus jaar. Terwijl de inflatie daalde, begon de rente op studiefinanciering te lopen. De basisbeurs ging in, althans, voor sommigen. Het kabinet viel, verkiezingen volgden. Iedereen weet wie won. Oorlogen, woningnood, klimaatcrisis. Kortom: genoeg voor studenten om zich zorgen over te maken. Hoe zijn de bewoners van Huize IBB 61 het jaar doorgekomen?

Het is zondagavond, 17 december. Ook op de IBB is het al winter: op de pleintjes tussen de flatgebouwen is het koud en verrassend stil. ‘s Zomers wordt hier fanatiek in zwembadjes geplonsd en beer pong gespeeld; nu verschuilen bewoners zich tussen de muren van hun duur verwarmde huizen. Veel gordijnen zijn nog open: de talloze ramen etaleren een veelvoud aan levens tegen een geel achtergrondlicht.

Binnen, op nummer 61, is de rust van buiten ver te zoeken. Van de vijftien bewoners zijn er twaalf in de woonkamer. Alex (25), masterstudent Filosofie en Wiskunde en tevens chef van de avond, roert in drie braadpannen met roti. Af en toe opent hij de ovens en werpt een blik op de vier platen met steeds gouder kleurende aubergineblokjes. “Jij had de aardappels gekocht, toch?”, vraagt hij mede-kok Milena. Milena (22), die natuurkunde studeert, schudt geschrokken haar hoofd en verdwijnt richting de Jumbo.  Ondertussen rent een aantal bewoners gillend door de keuken: ze spelen tikkertje. Zij die op zoek zijn naar rust verzamelen zich rond de eettafel of kijken televisie op de bank. Te midden van dit huiselijk studentikoze tafereel, prijkt een heuse kerstboom.

Misschien hangt er in het gemiddelde studentenhuis op de IBB altijd wel een beetje een kerstgevoel. Er staan kaarsen in wijnflessen, er wordt gedineerd met grote groepen en er hangen chronisch kerstlichtjes, die de bekladde muren en het Ikea-interieur volhardend van sfeer proberen te voorzien. Zo ook in huize nummer 61. Hier is het “elke avond huisavond". Samenzijn is de regel, geen uitzondering. De bewoners ontmoeten elkaar niet alleen aan de dinertafel, maar ook voor de lunch, in de bieb en na het eten op de bank. Momenteel zijn ze bezig met “een heel langzame Harry-Pottermarathon”.

En dus brengt de bijna-laatste zondagavond van het jaar voor deze studenten geen speciaal of melancholisch gevoel met zich mee. Ze zitten er precies zo bij als iedere andere avond: samen en vol sarcastische opmerkingen. Nostalgische gesprekken gaan vooral over het weekend: “Gisteravond was goud”; “Gast, ik ben brak”; “Ik ook.”

 Of ze al een beetje hebben teruggeblikt op het jaar? Niet echt, hoezo?

Hoogte- en dieptepunten / Huisfeest

Milena komt terug met de aardappelen. Ze gooit ze haastig in de pan en niet veel later is het eten klaar. “Luitjes, aan tafel!" Borden worden op tafel gezet, kaarsjes aangestoken.

En dan kan het gesprek beginnen. Als ze toch een hoogtepunt van het jaar moeten noemen, hoeven ze niet lang na te denken. 

Lodewijk: “Het huisfeest!”
Caspar: “Ja, het huisfeest. Dat was op 22 september. Dat weet ik nog, want toen heb ik Irene verkering gevraagd.” Hij wijst naar het meisje aan de andere kant van de tafel. Zij glimlacht. De rest ook. Iemand merkt op: “Nu hebben we niet alleen een huiskat, maar ook een huisstelletje.” “Maar het is ook gewoon het aller-vetste evenement van het jaar,” stelt Anouk. “We hadden bewakers, muurschilderingen, dj’s. En natuurlijk een technobunker."
Milena: “Een hoogtepunt, dus. Er waren wel 450 mensen.”
Mathis: “Nou, dat hebben de wc’s geweten. In die zin was het huisfeest ook het dieptepunt.”
Bastiaan: “Want de kak stroomde door de gang!”

Ho! Context! Roepen de andere huisgenoten. Ze lachen zich dood. Maar, erg belangrijk: het verhaal moet grafisch verteld worden. 

Milena offert zich op: “Dat gebeurde de volgende dag. Tijdens het ontbijt hoorden we een soort waterval geluid. Toen we gingen kijken, stond de hele verdieping onder bruin water.”
Caspar, vol afgrijzen: “En het groeide. Elke keer als iemand ging douchen, kwam er een laag kak bij.”
Bastiaan: “Zo kwamen we erachter uit wat voor mensen dit huis bestaat. Zij die wegrenden en zij die gingen dweilen.” 
Mathis: “We hadden Rijkswaterstaat moeten bellen.”
Milena: "Uiteindelijk hebben we de makelaar gebeld.”
Irene: “Je bedoelt de loodgieter.”
Milena: “Hoezo, de makelaar maakt toch dingen?”

Gespreksonderwerp van het jaar

Als het niet over het huisfeest ging, waar gingen de gesprekken dan over?

“Daten.”
“Vrouuuuwen.”
“Seks!”

Er wordt gegiecheld. Sommigen worden langer aangekeken dan anderen. Er rollen namen en flarden van verhalen over tafel. Een van de mannen verkondigt dat hij sinds een week celibatair. “Ik niet hoor!”, roept een ander. “Kun je dat in het artikel zetten? Jongen, 23, ruim vijf jaar single. De zoektocht naar liefde is een lange weg.”

Milena: “We vinden daten met afstand het leukste en grappigste gespreksonderwerp. Blijkbaar zijn we er allemaal zelf veel mee bezig."
Waar halen jullie je dates vandaan?
Mathis: “Gewoon, van de apps. Of uit het echte leven natuurlijk.”
De rest kijk hem ongelovig aan. Uit het echte leven?
Bastiaan, grijnzend: “Laatst heeft hij een fotoshoot gedaan voor zijn datingapp profielen.”
Mathis: "Alex kan gewoon heel goed foto’s maken!”
Alex: “Maar we zijn ook serieus hoor. We hebben het bijvoorbeeld ook soms over de toekomst.”’
Caspar: “Een deel van ons is bijna klaar met studeren. Dan wordt de vervolgvraag steeds belangrijker.”

De anderen knikken: als het niet over daten gaat, gaan de gesprekken over later. 

Gelukkigste levensfase

In het nieuws komt dit onderwerp veel naar voren. Studenten ervaren meer druk en onzekerheid over de toekomst dan ooit. Hebben jullie daar ook last van? 

Er valt een stilte.
“Een beetje denk ik", zegt iemand uiteindelijk. “Sorry, is dat saai?”
Milena: “Nou, toevallig hadden we het er laatst over. Het is nu zo leuk, dat we bang zijn dat het hierna nooit meer beter wordt.”
Julie: “Help! De clichés zijn waar. Mijn studententijd is de gelukkigste tijd van mijn leven!”

Ondertussen zit een groot deel van de groep te huilen.  Alex heeft te veel Madame Jeanette in het eten gedaan.  “Help! Melk!”, roept iemand. Een heldhaftige huisgenoot staat op om zes glazen water te halen. Milena vist een lange haar uit de pan.

Mathis: “Weet je, ik hoop dat ik uiteindelijk met elke levensfase mee kan groeien. Dat ik straks minder zin heb in bier en om in een goor studentenhuis te wonen. Zo kan je misschien elke fase van je leven wel gelukkig zijn, omdat het bij je past.”

Caspar: “Ik heb nu al zin in minder geldproblemen.”

Zorgen

Geldproblemen, hebben jullie daar last van?

Gezucht en gesteun. Nog meer huilen en zweten. 
Irene: “De inflatie is gedaald, maar alles blijft duur. En de mensen die al langer dan vier jaar studeren, krijgen geen basisbeurs.”
Bastiaan: “In plaats daarvan mogen we rente betalen!” 

Iemand verkondigt luidkeels de oplossing: stelen bij de Jumbo. 
Een deel van de tafel joelt, de andere helft gaat in verzet. 

Milena: “Weet je, het maakt niet uit hoe je het doet. Als de maaltijden maar onder de 5 euro per persoon blijven.”

Tot nu toe blijven jullie gespreksonderwerpen redelijk dicht bij huis. Maken jullie je ook wel eens zorgen over dingen die verder weg staan?

Er heerst verdeeldheid: sommige mensen praten wel met elkaar over politiek, maatschappij en klimaatverandering. Anderen liever niet.
Julie: “In de groep gebeurt het wat minder. Niet iedereen vindt het een even leuk onderwerp.”

De verkiezingen waren daarop een uitzondering. De stemvoorkeuren in huis liepen flink uiteen: van links tot rechts, tot aan totale desoriëntatie. Dat zorgde voor discussies en pogingen om elkaar naar de andere kant te trekken. De eindresultaten: de linkerflank van het huis heeft een aantal zwevende kiezers naar GroenLinks weten te krijgen. Ook is een aanvankelijke VVD’er naar D66 overgestapt. “Zet dat maar niet in het artikel", zegt de stemmer die in dit geval anoniem wil blijven. “Straks hoort mijn vader het nog.”

En toen kwam de uitslag. Die avond zaten ze met zijn allen in de bioscoop voor The Ballad of Songbirds and Snakes: de prequel van de Hunger Games. Milena: “Dat nieuws was ongeveer even kut en post-apocalyptisch als de film zelf.” De anderen knikken fanatiek.

Wat dan wel de beste nieuwe film van het jaar was?
Caspar: “Oppenheimer!”
Drie of vier anderen: “Nee, Barbie!”
Milena: “Nee jongens, het blijft altijd Harry Potter.”

Banger

En dan wordt het gesprek onderbroken door een luide zucht: “Ahh, banger!”, verzucht Irene. Het is niet de eerste keer vanavond dat iemand zoiets zegt. Telkens als het gebeurt, schakelt een aantal tafelgenoten tijdelijk uit van het gesprek. Ze spitsen hun oren om naar de muziek te luisteren en neuriën mee. “Jaaa, banger”, zuchten ze soms terug.

Irene: “Dit huis houdt super erg van muziek. Er staat hier altijd wel een playlist op, en als we iets goed vinden dan roepen we ‘banger!’. Dat is een beetje ons woord van het jaar.”
Milena: “En ons nummer van het jaar is…”

Ze heeft haar zin nog niet afgemaakt, of discussie breekt los. Uiteenlopende titels en muziekgenres worden door elkaar geroepen. Uiteindelijk komt de groep tot een consensus. Milena mag haar zin afmaken. 

“... How to save a life van The Frey,” luidt het eindoordeel.

Gaat er in dit huis nog kerst gevierd worden? 
Lodewijk: “Ja, Sinterkerstennieuw. Maar we hebben het druk, dus dat is pas in februari ofzo.” 
Anouk: “Met oud & nieuw is het hier ook feest natuurlijk.” 
Iemand merkt op: “Oh, ik kan daar waarschijnlijk niet bij zijn. Ik ga echt fomo hebben.” 

Toelichting voor wie niet op de hoogte is: fomo duidt op fear of missing out, ofwel de angst om iets te missen. 

Julie: “Joh, ik heb zelfs fomo van de maaltijden die ik hier mis.”
Milena: “Ik heb in dit huis al fomo als ik op mijn kamer zit.” 

Jullie klinken heel close. Zijn jullie elkaars beste vrienden?

De eerste ongemakkelijke stilte van de avond valt.
Bastiaan: “Kijk, dat noemen wij dus huisgenoten.” 
Milena: “Uhm, daar zijn we nog een beetje voorzichtig mee.”

Maar waarom eigenlijk? Vragen drie anderen zich tegelijk af.
Alex begrijpt het ook niet: “De meeste mensen in dit huis zien elkaar vaker dan hun beste vrienden.” 

Het avondeten loopt ten einde. De borden zijn leeg en niemand durft een tweede portie “pure pijn” aan te gaan. “Maar het was wel heel lekker hoor, Alex”. Een paar mensen ruimt de tafel af, terwijl de rest de zithoek klaarmaakt voor de dagelijkse filmavond. Gesprekken over reflecties op het jaar of de kwaliteit van hun vriendschap lijken alweer vergeten; een tiental lichamen laat zich vallen op de banken en zakt weg in het moment. Dekens en lichamen verstrengelen, de begintune van Harry Potter vult de woonkamer. Wie door de ramen naar binnen kijkt, zou hier net als elke avond zien: een klein beetje kerst.

De studenten in dit verhaal zijn tussen de 22 en 25 jaar oud en studeren Wiskunde (1x), Filosofie (1x), Rechten (2x) Geneeskunde (1x) Natuurkunde (2x) Psychologie (1x) Politicologie (1x) of Economie (1x). De nieuwste huisgenoot woont er zo’n 4 maanden, maar een aantal woont er al 4 jaar.