Demografische prognose: veel eerstejaars in 2019

Universiteiten en hogescholen schreven dit jaar minder nieuwe studenten in, maar dat is niet zo vreemd: er zijn gewoon iets minder jongeren. In de nabije toekomst zal dat weer veranderen.

Hoeveel jongeren telt Nederland de komende jaren? Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) doet daar een gooi naar. De statistici turven geboortes en sterfgevallen, kijken naar immigratie en emigratie, en maken dan hun tabellen met voorspelde aantallen Nederlanders in alle leeftijden.

Er zijn altijd bollebozen die op hun zestiende gaan studeren en avonturiers die eerst een paar jaar willen reizen voordat ze zich bij een hogeschool of universiteit inschrijven. Maar laten we ervan uit gaan dat de meeste eerstejaars een jaar of achttien zijn.

Hieronder staat een grafiek met het verwachte aantal achttienjarigen.

Gegeven deze lijn zal het aantal eerstejaars studenten in september 2014 dalen, waarna de instroom weer een paar jaar zal toenemen, met een piek rond het jaar 2019. Daarna volgen zeven magerder jaren.

Naar verwachting wordt dit patroon nog iets versterkt door de plannen van het kabinet. Komend studiejaar zal er een klein golfje van zeventien- en achttienjarigen komen die nog willen profiteren van de basisbeurs en daarom afzien van een jaartje rondreizen of werken. Het kabinet is immers van plan de basisbeurs per september 2014 te schrappen. Als dat allemaal doorgaat, zal het dal in dat jaar nog iets dieper worden.

Natuurlijk gaan lang niet alle jongeren naar het hoger onderwijs, al zijn het er in de loop der jaren wel steeds meer geworden. In 1995 ging één op de vier jongeren studeren, intussen is dat één op de drie. Zal die trend nog doorzetten? Allerlei stemmen in politiek en onderwijs pleiten intussen voor strengere scholen en hogere eisen aan het havo- en vwo-diploma. Dat doen ze juist omdat er naar verluidt ‘te veel’ jongeren gaan studeren. Dus zoveel groter zal die deelname aan het hoger onderwijs waarschijnlijk niet meer worden.

Verder kan het aantal studenten flink toenemen of juist krimpen door drastische politieke beslissingen. Zo zijn de universitaire deeltijdopleidingen vrijwel allemaal om zeep geholpen doordat ze erg duur zijn geworden voor mensen die al eerder een diploma in het hoger onderwijs hebben behaald. Door de langstudeerboete begonnen nog veel minder mensen aan een wo-deeltijdopleiding.

Daarnaast gaan er momenteel flink wat mbo’ers naar het hbo. Daar zijn sommigen niet gelukkig mee, terwijl anderen het als volksverheffing zien. Wanneer de politiek het voor mbo’ers moeilijker of juist makkelijker maakt om door te stromen, heeft dat ook invloed.

En zo zijn er nog wel meer factoren te bedenken. Net als het weer laat het aantal eerstejaars zich nooit helemaal voorspellen.