‘Deze ramp eist een zware tol, fysiek en mentaal’

Almila Akdag, een Turkse universitair docent Information & Computing Sciences, doneerde meteen op de dag van de aardbeving, maar dat verlichtte haar gevoel van verdoofdheid en hulpeloosheid niet. Voor haar zijn de schokgolven van de aardbeving op 6 februari nog steeds voelbaar.

Akdag groeide op in Adana, een stad met 1,8 miljoen inwoners in het zuiden van Turkije. Akdag herinnert zich dat het er erg warm en groen was. Omdat ze er tot haar achtste woonde, heeft ze dierbare herinneringen aan haar school, leraren en vrienden en aan het zwemmen na de lessen. Ze beschouwt het als "het perfecte schoolleven". Ze heeft Adana al een tijdje niet meer bezocht, maar haar familie bleef contact houden met vrienden en buren.

“Een aantal honderd sterfgevallen in mijn stad is niks vergeleken met het totale aantal slachtoffers – zo’n natuurramp verandert de verhoudingen volledig. Soms doen mijn hersenen gewoon pijn als ik eraan moet denken. Gelukkig is iedereen die ik persoonlijk ken veilig.” Toch blijft de angst hangen. “Stel je voor dat dit in Istanbul had plaatsgevonden. Daar wonen dertig miljoen mensen.”

Na het interview met DUB is ze op 27 februari naar Istanbul gevlogen. Haar familie had al vliegtickets naar Turkije geboekt voor de ramp had plaatsgevonden. Het is een “ander soort vakantie” geworden zegt ze, maar het biedt haar de mogelijkheid om in het land zelf met mensen contact te zoeken. Akdag is bang, maar weet ook zeker dat als er weer zoiets gebeurt, het beter voor haar is om daar te zijn, bij haar familie.

Het idee van samenkomen geeft een beetje hoop

Foto: Almila Adana

In reactie op de aardbevingen, organiseerde de Universiteit Utrecht op 20 februari een bijeenkomst voor studenten en medewerkers die de gevolgen van de ramp direct voelen om ervaringen uit te wisselen en elkaar te steunen. Dit volgt op soortgelijke initiatieven voor Iraanse, Oekraïense, Russische en Belarussische  studenten. Akdag was bij deze bijeenkomst aanwezig, vlak voordat ze naar Turkije vertrok.

“Het idee van samenkomen, zelfs als je niet met elkaar praat, geeft een beetje hoop”, zegt Akdag. Zij besloot om de bijeenkomst bij te wonen om “iets persoonlijkers” te doen voor haar land. Volgens haar was de sfeer bij de samenkomst intiem, persoonlijk en kwetsbaar. “Ik kende een aantal mensen daar, van mijn eigen faculteit. Maar ik denk niet dat we ooit eerder samen hebben gezeten en gehuild hebben.”

Bij de bijeenkomst van de UU was slechts een zeer klein deel van de Turkse studenten en medewerkers van de universiteit aanwezig. Akdag herinnert zich dat ze verbaasd was over de lage opkomst: in totaal kwamen slechts 7 mensen opdagen. In haar departement alleen al zijn er meer dan 15 Turkse studenten en docenten.

Veel van de aanwezigen hadden hun pijn nog durven toelaten voor de samenkomst, zegt Akdag. Zij gelooft dat het waardevol is om gedachten en gevoelens met elkaar te delen, na zolang gedwongen te zijn om veerkrachtig te blijven. Een ramp zoals deze eist een zware tol zowel fysiek als mentaal, zegt Akdag.

Soms heb je niet eens door dat je hulp nodig hebt

De aanwezigen op de bijeenkomst bespraken ook hoe zij zich kunnen organiseren en manieren kunnen vinden om mensen in nood naar behoren te helpen. Ook omdat gezegd wordt dat de Turkse staat  de binnenkomende donaties in handen probeert te krijgen.

Akdag zelf onderzoekt momenteel extra mogelijkheden om samen met haar faculteit de slachtoffers van de aardbevingen te helpen. Volgens haar is psychologische hulp essentieel aangezien sommige mensen niet beseffen welke gevolgen een dergelijke ramp kan hebben voor hun geestelijke gezondheid. “Soms heb je niet eens door dat je hulp nodig hebt.”

Persoonlijk is haar grootste behoefte om met andere mensen te verbinden. Zij denkt dat het geweldig zou zijn als de UU in dat opzicht een faciliterende rol zou kunnen spelen door studenten te informeren over relevante evenementen. Zelf hoorde ze pas van de bijeenkomst doordat een collega een registratielink stuurde via Teams, waarmee ze al haar Turkse collega’s op de hoogte bracht. “Anders had ik het gemist”.

Maybe you will learn something about the aftermath

Akdag had ook graag gezien dat de UU een inzamelingsactie had georganiseerd, zoals andere universiteiten in Nederland. De UU deelde slechts een gironummer waar mensen konden doneren, maar dit was geen initiatief van de universiteit zelf. “Andere universiteiten, zoals Eindhoven, organiseerden een inzamelingsevenement. Eindhoven heeft ongeveer 19.000 euro opgehaald.”
 
Maar Akdag had nog een andere reden om naar de samenkomst te gaan: ze werkte aan een oral history archief in de hoop een meer menselijk perspectief op gebeurtenissen zoals deze te documenteren. De bijeenkomst was dus een kans om mensen te ontmoeten die wellicht geinteresseerd zouden zijn om een vrijwillige bijdrage te leveren aan het project.

“Over vijfentwintig jaar zullen de artikelen die worden gepubliceerd allemaal de officiële aantallen mensen vermelden die zijn gestorven. Misschien dat je iets leert over de gevolgen en de nasleep, maar je zult niet de gevoelens en ervaringen van individuen zien.”

Het einddoel van Akdag is het verzamelen van getuigenissen met somatische informatie zoals ademhalings- en hartslagpatronen om het begrip en de behandeling van massatrauma's te verbeteren. "We willen iedereen in Nederland bereiken die door de aardbeving is getroffen en ervaringen wil delen. Daarnaast zoeken we vrijwilligers die kunnen helpen bij het afnemen van interviews in het Arabisch, Koerdisch, Turks en Nederlands."

Geïnteresseerd in deelnamen aan Akdags oral history project? Je kunt haar bereiken via email: a.a.akdag@uu.nl