Een vleesloos leven aan de UU

Op Dierendag waren de meeste vleesproducten uit de schappen van de UU-kantines verwijderd. Een feestje voor vegetariërs. Zou dat niet vaker kunnen, vroeg vegetariër en student Milieu- en Maatschappijwetenschappen Renee Kooger zich af. Ze ging langs in de kantine en vroeg een diëtist hoe je als vegetariër en veganist gezond kunt blijven.Een aardige actie van cateraar Sodexo om op Dierendag het aantal vleesproducten in de schappen sterk te verminderen. Normaliter is het aanbod voor vegetariërs en al helemaal voor veganisten een stuk kariger, blijkt uit een aantal reacties van studenten die in de kantine op zoek gaan naar diervrij-voedsel. “Het enige sympathieke is dat bij alles een bordje staat met wat er in het product zit, waardoor je meteen ziet hoe weinig er vleesloos is”, aldus vegetariër Nienke die vlees noch vis eet. “Zeker als je warm wilt eten, heb je pech”, vult Marleen aan.Voor een veganist is het helemaal niet leuk om te lunchen of te dineren in een bedrijfsrestaurant, weet Tamara die geen enkel dierlijk product eet. “Over het algemeen is het een echte ramp om iets veganistisch in de uni te vinden. Bij de soepen weet je nooit zeker of ze wel echt veganistisch zijn en het is nauwelijks mogelijk te achterhalen wat er inzit. Toen ik nog vegetarisch at, vond ik de kantine al een treurige bedoeling. Sinds ik veganistisch ben, heb ik er geen enkele keer meer gegeten.”Ze vervolgt: “Er is duidelijk onvoldoende informatie over de ingrediënten van producten, want niet elke kaas is vegetarisch! Een relatief groot aantal van de kaas in Nederland, wordt met behulp van dierlijk stremsel gemaakt. Dat zijn enzymen uit de maag van een kalfje, dat hiervoor wordt geslacht. Als je dat weet is het schijnbaar vegetarische broodje kaas ineens helemaal niet meer vegetarisch..”Gezond dieetHoewel vegetariërs en veganisten verschillende redenen kunnen hebben om dierlijke producten te laten staan, mag inmiddels worden aangenomen dat iedereen bekend is met het duurzame karakter van  een vleesloos dieet. Voor een universiteit die graag een duurzaam karakter wil uitstralen, zou minder vlees in de kantine voor de hand liggen. Maar vegetariërs en veganisten vormen nog een minderheid aan de UU, zo bleek uit een enquête die DUB eerder dit jaar hield onder studenten: vlees is gewoon lekker was de conclusie en hoort bij een gezond dieet. Want word je niet bleek en futloos als je vlees en vis laat staan?Niet wanneer je op een paar dingen let, aldus diëtiste Marleen de Bruin van het UMC Utrecht. Vlees is een makkelijke eiwit- en ijzerbron, twee zaken die je allebei nodig hebt in een gezond dieet. Maar, deze stoffen zitten ook in een heleboel andere voedingsmiddelen, zegt ze. “Vegetariërs eten wel zuivelproducten als melk, kaas en eieren. Hierin zitten ook meer dan genoeg eiwitten. Voor ijzer geldt in principe hetzelfde.”Wanneer je genoeg groene groenten, peulvruchten, aardappelen en volkorenbrood eet, heb je geen vlees nodig om aan die behoefte te voldoen, zegt De Bruin. “Wel is het zo dat ijzer dat niet afkomstig is van vlees (non-heem ijzer) lastiger door je lichaam wordt opgenomen. Het is dus verstandig om een ruime hoeveelheid ijzervervangende producten te eten. Het is namelijk niet zo dat 100 gram spinazie gelijk staat aan 100 gram gehakt qua ijzerwaarde. Wel is het zo dat vitamine c de opname van ijzer vergemakkelijkt. Een glaasje jus bij je peultjes is dus geen slecht idee. Ook vleesvervangers bevatten ijzer, maar hoeveel verschilt per product. Voor je eiwitbehoefte kun je ook bij vleesvervangers terecht.”Voor veganisten is het een ander verhaal, zegt De Bruin. “Vegetariërs hebben doorgaans weinig moeite om gezond te eten, omdat zij veel mogelijkheden hebben om vlees te vervangen. Veganisten eten niets dat van dieren afkomstig is, waardoor melk, kaas en eieren als eiwitbron afvallen. Plantaardige eiwitbronnen worden net als ijzer ook wat minder gemakkelijk opgenomen in je lichaam. Zij moeten dus ook hiervoor vervangers vinden. Daarnaast bevatten dierlijke producten vitamine B12, dat lastig te vervangen is. Hiervoor zijn zeewierpreparaten beschikbaar, maar het komt erop neer dat een veganistische levensstijl veel aandacht en zorg vereist, omdat het anders ongezond is. Het is echter niet onmogelijk. Op de site van het voedingscentrum is meer te lezen over een gezonde, vleesloze levensstijl.”Smaakpanel voor de kantineTerug naar de kantine waar er voor vegetariërs en veganisten weinig te halen valt op het moment. Maar wat wil je ook als de meerderheid van de klanten wel vlees eet. Uitbater Sodexo heeft met al zijn klanten rekening te houden. Merijn Smelt van het Facultair Service Centrum dat namens de UU waakt over Sodexo, bepleit dat studenten zelf op de cateraar moeten afstappen met hun wensen.“De cateraar biedt een assortiment dat zo goed mogelijk aansluit bij de wensen van de studenten en medewerkers van de UU. Er is regelmatig een vegetarische snack en ’s avonds is er bij de warme maaltijd altijd een vegetarische component. Studenten kunnen natuurlijk altijd even naar de cateraar toe gaan om te informeren wat er nog meer mogelijk is. Om deze stap te vergemakkelijken starten we binnenkort met gebruikerspanels. Hier informeren we bij een groep studenten en medewerkers naar de verschillende wensen en kan de cateraar het aanbod hierop afstemmen. We hopen natuurlijk dat hier ook vegetariërs op af komen.”Sodexo is contractueel verplicht een bepaald minimum te hanteren. “En dat doet de cateraar ook. Voor een uitbreiding of verandering van het aanbod moet wel vraag zijn, anders wordt al dat vegetarische eten weggegooid en dat is natuurlijk ook zonde. Ik geef toe dat er op dit moment weinig te halen is voor vegetariërs en zeker voor veganisten. Maar daarom zeg ik: vraag zelf eens bij cateraar Sodexo wat mogelijk is.”Bij het University College Utrecht heeft een dergelijk experiment samen met studenten prima gewerkt, zegt Smelt. “In het restaurant van UCU is op verzoek van de studenten een veel breder vegetarisch aanbod gekomen, omdat de studenten die behoefte in groten getale hebben aangegeven.”Harde lijnerAls het aan docent milieufilosofie Floris van den Berg ligt, wordt de hele universiteit veganistisch. De auteur van het onlangs verschenen boek De vrolijke veganist, pleitte daar al eerder voor. “De Universiteit Utrecht promoot zich als duurzame universiteit; het serveren van vlees en vis past daar absoluut niet bij. Maar, dat is nog maar het begin. Wie echt duurzaam wil eten, mijdt elk product dat niet een plantaardige oorsprong heeft.”Van den Berg wil dus niet alleen de filet americain, maar ook het gekookte eitje dat daarop ligt verbannen uit de kantine, evenals het broodje kaas, de yoghurtjes de pakjes melk en de kuipjes honing. “Je bent duurzaam, of je bent het niet. Er bestaat niet zoiets als een beetje duurzaam. Een beetje fout is nog steeds fout. Voor melk worden koeien ook opgesloten. Voor veel kaas is ook dierlijk stremsel nodig.”Wie het niet met hem eens is, kan met hem de degens kruisen op dinsdag 5 november. SIB organiseert die avond het debat Vega versus Vlees met Floris van den Berg en Stef Aarts die onderzoek doet naar dierenwelzijn bij de KU Leuven.Tips voor een vlees- en visloos bestaanMaak niet de vergissing dat aardappels, groente, vlees ongeveer hetzelfde is als: aardappels, groente, vegaburger: je komt waarschijnlijk bedrogen uit.Begin simpel. Koop bijvoorbeeld een soort wokblokjes in plaats van kip en meng dit met lekkere wokgroentes, een sausje en rijst. Echt, prima te doen. Ook lekker zonder vervanger: risotto met Parmezaanse kaas, paddenstoelen en rucola.Maak het jezelf niet te moeilijk. Cold Turkey afkicken is best lastig. Gun jezelf af en toe je favoriete vleesgerecht, bouw langzaam af.Koop een kookboek. Enkele vegetarische aanraders: Plenty, De Dikke en Dunne VegetariërAls je de textuur van vlees mist en het geld ervoor over hebt: koop producten van de Vegetarische Slager. Ze liggen onder andere bij de Jumbo. Met name de kipstukjes zijn een aanrader: bijna niet van echt te onderscheiden en zeer smakelijk. Ook bijzonder, hun vegetarische tonijn. Online zijn ook salades, bbq-sets en complete maaltijden te bestellen.Laat door de wol geverfde vega’s eens voor je koken.Bezoek eens de ACU, een voormalig kraakpand met zeer goedkoop en verassend lekker veganistisch eten.Mocht je een principiële vegetariër zijn vanwege dierenleed, maar toch hunkeren naar een stukje kaas? Er bestaat ook vegetarische kaas, zonder dierlijk stremsel.