Honoursprogramma’s weg bij UU? Snap jij het?

Veel minder honoursonderwijs geven. Dat is een van de maatregelen waarmee de UU de bezuinigingen te lijf wil gaan. 

Dat kan ook, zo zegt het universiteitsbestuur, omdat de programma’s steeds minder uniek zijn. Een interdisciplinaire insteek zit nu al in veel regulier onderwijs en dat zal voor nog veel meer vakken gaan gelden wanneer het nieuwe universitaire onderwijsmodel wordt ingevoerd.

Bovendien zou onderwijs voor de happy few niet zo goed in de inclusieve onderwijsaanpak passen die de UU voorstaat. In een verantwoording van het schrappen van het honoursonderwijs omschreef de faculteit Geesteswetenschappen die aanpak als ‘iedereen is excellent’.

In hoeverre kunnen UU-studenten en medewerkers die redenering van de universiteit volgen? We legden de vraag voor aan ons DUB-panel.

Bezuinigen op honours programma’s, snap jij het?

Innovatiewetenschapper Frank van Rijnsoever:

‘Ik heb liever dat hierop bezuinigd wordt, dan dat we nog meer opleidingen sluiten’

“Ja, op zich snap ik het wel. Het is nooit leuk om te bezuinigen, en er is de afgelopen jaren veel geinvesteerd in de facultaire honoursprogramma’s. Ik hoop dat die ervaringen elders ingezet kunnen worden, want er zat echt waarde in. 

“Tegelijkertijd raakt dit relatief weinig studenten, en er zijn nog alternatieven op UU-niveau. Ik heb liever dat er hierop bezuinigd wordt, dan dat er nog meer opleidingen de deuren moeten sluiten. Wie weet, verzinnen we in de toekomst - als er weer wat meer ruimte is - een nieuw initiatief. Af en toe moet je ook iets wegdoen om te kunnen blijven vernieuwen.” 

Pedagogisch wetenschapper Kirsten Buist:

‘Niet al onze prachtige baby’s weggooien’

“Nee, ik snap het niet. Ik heb er begrip voor dat in tijden van bezuinigingen het honoursonderwijs ook een bijdrage moet leveren. Maar het volledig stoppen is veel te ingrijpend en gaat voorbij aan de belangrijke functie die de honoursprogramma’s vervullen. 

“Onze opleidingen willen ook studenten aantrekken die behoefte hebben aan extra uitdaging. Via de vaak interdisciplinair opgezette honoursprogramma’s voorzien we daarin. Als gemotiveerde studenten deze uitdagingen niet bij onze opleidingen kunnen krijgen maar elders wel, bijvoorbeeld bij andere universiteiten, verzwakt dat de aantrekkingskracht van opleidingen en de universiteit en wordt onze studentenpopulatie ook minder divers.

“De indruk is ook dat alternatieve vormen van honoursonderwijs nog niet voldoende zijn onderzocht. We moeten echt oppassen dat we vanwege de bezuinigingen niet al onze prachtige baby’s met het badwater weggooien.”

Masterstudent Urban & Economic Geography Quintijn de Leng:

‘Is ‘Het Onderwijs’ dan af nu?’

“Ik ken het honoursonderwijs aan de UU van meerdere kanten: als deelnemer van het Geo-honoursprogramma en een universiteitsbreed programma in de bachelor en in de master; en nu ook aan de docentenkant. Ik zie de moeite die de betrokken docenten doen om het juist een inclusieve en laagdrempelige optie te maken voor studenten, en ik zie de persoonlijke aandacht die de studenten hierbij krijgen. Ik zou het dan ook heel jammer vinden als andere studenten niet meer op deze manier met een andere en minder massale kant van de universiteit in contact kunnen komen. 

“Volgens het nieuwe onderwijsmodel dat verwerkt moet worden in het strategisch plan 2025-2030 gaat iedere bachelorstudent in contact komen met Community Engaged Learning. Interdisciplinariteit en relaties met de maatschappij gaan eveneens een grotere rol spelen. Dat zijn écht goede ontwikkelingen en grote beslissingen waar ik veel lof voor heb. Het nieuwe onderwijsmodel leunt hiervoor ook op de ervaringen die zijn opgedaan in het honoursonderwijs. Maar is ‘Het onderwijs’ dan nu af? Is het dan nu aan ons om zo’n waardevolle, kleinschalige onderwijssetting waar ook nog eens ervaring wordt opgedaan met nieuwe onderwijsvormen weg te bezuinigen?”

Bioloog Suzan Ruijtenberg:

‘Minder geld, maar voorlopig dezelfde kosten’

“Nee, ik snap het niet. Momenteel wordt het grootste deel van het honours onderwijs verzorgd door docenten die iets extra’s doen voor gemotiveerde studenten. De belangrijkste kosten van het onderwijs zijn over het algemeen dan ook hun salarissen. Deze docenten vervullen naast honours onderwijs veel meer onderwijstaken, doen onderzoek en hebben managementfuncties. Het honours onderwijs is maar een klein deel van hun taken, en vaak vindt het plaats in de avonduren.

“Afschaffing van honours onderwijs leidt dus niet tot het ontslaan van deze docenten en levert daarom op korte termijn geen directe besparing op. Bovendien zal het geld dat nu naar honours onderwijs gaat (bijvoorbeeld ruim 180.000 euro voor de bètafaculteit) verdwijnen uit de budgetten van faculteiten en departementen, terwijl hun overige kosten vrijwel onveranderd blijven. Daarmee is het misschien op centraal niveau een bezuiniging, maar komt het in de praktijk op neer dat faculteiten en departementen minder geld krijgen, met voorlopig dezelfde kosten.”

Research analist Mies van Steenbergen:

‘Onderaan de streep zullen er minder mensen in dienst blijven’

“Het is natuurlijk zo dat tijdelijke docenten door de bezuinigingen en de vacaturestop niet vervangen kunnen worden. Formeel is het niet verlengen van een tijdelijk contract geen gedwongen ontslag, maar in de praktijk is het resultaat hetzelfde, mensen raken werkloos. 

“Onderaan de streep zullen er minder mensen in dienst blijven die het werk moeten doen, en het verminderen van de onderwijslast moet daarmee in de pas lopen. Docenten die nu de honoursprogramma’s doen, zullen ingezet worden op de plekken waar de gaten vallen. Dat is een goede manier om de werkdruk te beteugelen. 

“We kunnen het geld maar een keer uitgeven en de honoursprogramma’s kosten best wel veel tijd van docenten, maar of dit de beste keuze is?”

Psychologiestudent Levi Bierhuizen:

‘Afschaffen is niet onterecht, als je reguliere onderwijs wilt behouden’

“Ik heb zelf een half jaar deelgenomen aan het honoursprogramma Descartes (universiteitsbreed programma dat niet gaat verdwijnen, red.). Ik heb tijdens dit half jaar enorm veel interessante gastsprekers mogen horen vertellen over onderwerpen die nooit in mijn opleiding Psychologie aan bod zouden komen. Ik kwam in aanraking met nieuwe visies, andere benaderingen en bredere discussies. Ik denk dus dat een honoursprogramma echt een toegevoegde waarde kan bieden aan studenten en de universiteit.

“Tegelijkertijd vind ik het niet geheel onterecht om het honoursonderwijs af te schaffen ten behoeve van het behoud van het reguliere onderwijs. Ik kan mij vinden in het argument dat opleidingen steeds meer aandacht besteden aan inter- en transdisciplinariteit en hierdoor gedeeltelijk het aanbod van het honoursonderwijs overnemen. Desondanks denk ik dat het honoursonderwijs meer kan bieden dan het reguliere onderwijs dit kan en dat zal helaas verloren gaan.”

Onderwijswetenschapper Casper Hulshof:

‘Ga nu niet doen alsof er inhoudelijke argumenten zijn’

“Ik zou zeggen: zeg gewoon dat je wilt bezuinigen en ga geen argumenten verzinnen. Een honoursprogramma is echt wel meer dan de plek waar je interdisciplinariteit terugvindt in een specifieke opleiding. Het ‘iedereen is excellent’-argument is te absurd voor woorden en dezelfde paradox als in Alice in Wonderland: “At last the Dodo said, 'EVERYBODY has won, and all must have prizes.’” Dus: ik snap het, maar ga niet doen alsof er inhoudelijke argumenten zijn om ermee te stoppen.”