‘Je kan je niet altijd kampioen wanen’

Oud UU-student Beorn Nijenhuis (1984) werd bij het grote publiek bekend als langebaanschaatser. Hij deed mee aan de Olympische Winterspelen in 2006 in Turijn en reed in 2008 een Nederlands record op de 1000 meter. Na zijn schaatscarrière ging hij studeren bij University College Utrecht. Hij wilde ontdekken wat hij precies wilde doen na zijn topsportcarrière. Het bleek het startschot voor een academische loopbaan. 

Positieve bijdrage
Beorn Nijenhuis is opgegroeid in Canada waar hij in aanraking kwam met de schaatssport. Nadat hij naar Nederland verhuisde, kwalificeerde hij zich in 2005 tijdens het Nederlands kampioenschap afstanden in Heerenveen voor de Olympische Winterspelen in Turijn voor de afstanden op de 500 en 1000 meter. Datzelfde jaar werd hij tweede en derde op respectievelijk de 1000 en 1500 meter tijdens de Wereldkampioenschappen.

In 2010 stopte Nijenhuis met professioneel schaatsen en besloot hij om in september dat jaar te starten aan de bachelor Liberal Arts and Sciences aan University College Utrecht. “Na mijn carrière als professioneel schaatser had ik nog geen idee wat ik precies wou. Daarom koos ik voor het University College Utrecht. Daar kreeg ik de vrijheid om erachter te komen wat ik precies interessant vond. Ik had er een geweldige tijd, mede door de gemotiveerde docenten, het interdisciplinaire aspect van de studie en de leuke opdrachten die wij kregen. Zo heb ik, in samenwerking met mijn begeleider, in mijn bachelor scriptie kunnen bewijzen dat de startpositie bij schaatsen en sporten met een vergelijkbare start eigenlijk oneerlijk is. Een bewijs dat later in andere onderzoeken bevestigd is.” 

Al eerder vertelde Nijenhuis dat het als het ware om een valse start gaat, omdat de starter bij schaatsen niet altijd even lang wacht met het geven van het startschot na het woord ‘ready’. Dat varieert per paar. Hoe lang je moet wachten, kan bepalend zijn wanneer, hoe en hoe snel een sporter in beweging komt bij de start. Het is niet eerlijk wanneer daar zulke verschillen in de wachttijd zitten. Hij vond het mooi dat hij zijn achtergrond als topsporter kon gebruiken voor zijn studie.

Foto's: Brendon Heinst

Zwabbervoet
Het zoeken naar die combinatie stopte niet na het behalen van zijn bachelor en het afronden van van de master Neuroscience and Cognition. Zijn promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen ging namelijk over het fenomeen de zwabbervoet. Dat is een aandoening die bij iedereen kan voorkomen, van artsen tot vissers. Het is een aandoening waarbij spieren ongecontroleerd samentrekken. De zwabbervoet kreeg vooral bekendheid in de schaatssport. Voor Gerard Kempers betekende de zwabbervoet het einde van zijn carrière.

Lange tijd was de oorzaak van deze kwaal een mysterie. Nijenhuis: “Met mijn promotieonderzoek heb ik kunnen bewijzen dat de zwabbervoet een neurologische aandoening is. Het is niet iets medisch, maar een probleem dat start in het brein. Het is een storing in het motorisch systeem. Het lukt de hersenen niet meer de voet van de schaatser op de juist manier aan te sturen.”

Topsport 
Na zijn baanbrekende promotieonderzoek is Beorn parttime aan de slag gegaan als docent en onderzoeker aan het Conservatorium van Amsterdam. Sinds een aantal jaar geeft hij daar musici les over hoe hun brein werkt en hoe zij met die kennis het beste kunnen omgaan met presteren op het hoogste niveau. 

Nijenhuis: “Zes jaar geleden kreeg ik een baan aangeboden om als docent enkele cursussen in neurowetenschappen te verzorgen. Het gaat onder meer over het leveren van topprestaties, zoals het uitvoeren van een moeilijk pianoconcert. Met mijn achtergrond als neurowetenschapper en voormaling professioneel atleet weet ik hoe het brein werkt en je het beste met stress en druk om te presteren om kan gaan. Musiceren en optreden is daarin erg vergelijkbaar met topsport.”

Drie raakvlakken
Wat opvalt is dat alles wat Beorn doet en onderneemt te maken heeft met de samenleving en de wetenschap. Daarbij weet hij zijn ervaringen als voormalig topsporter en huidig academicus te combineren. Als het gaat om de muzikanten van het Conservatorium, helpt hij de musici om te gaan met stress en prestatiedruk. Daarbij gebruikt hij zijn kennis als wetenschappers en zijn ervaring als voormalig topsporter. “Nijenhuis: “Als je een tekening maakt van drie cirkels, waarbij cirkel één de samenleving is, cirkel twee de wetenschap vertegenwoordigt en cirkel drie over jezelf gaat, probeer ik – met alles wat ik doet en onderneem – bezig te zijn in het vlak waar de drie cirkels elkaar overlappen.”

“Nog zo veel te onderzoeken”
Toch zit er aan de veelzijdigheid aan talenten en interesses van deze duizendpoot ook een keerzijde. Zo zorgt dit in het dagelijks leven van Nijenhuis voor aardig wat sociale hindernissen. “Als voormaling olympische schaatser met een PhD in Neurowetenschappen, of beter gezegd, als de énige voormalige olympische schaatser met een PhD in Neurowetenschappen, is het vaak voor de samenleving lastig om zowel mijn topsport- als academische prestaties te waarderen. Wat ik doe is namelijk niet zo 1-2-3 in een hokje te plaatsen. Ik word óf gezien als voormalig atleet, óf als academicus, maar ik ben beide tegelijkertijd. Dat wordt niet altijd zo gezien en dat vind ik soms lastig.”

Maar Beorn laat het daar niet bij zitten. “Ik blijf zoeken naar kansen en onderwerpen waar mijn drie raakvlakken sterk naar voren komen. Hopelijk kan ik in de toekomst iets voor de samenleving betekenen door mijn kennis als neurowetenschapper en mijn topsportervaringen te combineren. En wellicht dat anderen zullen inzien dat het ook waardevol kan zijn om zowel oud-olympisch schaatser als academicus te zijn. Er is in ieder geval nog genoeg te doen en zo veel te onderzoeken, dus stilzitten zal ik niet.”

Over Beorn Nijenhuis
Beorn Nijenhuis deed zijn bachelor aan University College Utrecht van 2010 tot 2013 en rondde in 2016 zijn master Neuroscience and Cognition af aan de Universiteit Utrecht. Aan de Rijksuniversiteit Groningen rondde hij in 2023 zijn promotieonderzoek af in de neuropsychologie. Tegenwoordig doceert hij  aan het Conservatorium van Amsterdam over het brein en presteren onder druk.

Dit artikel is in samenwerking met het alumniblad Illuster. Alle artikelen uit de laatste Illuster zijn hier te lezen.