‘Nasi Goreng, deadline 17:00, maximaal zes personen’

Dapper houd je je betaalpas tegen het pinapparaat. Zeven euro vijftig is misschien wat veel voor een pasta met groenten en tomatensaus, maar je bent (bijna) volwassen en erg verantwoordelijk, dus natuurlijk kan je dat nog wel betalen. En tja, wat verwacht je dan met die infla –... Piep, piep, piep. Een welbekend, genadeloos piepje maakt een einde aan je dinerplannen: geen saldo. Teleurgesteld reken je alleen de spaghetti af. Thuis heb je nog wel een fles ketchup liggen.

Het is een stereotypisch beeld: de blutte student die uit noodzaak een bord spaghetti met ketchup naar binnen werkt. Niet alle studenten hoeven op hun uitgaven te letten, maar voor een deel van hen geldt dit wel. Voor de meesten gaat het gelukkig niet zo ver als spaghetti met ketchup: in studentenhuizen wordt vaak samen gegeten en dat is een stuk goedkoper. Dat komt goed uit met de torenhoge inflatie, die afgelopen jaar recordhoogten bereikte. Hoe ziet het gezamenlijk eten in een studentenhuis er eigenlijk uit en in hoeverre heeft de inflatie hier invloed op gehad? Vijf IBB-bewoners vertellen.

Het is een doorsnee avond in dit IBB-huis: tien studenten stuiteren door een walmende, niet bepaald ruime keuken. Er wordt geroepen, gedebatteerd – tofu of gehakt? – en gezellig door meerdere pollepels tegelijk in dezelfde pan geroerd. Vandaag op het menu: spinazie à la crème met aardappels en curryworst. “Voor maar 1,30 per persoon!” vertelt Milou (Klinische gezondheidswetenschappen) trots terwijl ze de pannen op tafel zet.

De verbindende factor

In dit huis, waar in totaal vijftien studenten wonen, wordt elke avond samen gegeten. “Dat is niet alleen goedkoper; het is ook een beetje noodzaak,” legt Milou uit. Ze gebaart naar de uitpuilende keuken. “Zie je het voor je, vijftien mensen achter dat fornuisje?”

Maar voornamelijk eten de huisgenoten samen omdat het gezellig is. Daniël (29, Nederlands) noemt het eten zelfs “de bindende factor van ons huis.” Het moment waarop de lege woonkamer volstroomt met lege magen is het moment waarop de studenten elkaar ontmoeten. Zo lunchen en ontbijten ze ook veel samen. Hun middagspecialiteit is gebakken rijst. “Dan krijgt iedereen een bordje en bespreken we onze dag.”

Het lijkt misschien ingewikkeld om voor zoveel mensen te koken, maar daar is in dit huis  een handig systeem voor ontwikkeld. Meestal verloopt de planning via Whatsapp. Daniel: “Dan stuurt er bijvoorbeeld iemand in de groeps-chat: ‘Nasi Goreng, deadline 17:00, maximaal zes personen’. Wie wil, kan zich aanmelden om mee te eten. Dan komt er een boodschappenteam en een kookteam. De rest mag afwassen. De kosten worden in de wie-betaalt-wat gezet en gelijkmatig over alle tafelgenoten verdeeld.”

Welke gerechten komen bij jullie in de keuken het vaakst terug?
Daniël: “Sowieso de Griekse balletjes. Die komen elke maand terug. Dat gerecht bestaat uit gehaktballetjes, rijst en tomatensaus.”
Myrthe (23, Klinische psychologie: “Er is denk ik een gedeelde eerste plaats met de wraps. Die eten we met vegetarische kipschnitzel. Dat is echt fucking lekker.”

Vanaf nu gaat DUB een paar keer per jaar het kosten plaatje van een populaire studentenmaaltijd plaatsen om de prijsstijgingen te checken. Het gaat om de pasta kip pesto. Eten jullie dit ook vaak?
Myrthe begint te stralen: “Hmm, pasta pesto!” Het levert haar een afkeurende blik van de rest op. Ze voegt toe: “Ja, daar word ik nogal om geshamed in dit huis.”
Daniël: “Met een heel klein beetje meer moeite kan je gewoon veel lekkerdere dingen maken.”
Milou: “Maar misschien is ons huis niet zo representatief. Er zijn hier nogal wat hobbykoks en fijnproevers. Die koken vaak bijzondere dingen.”
Jess (25, Gender studies): “Ja, ik eet hier luxer dan bij mijn ouders.”
Er wordt een aantal voorbeelden genoemd: zelfgemaakte sushi, soep waarvan zelf de bouillon wordt getrokken. Laatst tijdens de kerst is er in deze keuken zelfs een echte kreeft gegeten. Ze durven het bijna niet te zeggen.

Klinkt behoorlijk luxe inderdaad. Hebben jullie afspraken over hoeveel een maaltijd ongeveer mag kosten?
Myrthe: “Nee. Als je je inschrijft voor het avondeten, dan betaal je gewoon jouw deel van het uiteindelijke kostenplaatje.”
Dennis (Economie en Scheikunde): “Maar gewoonlijk maakt niemand het te gek, hoor. We zitten als student allemaal in hetzelfde schuitje. Als iets in de supermarkt duur blijkt te zijn, zoeken we vaak naar een goedkoper alternatief.”
Milou: “Vanmiddag bijvoorbeeld. Ik had eerst slavink in mijn hand, maar dat was echt te prijzig. Toen zijn we dus voor de curryworst gegaan.”
Daniël: “Tja, je kunt niet elke avond kreeft eten.”

Het klinkt of jullie nog behoorlijk lekker kunnen avondeten. Merken jullie eigenlijk wel dat de prijzen zijn gestegen?
En of ze het merken: als reactie klinkt er een luid gezucht, gesteun en ge-what-the-fuck.
Daniël (grappend): “De kreeft is nu zestig euro!”
Jess: “Maar even serieus, zelfs de Garlan is nu één euro twintig.”
Een treurige reactie van de anderen. Ooit wat Garlan het goedkoopste kruidenroomkaasmerk, waarvan de prijs ver onder de één euro lag.
Nog meer producten die volgens de studenten opvallend in prijs zijn gestegen: een groot blok kaas – van vijf naar zeven euro –, de zonnebloemolie – inmiddels veertien piek voor vier flessen–, de kip en de chocola. Laatst kocht iemand nog een losse banaan voor tachtig cent. En dan hebben ze het niet eens gehad over de gestegen huur-, drank- en festivalticketprijzen. Nog meer gezucht en gesteun: de kosten rijzen vrij letterlijk de pan uit.

Doen jullie als gevolg van de inflatie op een andere manier boodschappen?
Dennis: “Ja, ik winkel nu vaker samen met anderen. Dan maken we gebruik van de twee plus één gratis deals in de Jumbo.”
Milou: “Ik kijk sinds kort in de Jumbo reclamefolders. Dan zoek ik op wat er in de bonus is en laat ik mijn eetplannen daarvan af hangen.”
Jess: “Maar we passen ons nou ook weer niet zó fanatiek aan. We gaan bijvoorbeeld allemaal nog steeds naar de Jumbo. Dat is gemakzucht, want die zit om de hoek. Maar het is wel veel duurder dan bijvoorbeeld de Lidl of de Aldi.”
Daarnaast merken de huisgenoten op dat het goedkoper zou zijn om in één keer boodschappen te doen voor de hele week. Maar daar hebben ze helemaal geen ruimte voor. Elke bewoner heeft één plankje in de voorraadkast. En bovendien: hoe weet een student op maandag nou waar hij vrijdag is en wat hij dan wil eten?

Jullie merken dus wel degelijk wat van de prijsstijging en het heeft invloed op individuele boodschappen. Is het gezamenlijk eten ook veranderd?
Jess: “Nee. Als je met veel mensen eet, ben je goedkoper uit. Dus we hoeven er niet zo op te letten.”
Milou: “Ja, maar merk ik wel dat de prijs per persoon hoger is geworden. Nu zijn we drie tot vier euro per persoon kwijt, maar een paar jaar geleden was twee euro echt de max.”
Toch kiezen de huisgenoten er actief voor om, vooralsnog, niet op het sameneten te bezuinigen. Dat zal misschien veranderen als de prijzen nog verder stijgen, maar de economiestudent in huis verwacht niet dat dat gebeurt.
Jess: “We vinden het gewoon belangrijk om uitgebreid te koken en te eten. Het is niet alleen goed voor je mentale gezondheid, maar ook voor onze onderlinge band.”
Daniël: “Zoals ik al zei: eten verbindt.”

Pasta pesto index 20 januari 2023: 12,87 (vega) 17,26 (kip) voor 4 personen

Gebaseerd op prijzen Jumbo. Op 29 november hadden we al een eerste index gemaakt. Die was: 11,84 (vega) en 15,86 (met kip). Dat is een stijging 8,7 procent (vega) en 8,8 procent (kip)