Nieuw fonds moet eerstegeneratiestudenten zetje in de rug geven

“Toen ik vroeger als schoonmaker werkte in een ziekenhuis, had ik nooit kunnen bedenken dat ik nu als promovenda zou werken op divisie Beeld en Oncologie van het UMC Utrecht”, schrijft Charisma Hehakaya in een artikel op de website van de Universiteit Utrecht waarmee ze haar nieuwe fonds promoot.

“Ik kom uit een instabiel gezin met een laag inkomen en zorgde voor andere familieleden. Nadat ik gezakt was, moest ik naar de middelbare school in een andere stad, op mezelf wonen en werken om rekeningen te betalen.”

Vreemdeling op de universiteit
Voor Hehakaya was de universiteit enorm wennen, zowel financieel als sociaal. “Ik voelde me een vreemdeling op de universiteit omdat sommige dingen voor mij niet vanzelfsprekend en vrij nieuw waren. Ik vond het moeilijk om te begrijpen hoe de universiteit werkt en wat de 'ongeschreven regels' zijn, zoals de manier van deelnemen in colleges, de manier van spreken of vragen stellen. Het is meer een kwestie van ‘know-how’ dan van ‘know-what’.”

Daarnaast vond Hehakaya het lastig om thuis uit te leggen hoe het op de universiteit werkt en dat een studie ook veel stress met zich kan meebrengen. “Waar bij andere families de vraag kwam ‘wat studeer je?’, kreeg ik voortdurend te horen ‘waarom studeer je?’ “

Financiële druk en prioriteiten stellen
Ze verwacht dat meer eerstegeneratiestudenten met dezelfde vragen rondlopen op de universiteit en het lastig hebben om financieel de eindjes aan elkaar te knopen. Zelf moest ze naast studeren ook werken om het collegegeld te betalen en wist ze ook niet dat bijvoorbeeld studieboeken en een laptop niet waren inbegrepen. De basisbeurs die zij nog had was echt onvoldoende voor alle kosten, tegenwoordig krijgen de studenten al snel te maken met een grote studieschuld. “Door mijn omstandigheden moest ik leren om prioriteiten te stellen en financiële zekerheid te creëren tijdens mijn eerste drie jaar aan de universiteit. Dit zorgde voor veel druk en daardoor had ik moeite om tijd te besteden aan en me te concentreren op mijn studie. Jammer dat er geen cum laude bestaat voor de meeste geslaagde hertentamens, anders had ik die in het eerste jaar van mijn bachelor gekregen.”

Hehakaya zegt het belangrijk te vinden dat deze studenten het heft in eigen handen nemen en investeren in zichzelf. Ze zijn bijvoorbeeld minder gewend om Engels te spreken, of hebben moeite met het Nederlands wanneer de taal thuis anders is. In zo’n geval zouden taaltrainingen kunnen helpen. Een cursus academisch lezen zou voor veel eerstegeneratiestudenten ook bepaald geen overbodige luxe zijn, denkt Hehakaya.

Probleem is dat een cursus weer extra geld kost terwijl  veel van deze studenten het financieel al niet zo breed hebben. Ze noemt het ook zonde dat deze studenten vanwege financiële redenen bepaalde activiteiten moeten laten liggen, zoals meegaan met een excursie.

Pitch voor nieuw fonds
Mede door haar eigen ervaringen zocht Hehakaya na het behalen van haar derde master  Klinische Epidemiologie in Utrecht afgelopen zomer vond ze een manier om eerste generatiestudenten te ondersteunen. Ze kwam op het idee om een fonds op te richten waar deze studenten een beroep op kunnen doen. Ze kwam terecht bij het Utrechts Universiteitsfonds. Het fonds zag wel wat in het idee. Vooral vanwege het enthousiasme van Hehakaya om er flink aan te trekken.

Het Eerste-Generatie Fonds is nu net gelanceerd en het streven is de komende twee jaar zo’n 100.000 euro op te halen. Eerstegeneratiestudenten kunnen dan een beroep doen op het fonds voor materiële zaken, zoals geld voor een cursus, de aankoop van een laptop, ondersteuning bij een excursie of een studie in het buitenland.

Daarnaast wil Charisma het fonds gebruiken om samen met de universiteit een mentorprogramma op te zetten waarbij (voormalige) studenten en medewerkers hun ervaringen delen met de huidige eerstegeneratiestudenten om deze te inspireren en begeleiden. Op de site van de UU schreef ze recent ook een opinie die de universiteit tips geeft om de eerstegeneratiestudenten aan te moedigen en beter te ondersteunen.

Samenwerken met bestaande initiatieven
De aandacht voor eerstegeneratiestudenten is niet nieuw. DUB publiceerde vorig jaar in samenwerking met Studium Generale een artikel over de eerste generatiestudenten. In dat artikel worden al enkele bestaande initiatieven genoemd. Zo heeft de universiteit  het programma Utalent dat zich richt op middelbare scholieren van de eerste generatie die door de kennismaking vooraf de drempel voor deze aankomende studenten wil verkleinen. Datzelfde geldt voor het buddyprogramma dat een paar jaar geleden is opgericht door toenmalige vice-voorzitter Annetje Ottow en al op de basisschool begint..

Een studentencoachingsprogramma voor eerste generatiestudenten bestaat ook al. Dat heet Opmaat en daarin steunen oudere studenten die zelf eerste generatie student zijn, nieuwkomers die als eerste van hun familie komen studeren.

Bij de faculteit Geneeskunde zijn ze dit jaar met het  zomerprogramma K.I.C.K Start begonnen. Alle studenten die denken dat ze hulp kunnen gebruiken bij het vinden van hun weg op de universiteit, kunnen hieraan meedoen. Recent publiceerde de faculteit een video van de eerste editie van het programma.

Minder fragmentatie
Voegt het nieuwe fonds dan wel iets nieuws toe? Hehakaya denkt van wel. “Enerzijds wil ik het fonds gebruiken voor de financiële steun voor deze studenten. Die vorm van steun bestaat nu nog niet. Anderzijds willen we een mentorprogramma opzetten waarin we samenwerken met de bestaande initiatieven. Het is niet nodig het wiel opnieuw uit te vinden. Bij de initiatieven op de UU en het UMCU valt het me op dat ze allemaal vrij gefragmenteerd zijn. Ik wil samenwerken met de bestaande clubs en zorgen dat het breder en transparanter wordt, voor alle eerstegeneratiestudenten van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht. We zijn nu nog aan het bedenken hoe we dat precies gaan doen. Daarover zijn we in overleg met de universiteit. Het is overigens niet de bedoeling om geld van de donaties voor het mentorprogramma te gebruiken. Dat geld willen we besteden aan de materiële ondersteuning van studenten.”

Meer informatie over het Eerste-Generatie Fonds vindt u hier. Het is dan ook  mogelijk te doneren.