Nieuwe studentenvereniging in Utrecht: ‘We willen het veganisme mainstream maken’

Het idee voor een Utrechtse studentenvereniging voor veganisten kwam van Graphic Design student Sandra (22). Ze verhuisde afgelopen juli naar Utrecht om dichter bij haar stageplek te wonen, toen het haar opviel dat Utrecht geen studentenvereniging voor veganisten had. Zelf was ze lid geweest van de Groningse Vegan Student Association. Via haar Groningse contacten kwam ze bij Sophie uit, die toevallig ook in Utrecht was komen wonen. Sophie (22) stak vervolgens haar studiegenoot Geneeskunde Sara (22) aan en student Journalistiek Kelly (21) vond de anderen toen ze op Facebook zag dat deze vereniging opgericht werd. “Ik stuurde een mailtje om te vragen of ik kon helpen. Binnen ongeveer één week was ik secretaris.” Zo werd een vierkoppig bestuur gevormd van de Vegan Student Association Utrecht (VSA Utrecht).

Van links naar rechts: Sara, Kelly, Sophie, Sandra

Binnen een paar weken waren er de eerste activiteiten. Deze waren tijdens de zomer, waarin meer ruimte was dingen te organiseren binnen de coronamaatregelen. Daar hadden ze geluk mee. Toevallig was dat ook de tijd waarin veel internationals aankwamen in Utrecht en aanhaakten. “Veganisme bestaat in alle landen, dus de kans dat een verganistische international in Utrecht belandt, is erg groot.” Overigens is oprichtster Sandra zelf Zweeds en is de vereniging dus al vanaf de allereerste seconde internationaal.

Ondertussen hebben ze al goed ervaren hoe moeilijk het is om nu activiteiten te blijven organiseren, wat ze elke week sinds het begin hebben weten te doen. Afgelopen november was er nog een vegan challenge waarin ze non-veganisten uitdaagden een weekje veganist te zijn. Deze wordt nog eens herhaald in februari. Het is dus niet onmogelijk om een vereniging op te richten tijdens een pandemie. Het bestuur kijkt ernaar uit om na de pandemie activiteiten te organiseren zoals potlucks, waarbij iedereen eten meeneemt en zo samen een buffet bouwt, excursies en reizen.

Snelle groei van het aantal leden
Utrecht als studentenstad is ook heel geschikt om een veganistische studentenvereniging te beginnen, zeggen Kelly en Sandra. “Er zijn zoveel opties voor vegans in Utrecht. Dat kan je ook goed zien aan de hoeveelheid bedrijven waarmee we samenwerken die allemaal een aanbod voor ons plant based mensen hebben.” Van deze bedrijven kunnen VSA-leden korting of bijvoorbeeld een voucher krijgen. Ze denken ook dat het gemak om veganist te zijn in Utrecht de reden is voor de snelle groei: in een half jaar hebben ze ongeveer negentig leden verworven. Ook doen er vaak mensen mee aan activiteiten, terwijl ze (nog) geen lid zijn. En dat mag ook. “Ongeveer eens per maand hebben we een activiteit speciaal voor leden, zoals een secret santa of borrels.  Andere activiteiten staan open voor alle geïnteresseerden.”

Contact met ‘buiten’ zien ze als een belangrijk onderdeel van de vereniging. Er is dan ook de outreach committee, opgericht om anderen te vertellen over het veganisme of over gerelateerde zaken zoals het klimaat. “Veel mensen weten niet wat er achter hun eten of cosmetica schuilt en een beetje informatie kan al verschil maken.”

De reden om als doelgroep toch op studenten te focussen is niet bewust geweest. Ze zijn nu eenmaal zelf student. Ze zien er echter wel de voordelen van in. “Studenten zijn vaak op zoek naar een actief leven in hun stad en sluiten zich ook makkelijker aan bij een vereniging.” Veel vegans, vertelt het bestuur, zijn vaak ook nog lid van nationale verenigingen die aansluiten op hun leefstijl.

Het imago van een mannelijke vegan
De studenten die zich bij VSA Utrecht aansluiten, zijn vooralsnog vooral vrouw. Dat betekent niet dat ze echt een vrouwenvereniging zijn. “Daar hebben we niet eens aan gedacht, er zit namelijk geen verschil tussen man en vrouw.” Natuurlijk is Utrecht een meisjesstad – er studeren hier meer vrouwen dan mannen,  maar volgens het kersverse bestuur kan het ook liggen aan het beeld dat velen hebben van een man die vegan of vegetariër is, denkt het bestuur. “Alsof het een regel is dat een man van barbecue en vlees moet houden. Als de vriend van mijn zus (beiden vegan) dit in een restaurant aangeeft, wordt er toch even raar gekeken”, vertelt Kelly. Het is duidelijk dat ze dit zonde vinden. Voordat ik nog een vraag kan stellen, beginnen ze meteen te brainstormen over een activiteit die dit onderwerp adresseert.

Wat betreft de studie van de leden is er veel diversiteit. Hoewel milieu-gefocuste studies zoals Global Sustainability Science een grote leverancier is, zijn andere studies van zowel de universiteit als de hogescholen in Utrecht goed vertegenwoordigd, zegt het bestuur. Opvallens is dat ook veel leden de studies Kunstmatige intelligentie en Graphic Design volgen.

Ook niet-veganisten welkom als lid
Een lijfstijl als vegan is niet altijd gemakkelijk. Zeker niet als je net alle dierlijke producten af zweert. Ook daarin wil de vereniging een rol spelen. Zo kwam Sara, die al 3,5 jaar veganist is, er eigenlijk via haar bestuursgenoten pas achter dat niet alle wijn veganistisch is. Ze leerde dat wijn traditioneel gezuiverd wordt met behulp van vis. Gelukkig voor de wijnliefhebber bestaan er tegenwoordig ook andere methoden welke bijna standaard zijn en waarbij er geen dierlijke producten aan te pas hoeven te komen. “Het is alleen jammer dat je op het wijnetiket niet kunt zien welke techniek gebruikt is, daarvoor moet je op internet kijken. Daar zijn gelukkig websites voor”, vertelt Kelly, die het na één jaar als vegan al aardig onder de knie lijkt te hebben. “Er zijn mensen die vrijwillig allerlei wijnmakers afgaan om te controleren wat ze gebruiken. Die zetten het vervolgens online.”

Omdat het niet altijd even gemakkelijk is te zien welke producten vegan zijn, wordt er in de vereniging ook nooit zomaar met de vinger gewezen. Daarnaast mogen ook niet-veganisten lid worden van VSA Utrecht, en is een heftige discussie niet bevorderlijk voor de open sfeer. Wat wel gedaan wordt, is elkaar enthousiasmeren over nieuwe ontdekkingen, zoals dus die wijnen. Maar ook over koekjes, merken hazelnootpasta en bakken ijs. Ze hebben allemaal ook een andere reden om veganist te zijn. De één werd het na het zien van een inspirerende documentaire, de ander volgt de leefstijl van zijn herbivorische huisdieren.

'We willen niemand intimideren'
Hoewel reacties op de nieuwe vereniging vooral positief zijn, worden er – met name online - ook negatieve opmerkingen gemaakt. Als reactie op een eerder interview kreeg het bestuur te horen “Nou, van harte gefeliciteerd met weer een stukje extra verzuiling...”, een ander hoopt dat ze de dijk bij hem in de buurt niet kaal komen eten. Hier moeten ze vooral een beetje om lachen. Ze geven grappend aan te overwegen een ontgroening te houden in een tuincentrum. “Als je iets doet wat buiten de norm valt, zul je altijd opmerkingen krijgen. Soms moet je mensen boos maken voordat je boodschap overkomt, dus dan doen we toch iets goed. Wij willen het veganisme mainstream maken. Hopelijk is het over een jaar of twintig niet meer nodig de boodschap te delen of een vereniging te hebben.”

Voor die tijd zijn er andere toekomstwensen. Een eigen plek staat hoog op de lijst. Sara legt uit: “Als we een plek hebben om samen te komen, hebben we ook iets extra’s om ons mee te identificeren.” “Ons belangrijkste doel is dat we makkelijk te benaderen zijn, we willen niemand intimideren door onze levensstijl. Als we groot genoeg zijn en grotere activiteiten kunnen doen, zou dat erg helpen! Toegankelijkheid is echt het kernwoord”, vult Sophie aan.