Politieke correctheid als drijfveer diversiteit

Veel studenten van de Universiteit Utrecht maken gebruik van de mogelijkheid om met een Erasmusbeurs drie tot zes maanden in het buitenland te studeren. Andere UU-studenten besluiten hun master over de grens te gaan doen of hun onderzoekscarrière te beginnen in een ander land dan Nederland. DUB vroeg een aantal van deze studenten die voor ons een blog uit het buitenland hebben bijgehouden, wat voor rol diversiteit op hun universiteit in het buitenland speelt. In het Zweedse Göteborg proberen ze “uit alle macht te nivelleren, tolereren en variëren”. Aan de prestigieuze New Yorkse Columbia Law School wordt het gebrek aan minder gepriviligeerde studenten gecompenseerd door ‘social justice initiatives’. Aan het Italiaanse European University Institute werken mensen die diversiteit óf heel serieus nemen óf die heel sceptisch zijn over het onderwerp en die vinden dat er al genoeg gelijkheid is.

Lund University, in Zweden
De universiteit van Lund is een nogal witte, hoogopgeleide bubbel, vertelt Paula Dubbink die na UCU hier haar master heeft gedaan en in het land is blijven hangen. Lundagard, de plaatselijke DUB, publiceert regelmatig een artikel over diversiteit. Laatst was er een onderzoek naar de afkomst van de medezeggenschappers. De conclusie: een studentraadslid komt vaker dan gemiddeld uit een hoogopgeleid gezin en is meestal een autochtoon uit de omgeving van Lund. Er is dan ook “een gebrek aan allochtone studenten”, zegt Paula. Raar, schrijft Lundagard, dat het de collega´s van de hogeschool wel lukt om deze studenten aan zich te binden, net als studenten met ouders zonder academische achtergrond.

“Interesse in verschillende minderheden is hier zeker. In zijn algemeenheid wordt er hard gewerkt aan wat door sommige mensen schamper pee-koo wordt genoemd, poltisk korrekthet. Politiek correct of niet veel zaken zijn hier goed geregeld. Homoseksualiteit is in Zweden net zo geaccepteerd als in Nederland, studenten met een functiebeperking hebben recht op een persoonlijke begeleider en veel vakken zijn in het Engels. En dan is Zweden ook nog het land dat het extra woord hen heeft voor iemand die zich noch man noch vrouw voelt.”

Columbia Law School, New York, Verenigde Staten
Studeren aan Columbia Law School is een privilege en een voorrecht, zegt Wieke Vink: “Duur en niet voor iedereen weggelegd.” Ze studeerde in Utrecht Psychologie en Rechtsgeleerdheid en ging in 2013 enkele maanden naar Stellenbosch in Zuid-Afrika. Nu volgt ze de master International Criminal Law aan de UvA en zit ze tijdelijk in New York. “De universiteit zet in op Social Justice Initiatives. Daarnaast geven studenten bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding in het armere Harlem of geven rechtsbijstand. Maar wat mij betreft zou ook binnen het gewone curriculum meer de geprivilegieerde positie van studenten en onze rol in de maatschappij bespreekbaar mogen maken.”

Hoewel het gros van de studenten aan Colombia dus te scharen is onder het kopje geprivilegieerd, zijn er wel vele nationaliteiten op de campus. “Ik vind dat erg verrijkend.” Een derde van haar hoogleraren is vrouw en voor het eerst in haar leven heeft ze les van een zwarte professor. “Hoewel ik in Zuid-Afrika ook les had van een gekleurde professor.”

Bij georganiseerde lunches zorgt de universiteit wel voor koosjer eten, maar niet voor halal eten, Sommige docenten vragen of studenten vrij willen voor voor hun belangrijke religieuze gelegenheden. Voor LGBTI-studenten (Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and/or Intersex) is er de studentenvereniging The Outlaws. Met gehandicapten wordt binnen de universiteit goed rekening gehouden hoewel blinden en slechtzienden in de stad New York niet echt geholpen worden bij het oversteken: "Er zijn nauwelijks stoplichten met een geluidssignaal."

European University Institute, Florence, Italië
De European University Institute in misschien niet representatief voor Italië, begint Matthijs Kuipers zijn relaas over diversiteit op het instituut waar hij na zijn bachelor en master aan de UU zijn promotieonderzoek doet. “Wat opvalt aan de EUI is dat veel mensen erg gefocust lijken op één vorm van discriminatie of diversiteit en de rest niet lijken te zien. Het bekendste voorbeeld is natuurlijk westers feminisme (wit en middenklasse) waar zwarte vrouwen of vrouwen uit de Global South (Azië, Afrika en Midden- en Zuid-Amerika, red.) geen plek hadden. “

Aan de EUI behoor je of tot de groep die diversiteit erg serieus neemt of tot de groep die nogal sceptisch staat tegenover diversiteit, zegt Matthijs. “Ik reken mezelf tot de eerste groep. Zo zat ik bij de werkgroep gender, race en seksuality waarin we  academisch met dit onderwerp bezig waren en ook wat activistischer. De groep sceptici bestaat voornamelijk uit blanke mannen die vinden dat er al heel veel gelijkheid en diversiteit is. Positieve discriminatie is schadelijk vinden zij en veel initiatieven om diversiteit te vergroten, vinden zij neerkomen op politieke correctheid.”

Hoewel er vele nationaliteiten werken aan de EUI, valt er echter nog wel wat aan diversiteit te winnen binnen EUI, zegt Matthijs. “Dat zie je als je bijvoorbeeld kijkt naar de foto van de professoren van het departement Sociale & Politieke Wetenschappen: 11 van de 13 zijn man. Wit, van minimaal middelbare leeftijd, heteroseksueel en Europees.”

Universiteit van Göteborg, Zweden
“Men probeert hier uit alle macht te nivelleren, tolereren en te variëren, geloof ik.” Oud-LAS-student Ruben Dieleman volgt in Göteborg de master International Administration & Global Governance. “Een Zweedse studiegenoot noemde dat eens halfserieus ‘Zweeds normmarxisme’.” De beruchte politieke correctheid begint nu wat af te nemen onder druk van het groot aantal vluchtelingen dat naar Zweden komt, maar het is er nog wel, zegt Ruben. 

Aan de universiteit is afkomst, kleur, handicap of seksuele geaardheid geen issue: gelijke behandeling wordt gegarandeerd. “Hoewel het promotiemateriaal van de universiteit een etnische en cultureel diverse uitstraling heeft,  is de gemiddelde GU-student even blank en bevoorrecht als zijn collega aan de UU. Maar dat komt denk ik doordat er gewoonweg nog altijd veel meer blanke en bevoorrechte mensen in Zweden wonen.”

Aan de universiteit is alle informatie voor studenten ook in het Engels beschikbaar, maar van iedereen die hier langere tijd blijft, wordt verwacht dat ze Zweeds leren. Op straat word je ongeacht je uiterlijk steevast in het Zweeds aangesproken. En de toiletten: “Die zijn standaard voor mannen, vrouwen en overige groepen. Het zijn geen hurktoiletten maar ook geen Hollandse potten.”

Universiteit van Florida, Verenigde Staten
“Wat ik vooral schrijnend vond aan mijn tijd in Florida was dat er weinig donkere mensen rondliepen op de universiteit”, zegt Leoni Nijland die haar bachelor Nederlands en Rechtsgeleerdheid op zak heeft en nu als tussenjaar stage loopt bij het Surinaamse Jeugdjournaal in Paramaribo. “Zodra je in een supermarkt in een buitenwijk was, trof je er juist vrij veel ongeschoold, donker personeel aan. De universiteit lijkt in Florida nog steeds een beetje voorbehouden aan blanke studenten van rijke ouders.  Je moet maar net het geluk hebben dat je ouders je studie kunnen betalen, aangezien collegegeld tot wel 10.000 dollar per jaar kan oplopen. Degenen zonder rijke ouders, bouwen zo’n enorme studieschuld op die ze bijna niet kunnen terugbetalen.”

Tuylane University,  New Orleans, Verenigde Staten
Bachelorstudent Rechtsgeleerdheid  Emma Hoogendijk zit in New Orleans, waar ze nu tijdelijk studeert aan de Tuylane University. Wat haar in de korte periode tot nog toe is opgevallen, is dat er veel aandacht is voor transgender- en homoseksuele studenten. “Elke week wordt er een spreekuur gehouden, de universiteit heeft een Office for Gender and Sexual Diversity. Ook zijn er verschillende studentenverenigingen die zich speciaal richten op transgenders of homoseksuelen. Sinds kort is er zelfs Gender Inclusive Housing die niet alleen meer zijn voor jongens of meisjes, maar waar iedereen mag komen te wonen.” In het universitair sportcentrum, schrijft ze, zijn er naast kleedkamers voor dames en heren ook gender neutrale kleedkamers.

Diversiteitsblog
Te wit, te Nederlands, te westers, te mannelijk, te elitair, kortom: te ‘ons soort mensen’. Hoe kan de universiteit dat veranderen? Klik hier voor meer verhalen over internationalisering, emancipatie, inclusie en politieke correctheid.