Serieverkrachter hield De Uithof jaren in de ban

Nadat gisteren bekend werd dat de Utrechtse serieverkrachter was opgepakt, kwamen bij velen de herinneringen aan 1995 en 1996 of aan 2001 weer boven. Het waren jaren waarin vrouwen en meisjes wisten dat ze maar beter niet alleen in het donker over straat konden gaan aan de oostzijde van de stad.

Eerste vermelding van verkrachting in de buurt van De Uithof
Het allereerste bericht over de verkrachter stond op 5 oktober 1995 in het U-blad, het wekelijkse papieren universiteitsblad. Hij kreeg toen de naam Uithofverkrachter, wat kwaad bloed zette bij de universiteit omdat de man nooit in De Uithof had toegeslagen. Hij zocht zijn slachtoffers op in het groene gebied rondom het universiteitscomplex.

Op het moment van de publicatie waren er al vier verkrachtingen en vijf pogingen tot verkrachting geweest. De politie had eind september – het was een tijd waarin het internet nog in de kinderschoenen stond - pamfletten opgehangen in universitaire gebouwen en bedrijven in De Uithof en omgeving. Dit om mensen te waarschuwen en om tips binnen te krijgen.

Het U-blad meldde dat de man op een fiets reed en alleenstaande vrouwen lastigviel. Hij was actief op slecht verlichte fietspaden, in de groene gebieden tussen Zeist, De Bilt, Utrecht, Houten en Bunnik én in Lunetten. Er werkten toen twintig rechercheurs aan de zaak.

Nog geen sprake van paniek aan UU, signalement verspreid
In De Uithof was op dat moment nog geen sprake van paniek, schreef het U-blad. De faculteit Farmacie stuurde alle studenten en medewerkers een mail waarin werd gewaarschuwd voor de verkrachter. Een klusje dat toen nog veel werk kostte, aldus ‘de automatiseringsdienst’. In het Buys Ballot Laboratorium (tegenwoordig Buys Ballot Gebouw) werd per fax een eerste signalement verspreid. De man had blond stekelhaar. De politie stelde een dergelijke verspreiding van een signalement toen nog niet op prijs omdat ze bang was voor een heksenjacht.

Heel snel daarna kwam de politie toch met een signalement naar buiten. Op dat moment werd de man verdacht van 12 verkrachtingen of pogingen daartoe. Ook werd bekend dat hij op een sportfiets reed. Hij benaderde zijn slachtoffers of van achteren of hij blokkeerde het fietspad zodat vrouwen wel moesten stoppen. Hij bedreigde de vrouwen met een hobbymes.

In november stelde de politie een beloning van 25.000 gulden in het vooruitzicht voor wie de gouden tip had. Het profiel dat de politie toen van de man had opgesteld, luidde: waarschijnlijk is de dader jonger dan 25 jaar en woont alleen of bij zijn ouders. Hij leidt een geïsoleerd leven, is het type van twaalf ambachten, dertien ongelukken. Hij heeft problemen bij het aangaan van relaties met vrouwen en heeft seksuele problemen.

Angst kroop op
Maar inmiddels zat de angst er in De Uithof toch goed in. De politie en de beveiliging van de universiteit surveilleerden al extra, maar nu werden ook bosjes gesnoeid en werd kapotte straatverlichting vervangen. Medewerkers en studenten ruilden de fiets in voor de auto of maakten plannen om niet alleen maar in groepsverband te fietsen.

Ook kwam er in december 1995 een door studenten bestuurd pendelbusje dat de sporters van Olympos naar de eindhalte van de bus bij het UMC Utrecht bracht in het donker. In de volksmond werd dit busje al snel het verkrachtersbusje genoemd, maar toen ook steeds meer mannelijke sporters gebruik gingen maken van de pendeldienst, werd die term steeds minder vaak gebruikt.

Er was in die tijd ook een tegenbeweging te bespeuren. Een aantal vrouwelijke medewerkers en studenten uit de Bilt eiste het recht op om alleen over straat te gaan. Zij hadden zich verenigd in Stichting Fiets-Loop-Jog-Wandelrecht voor Vrouwen. De verkrachter moest gewoon worden gepakt, was hun argument. Dit resulteerde in een korte discussie in het toen nog papieren U-blad.

Het leek even rustig te zijn rondom de serieverkrachter in De Uithof, maar niets was minder waar. In het voorjaar van 1996 werden opnieuw vrouwen ten oosten van het universiteitscomplex aangerand.

Serieverkrachter slaat opnieuw toe in 2001
In het najaar van 2001 slaat de verkrachter opnieuw toe. Ditmaal rijdt hij op een scooter. Wederom is De Uithof in rep en roer. Via internet werden fietsmaatjes gezocht. Wat later kwamen er aan de randen van De Uithof fietspoolpunten waar fietsers op elkaar konden wachten. Bij nood stonden ze met één druk op de knop in verbinding met de beveiliging van De Uithof. Een aantal vrouwelijke medewerkers kregen een alarm in de vorm van een sleutelhanger. Enkele studentes bewapenden zich met pepperspray dat via internet te koop was.

De serieverkrachter wist na elke verkrachting of aanranding te ontkomen. Maar zijn optredens bleven een issue. Laat je je dochter bijvoorbeeld nog wel naar een universiteit gaan waar een serieverkrachter los rondloopt, zo vroegen sommige ouders zich af. Ook werd in 2004 de film Stille Nacht gemaakt waarvan het scenario was gebaseerd op het verhaal van de serieverkrachter. En bij elke verkrachting of aanranding schieten de mensen die de verhalen kennen weer in kramp, zoals toen in november vorig jaar jonge vrouwen werden aangerand.

Nu lijkt de man die jaren voor onveilige gevoelens bij vele vrouwen in Utrecht heeft gezorgd, dan gepakt. Misschien kunnen de fietspoolplaatsen die toch al niet meer werden gebruikt, ontmanteld worden.  

De film Stille Nacht is nog steeds te zien via uitzending gemist.