‘Thuis lazen we geen boeken of kranten’

Charisma groeide op in een gezin dat het financieel moeilijk had. Bovendien had ze zorgtaken en was er weinig aandacht voor hoe het op school met haar ging. Ze ging op jonge leeftijd op zichzelf wonen.

”Ik was gezakt en wilde mijn vwo afmaken aan de Vavo (volwassenenonderwijs, red.) in Utrecht. Dat vereiste veel zelfstandigheid. Ik moest ook veel werken om rond te kunnen komen. Ik ben daardoor snel volwassen geworden en wist al vroeg hoe ik bewuste keuzes moest maken, ook als het ging om de vraag welke studie ik zou willen doen.”

‘Studeren is niet alleen voldoendes halen’

Ze koos uiteindelijk voor een studie Science, Business & Innovation aan de VU in Amsterdam. Die volgde ze met veel plezier. “Maar als eerstegeneratiestudent kwam ik ook  hindernissen tegen: ik vond het lezen van teksten moeilijk, omdat wij thuis geen boeken of kranten lazen. Ook lukte het twee keer niet om een verplichte Nederlandse taaltoets te halen. Mijn Nederlands was niet goed, omdat ik tweetalig opgevoed ben; Moluks en Nederlands.

"Daarnaast besteedde ik veel tijd aan mijn bijbaantjes, onder andere in een kledingzaak, in de horeca, bij een vastgoedkantoor en als eindexamentrainer. Ik haalde daardoor mijn bindend studieadvies maar met de hakken over de sloot.”

De promovendus vond het lastig om aan haar ouders uit te leggen wat studeren is en wat het van haar vroeg. “Studeren is niet alleen voldoendes halen; het is ook vaardigheden opdoen, kritisch leren denken en het leren kennen van andere mensen.”

Haar ouders begrepen bijvoorbeeld niet dat een diploma-uitreiking een speciaal moment is. Daarnaast had ze het door haar bijbanen financieel beter dan haar ouders. “Dat gaf me af en toe een vervelend gevoel; zij zaten dan thuis met eten van de voedselbank, terwijl ik studieboeken kon kopen en uit eten kon gaan.”

‘Ik heb geleerd waar het in het leven echt om draait’

Het kan overigens ook voordelen hebben om eerstegeneratiestudent te zijn, denkt Charisma. “Ik houd van hard werken en vind het ook leuk om wetenschap naar het brede publiek te brengen. Het komt dan van pas dat je je kunt inleven in verschillende sociale groepen – mét en zonder wetenschappelijke achtergrond.

"Omdat mijn ouders mij weinig druk oplegden, heb ik bovendien geleerd waar het leven echt om draait. Je hoeft niet per se hoogopgeleid te zijn en een hoge functie te hebben om gelukkig en succesvol te zijn.”

Maar ze had als student maar al te vaak stress als ze veel moest werken en avonden moest doorleren voor tentamens. Ook was ze onzeker als ze merkte dat ze niet aan de norm voldeed.

“Het is belangrijk om dat allemaal uit te spreken. Ik kon gelukkig terecht bij mentoren op de universiteit die mij goed hielpen, maar ook bij ouders van goede vrienden die mij financieel gesteund hebben toen dat nodig was. Durf te vragen en praat met anderen, neem risico’s en doe wat je leuk vindt; dan overwin je veel obstakels.”

Lees ook hoe Esmee met weeën een tentamen maakte en haar bul haalde en hoe student Geneeskunde Wicky omging met onder meer autisme en ADHD.

Wil je geld doneren aan het UU-fonds voor eerstegeneratiestudenten? Kijk dan hier.