Utrechtse bachelor Economie wordt volledig Engelstalig

De huidige crisis toont het nog maar eens aan: er is een nieuwe kijk nodig op economie en samenleving. Een visie die nu al 10 jaar wordt uitgedragen door de Utrecht School of Economics (USE). “Wij leren onze studenten dat er meer nodig is om de Nederlander zijn portemonnee te laten trekken in economisch zwaar weer. Premier Rutte kan wel roepen dat wij een nieuwe auto moeten kopen, maar in financieel slechte tijden, blijven we het liefst op ons geld zitten. Onze studenten leren naar de economie kijken vanuit de wetenschap dat een mens een emotioneel wezen is.”

Hoogleraar Janneke Plantenga is departementshoofd van de Utrecht School of Economics dat net haar 10-jarig bestaan heeft gevierd. Het jongste departement van de Universiteit Utrecht waar studenten hun economievakken kunnen combineren met een grote minor Recht, Sociologie of Geografie, begint volgend collegejaar met een geheel vernieuwd curriculum voor alle drie de jaren van de bachelor en wordt als eerste reguliere bacheloropleiding volledig Engelstalig. “We willen nog meer dan nu het geval is, het internationale en multidisciplinaire karakter van de opleiding benadrukken.”

Alles in het Engels
Het lijkt een grote vernieuwing om vanaf september 2014 de Nederlandtalige colleges te schrappen. Maar Plantenga noemt dat een kleine wijziging. “In de praktijk werden de meeste colleges al in het Engels gegeven, omdat er altijd wel ergens een buitenlandse student zat. We hebben meer dan 50 verschillende nationaliteiten binnen onze opleiding.” Als gevolg van de meer internationale kijk van het curriculum komt er nu wel een speciaal op Nederland gericht beleidsatelier. “Hierin worden typisch Nederlandse vraagstukken behandeld zoals de herziening van het ontslagrecht, de hypotheekrenteaftrek en de betaalbaarheid van de pensioenvoorziening.”

Ook de organisatie rondom de minoren is veranderd. USE-studenten mogen in het kader van het multidisciplinaire karakter een minor kiezen bij de faculteiten Sociale Wetenschappen, Geowetenschappen of Rebo voor rechten. De minoren zijn op maat gemaakt voor de economiestudent en worden op de eigen campus gegeven, terwijl studenten tot nog toe aanschuiven in de collegebanken van de andere opleidingen.

“In het nieuwe curriculum gaan we nog meer de relatie zoeken tussen economie als wetenschap en de feitelijke sociaal–economische werkelijkheid. We hanteren een brede kijk op welvaart en willen meer greep krijgen op de verschillende factoren die daarop een rol spelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om instituties, maar ook om ruimtelijke aspecten en politieke verhoudingen.” Het nieuwe curriculum heeft tot gevolg dat sommige vakken ophouden te bestaan en er nieuwe vakken worden geïntroduceerd. Voor de huidige bachelorstudent zijn er daarom overgangsregelingen getroffen.

Met al deze veranderingen wil USE niet alleen beter onderwijs bieden, maar ook met stip binnenkomen in de top 3 van de Keuzegids die alle opleidingen op alle vlakken in Nederland op kwaliteit doorlicht. Nu staat USE op de achtste plaats. “In de meest recente Keuzegids zijn we Rotterdam en Amsterdam al voorbij. Dat zijn in vergelijking met ons heel studentrijke opleidingen met een gevestigde naam. Ook al bestaan we al 10 jaar, we zijn nog steeds een nieuwkomer en moeten onze naam nog beter bekend maken. En hoewel we elk jaar in studentaantallen groeien, zijn we in vergelijking nog een kleine speler.”

In stappen van vijf
Het idee voor een economieopleiding in Utrecht stamt uit de jaren 90 van de vorige eeuw. Toenmalig voorzitter van het College van Bestuur Jan Veldhuis wilde ook weleens een Utrechtse alumnus in het torentje, zei hij. In die jaren konden UU-studenten van drie faculteiten na hun eerste jaar bij hun eigen opleiding wel al een economisch pad volgen. Het idee was om deze trajecten samen te voegen tot een volledig economische opleiding die anders was dan alle andere. In Utrecht zouden economiestudenten een brede economische basisopleiding kunnen combineren met een minor in Rechten, Sociologie of Geografie. In januari 2003 zag de Utrecht School of Economics (USE) het levenslicht.

De eerste vijf jaar, kijkt Plantenga terug, was iedereen vooral bezig met het goed op poten zetten van de snel groeiende opleiding die een Engelstalig- en Nederlandstalig traject kreeg.  De volgende vijf jaar kwam het accent te liggen op het uitbreiden van de onderzoeksagenda.Ondertussen had USE na wat omtrekkende bewegingen een thuisbasis gevonden op het voormalige terrein van de Kromhoutkazerne waar University College Utrecht al was gevestigd. Vanwege het internationale karakter van USE werd het terrein daarom omgedoopt tot International Campus.

Nu na tien jaar was het dus tijd om het bachelorprogramma kritisch tegen het licht te houden. Aan de vernieuwing zitten wel grenzen. Plantenga: “Hoewel je anders wilt zijn dan andere economieopleidingen in Nederland, moet je er toch ook wel op lijken. Je moet een goede gesprekspartner zijn. Ook moeten studenten die hier hun bachelordiploma halen, bij andere universiteiten een master kunnen volgen en andersom. Ik ben heel tevreden over de nieuwe opzet. De vernieuwingen in het curriculum versterken het multidisciplinaire en internationale karakter.”

Een Utrechtse economiestudent in het torentje
En wanneer maakt een Utrechtse student zijn opwachting in het torentje? Als Plantenga kijkt naar waar haar studenten terecht komen, heeft ze goede hoop dat dat nog wel een keer gaat gebeuren. “De meerwaarde van onze studenten ten opzichte van studenten van de klassieke economische opleidingen als Rotterdam en Amsterdam is dat onze alumni zich beter verstaan met juristen, sociologen en geografen. Zij zullen bij het maken van nieuw beleid bijvoorbeeld rekening houden met het feit dat mensen niet altijd rationeel reageren, dat markten niet altijd in evenwicht zijn en dat instituties er toe doen. “

Plantenga heeft er alle vertrouwen in dat de manier waarop in Utrecht naar de economie wordt gekeken, van nu en van de toekomst is. “Economie is voor alles een sociale wetenschap . Het gaat over menselijk gedrag en hoe we omgaan met schaarste. Het gaat zeker niet alleen om cijfers of om geld. Wij proberen ook te begrijpen waarom mensen ongelukkig zijn terwijl ze zo rijk zijn, of dat ze naar rechts gaan als ze wordt verteld dat het beter is linksaf te gaan. Uiteindelijk gaat het om een wereld waarin mensen zich goed voelen. En aan die wereld willen wij onze professionele bijdrage leveren."