UU-docenten delen drie digitale tools om online lessen te verbeteren

Het overkwam alle docenten in 2020: ineens moesten ze hun colleges omvormen tot een digitale variant. Een aantal worstelt om de studenten bij de les te houden, andere docenten zagen hun kans schoon om nieuwe technieken en digitale tools uit te proberen, omdat, zo wijst een recente steekproef uit, Zoom, Skype, Google Meet en Microsoft Teams tekortschieten op de mogelijkheden om studenten te betrekken bij het college, op één-op-één contact en op het creëren van een motiverende leeromgeving.

Digitaal lokaal met nostalgisch tintje

Foto: Hugo Bezombes

René Glas, docent van Video Games in Context, besloot samen met collega Jasper van Vught colleges te geven op GatherTown. Op dit platform kunnen de 2D avatars van de docenten en studenten elkaar ontmoeten alsof ze samen in een ruimte zitten. Het platform viel zowel bij de docenten als de studenten in de smaak. Mede door het nostalgische tintje: het platform oogt als een game uit de late jaren 80 of vroege jaren 90. “Daarmee past het ook binnen de context van onze cursus.”

“Met GatherTown kunnen in essentie dezelfde dingen als Teams, met webcams, camera’s en break-out rooms”, vertelt Glas, "maar in tegenstelling tot Teams kan ik in één oogopslag alle studenten, of eigenlijk hun avatars, aan een tafel zien zitten. Zo krijg je toch het idee dat ze echt bij je college aanwezig zijn.”

De studenten van Glas missen ook de fysieke lessen en vinden GatherTown een fijnere leeromgeving. “We kunnen kiezen naast wie we zitten”, zegt student Sosja. 

Zet je VR headset op

Foto: Pexels

Docent Kristi Ondarra van het taalinstituut OTS doet al ruim tien jaar onderzoek naar digitale alternatieven voor taalles. Door het coronavirus is er nieuwe interesse ontstaan voor virtual reality. Ook in haar onderwijs en onderzoek. “Ik was de enige binnen de faculteit die experimenteerde met avatars en virtuele omgevingen. Mensen namen dat niet altijd serieus”, vertelt ze geamuseerd. “En toen kwam covid en was er heel veel interesse in korte tijd.” Kortgeleden hield ze een pilot waarbij studenten een VR headset mee naar huis mochten nemen.

Nu kijkt ze samen met Educate-it hoe virtuele omgevingen kunnen worden ingezet bij de bachelor Spaanse Taal & Cultuur. Zo kregen de studenten de mogelijkheid om via AltSpace studenten Spaans uit Duitsland te ontmoeten. “Het was alsof we echt in dezelfde ruimte waren. En met elkaar in niet al te best Spaans stonden te praten”, aldus Kiki. De student vond de ervaring verfrissend: "Het is een geweldige manier om een cultuur te bestuderen."

Door deze techniek te gebruiken kunnen de studenten de lesstof beter voor zich zien, merkt docent Odarra. “Je kunt naar een museum gaan en afbeeldingen of objecten uploaden. Dat zorgt voor een extra interculturele dimensie die bijdraagt aan het leren van een taal.”

Toch zit er ook een nadeel aan de techniek. Het komt voor dat mensen misselijk worden als ze lange tijd in de virtuele wereld hebben rondgelopen,  omdat onze hersenen het lastig vinden om te echte wereld en de virtuele van elkaar te scheiden. En het kan ook een negatief effect hebben op je evenwichtsgevoel. Zo had Manon, een van de studenten die meedeed aan de pilot, elke keer een halfuur nodig om bij te komen van de VR-ervaring. De technologie belooft veel voor de toekomst, maar staat nog in de kinderschoenen. 

Automatisering en oorlog

UCU-docent Tim Goudriaan, medeoprichter van de Utrecht Institute for Crisis and Conflict Simulation, zet de collegezaal het liefst helemaal op z’n kop. In plaats van het digitaal nabootsen van een klaslokaal, gelooft hij dat (online) onderwijs voor een groot deel geautomatiseerd kan worden, zodat docenten en studenten zich kunnen richten op wat heel goed werkt in online en hybride omgevingen: interactief en ervaringsgericht leren.

“Vaardigheden als academisch schrijven en onderzoek doen worden al sinds Aristoteles in een person-to-person setting doorgegeven”, aldus Goudriaan. Inmiddels heeft hij een serie online cursussen ontwikkeld rondom de vraag: Why not have all the basic academic skills taught through eLearning?

Goudriaan heeft een deel van zijn colleges geautomatiseerd om tijd over te houden voor interactieve activiteiten met zijn studenten, zoals educatieve games. In een recente simulatie over de crisis in de Zuid-Chinese Zee speelden zestig studenten uit twee klassen bijvoorbeeld een diplomatieke crisis. Hierin spelen de studenten verschillende landen en moeten ze op basis van dossierkennis en onderhandelingsvaardigheden samen tot een oplossing komen op MS Teams.

Deze vorm van interactiviteit is anders dan die in een normaal klaslokaal en is ook niet bedoeld die te vervangen, merkt hij op. "Maar het vraagt wel dat mensen ophouden te proberen de oude wereld in de nieuwe wereld te implementeren. We kunnen niet zomaar de oude vorm van onderwijs online kopiëren op MS Teams en verwachten dat het werkt. Simulaties en games zijn een gedeeltelijke oplossing voor het interactiviteitsprobleem, omdat ervaringsgericht leren centraal staat in het onderwijs dat we geven".

Hoewel hij gelooft dat hybride en blended learning steeds meer gemeengoed zullen worden, merkt Tim Goudriaan dat universiteiten grotendeels zullen proberen “zo snel mogelijk weer terug naar het oude normaal te gaan.” De vooruitgang die tijdens de pandemie is geboekt, kan hiermee deels verloren gaan. “Terug naar normaal klinkt misschien mooi, maar gaat voorbij aan de exponentiële groei van online onderwijs door commerciële partijen het afgelopen jaar. 2021 zal dus te boek komen te staan als een mengelmoes van nieuwe initiatieven maar ook veel gemiste kansen voor universiteiten,” voorspelt hij.