UU richt vizier op Brussel voor financiering onderzoek

De Universiteit Utrecht wil meer onderzoeksgeld uit Brussel halen. Dat moet ook, want het Haagse budget voor wetenschap slinkt alsmaar.

Ongeveer 70 miljard euro. Dat is het bedrag dat Europa tussen 2014 en 2020 besteedt aan innovatie en wetenschap. Tenminste, als het Europarlement het moeizaam tot stand gekomen EU-budget goedkeurt. En dat is maar de vraag.

Anton Pijpers, decaan van faculteit Diergeneeskunde, volgt de ontwikkelingen in Europa op  de voet. Hij geeft leiding aan een universitaire stuurgroep die er voor moet zorgen dat Utrecht op de eerste rij zit bij de verdeling van onderzoeksgeld in Brussel.

“Ik ben heel benieuwd hoe de onderhandelingen uitpakken”, zegt Pijpers. “Nederland en Engeland willen meer uitgeven aan innovatie, een aantal traditionele landbouwlanden wil niks inleveren op die post. Dat is lastig.”

“De uitkomst is voor de Universiteit Utrecht van belang omdat we meer onderzoeksubsidies willen binnenhalen. Nederland scoort goed in Europa. Utrecht haalt met de UvA de meeste ERC-grants van alle Nederlandse universiteiten binnen. We willen die positie minimaal behouden, en liefst verbeteren, want de nationale overheid besteedt steeds minder aan wetenschap.”

Als de UU nu al zo succesvol is in het binnenhalen van EU-geld, hoe kan het dan nog beter?
“Wat heel belangrijk is, is dat je zo vroeg mogelijk te weten komt wat voor soort onderzoek financiering krijgt. En dat je als universiteit probeert invloed uit te oefenen op die keuzes. Hoe je dat doet? Door zoveel mogelijk eigen wetenschappers te krijgen in de ERC-commissies. Zij kunnen mede invloed uitoefenen op de inhoud van de calls for proposal, uitnodigingen voor onderzoeksaanvragen uit de EU, waar onderzoekers weer op kunnen reageren.”

“Dat is de vraagkant, aan de aanbodkant is het belangrijk om je als universiteit op onderzoek te focussen waar je heel goed in bent, en op thema’s die er toe doen de komende 10 jaar, en waarvan je verwacht dat er vraag komt uit Europa. Bij de Life Sciences-faculteiten hebben we in de keuze van speerpunten daar ook rekening mee gehouden. Je moet durven kiezen op terreinen waar je kan excelleren. Met regeneratieve geneeskunde, stamcellen en kanker horen de UU en het UMCU bij de top van Europa.”

Wetenschappers klagen geregeld over de bergen papierwerk die ze moeten indienen om een subsidie aan te vragen. Hoe voorkom je dat wetenschappers verzuipen in de Brusselse papiermolen?
“Het is inderdaad een behoorlijke administratieve last als je een aanvraag wil doen in Brussel, en als dat slaagt, om je project te verantwoorden. Daar moet je onderzoekers niet mee belasten. Ik vind dat we die hele procedure uit handen van de wetenschappers moeten halen. Die zijn er voor de inhoud.”

“Een van de plannen is om te zorgen voor een stevige research support. Elke faculteit heeft al specialisten die ‘ontzorgen’, het papierwerk doen voor de wetenschappers. Die research support moeten we versterken.”

“Ik was laats bij het Imperial College in Londen, een universiteit met sterk bètamedisch onderzoek. Wat die aan geld weghalen uit Europa is imponerend, mede dankzij heel goede research support. Dat is een model waar ik wel geporteerd van ben.”

Bij Europese projecten worden de kosten maar deels gefinancierd. De rest moeten de universiteiten zelf bijleggen, cofinancieren. Hoe weten aanvragers zeker dat hun project cofinanciering krijgt?
“Klopt, je krijgt vaak niet alle kosten vergoed, maar 75 procent. Het is ingewikkeld hoe je dat matcht met eigen geld. Onderzoekers die heel veel EU-projecten binnenhalen, komen bij wijze van spreken geld tekort om dat te matchen. Daar moet je slim op managen. De komende tijd gaan we kijken hoe we dat gaan organiseren, en wat een optimale balans is.”

De rector van de UU merkte laatst op dat het NWO relatief weinig onderzoeksgeld toekent aan alfa’s en gamma’s. Is het in Brussel beter gesteld voor hen?
“De laatste jaren is de positie van alfa en gamma in Nederland verslechterd. Dat zie je ook terug in de keuze voor topsectoren. Daar zit nauwelijks alfa en gamma in. Het is dus zaak om de te proberen in Brussel de agenda te beïnvloeden.“

Is de concurrentie voor EU-onderzoeksgeld groot?
“Iedereen ziet dat daar een grote pot geld is. Voor wetenschappers uit landen als Portugal en Spanje kan zo’n beurs een redding zijn. Ik sprak onlangs een collega van de universiteit van Lissabon. Er moet daar 30 procent af van alle uitgaven van de universiteit. En de btw gaat met 10 procent omhoog. En de hypotheekkosten blijven dezelfde. Het is echt dramatisch wat daar gebeurt.”

“Omdat het in die landen zo slecht gaat, is er een enorme sense of urgency om beurzen te verzilveren in Brussel. Het is survival voor ze. In Nederland gaat het relatief goed, er zijn hier geen draconische bezuinigingen. Maar we moeten scherp blijven. Als wij niet dezelfde urgentie voelen, dan komen we op achterstand.”