Wel of niet fulltime werken en wat doe je met je idealen?

De kranten staan er de laatste tijd vol mee: een toename aan burn-outs onder millennials en twintigers die niet meer fulltime willen werken terwijl veel bedrijven schreeuwen om personeel. DUB vroeg drie net afgestudeerden op zoek naar een baan hoe zij hun werkzame leven voor zich zien. Hoewel de inflatie torenhoog is en de prijzen van boodschappen, huur en energie blijven stijgen en er óók nog rente op de studielening is bijgekomen, speelt de hoogte van het salaris nauwelijks een rol bij de keuze van hun baan. Idealen en vrije tijd daarentegen vinden deze drie veel belangrijker.

Alumnus Pier wil drie dagen werken
‘Ik wil me bezig kunnen houden met de dingen die me enthousiast maken'

“Ik heb niet per se heel veel geld nodig”, vertelt Pier die een master Wiskunde aan de UU heeft afgerond en vrije tijd op het moment belangrijker vindt dan geld. “Ik kan prima spaarzaam leven dus een parttime loon is voldoende. Alleen kan ik er geen huis van kopen, maar daar maak ik me voorlopig nog niet druk om.”

Hoeveel dagen wil je het liefst werken?
“Drie. Ik ben namelijk veel bezig met het maken van elektronische muziek. Hoewel ik totaal niet muzikaal ben, kun je muziek ook vanuit een technisch perspectief benaderen en daar ben ik wél goed in. Met behulp van mijn programmeerkennis schreef ik bijvoorbeeld een klein programma dat fungeert als digitale toonvervormer. Ik heb ongelofelijk veel ideeën wat betreft muziekproductie en als ik fulltime ga werken, dan kan ik mezelf daarin niet ontwikkelen.”

Denk je dat het gaat lukken om een parttime baan te vinden?
“Ik acht de kans klein. Het aanbod valt me erg tegen. Ik weet wel dat het nog steeds de norm is om fulltime te werken, maar ik verwachtte toch dat minstens 10 procent van de vacatures parttime zou zijn. Dat blijkt echter niet het geval. Ik las het boek Gratis geld voor iedereen van Rutger Bregman waarin hij vertelde dat economen in de jaren 20 voorspelden dat in 2020 niemand meer werk zou hebben. Die voorspelling is niet uitgekomen, maar sinds ik dat boek heb gelezen, ben ik me wel gaan afvragen waarom ik per se vijf dagen per week zou moeten werken.”

Ben je ook afgewezen bij sollicitaties omdat je niet fulltime wilt werken?
“Ja, eigenlijk is dat steeds de reden. Sinds mijn afstuderen heb ik zes keer gesolliciteerd. Vaak zeggen bedrijven in eerste instantie: “Parttime werken? Dat kan op zich wel.” Maar als ze er dan langer over nadenken, vinden ze het toch niet zo handig. Een keer wilde een bedrijf me heel graag aannemen, maar toen was er een andere kandidaat die wel fulltime wilde werken en die kreeg toen de voorkeur. Op dit moment wacht ik op antwoord van een bedrijf waar ik op termijn parttime kan werken, zo lang ik maar een fulltime inwerktraject doorloop dat een paar maanden zal duren.”

Zou je in de toekomst fulltime willen werken?
“Jawel, hoor. Het is nu gewoon dat ik heel enthousiast ben over muziek en de ruimte wil hebben om daar veel tijd in te steken. Op dit moment heb ik gewoon te veel passie voor andere dingen die niet met werk te maken hebben. Zo lang dat zo is, wil ik gewoon de vrijheid hebben om me daarmee bezig te houden.”

Wat ga je nu doen?
“Als starter is het moeilijker om parttime te werken dan wanneer je al langere tijd ergens werkt en wil afschalen. Dat hebben werkgevers ook tegen mij gezegd: ‘Als je nou gewoon fulltime begint, dan kan je over twee jaar wel minder gaan werken. Dan ben je goed ingewerkt en zit je er lekker in’. Ik snap dat ook wel vanuit het perspectief van werkgevers. Het eerste jaar kost je   bijna meer dan het je oplevert. Het voelt dan als een risico om iemand parttime in te huren. Daarom zou ik nu wel akkoord gaan met een fulltime inwerk traject van een paar maanden. Want ik wil wel gewoon een baan.”

Alumnus Winnie wil niet naar het buitenland
‘Ik verbaas me over mensen die niet fulltime willen werken’

Winnie rondde in augustus de UU-master Toxicologie & Environmental Health af. Het is haar nog niet gelukt een baan te vinden. Om toch een inkomen te hebben is ze momenteel salesmanager van the Basket op het Utrecht Science Park, schrijft ze als freelancer af en toe artikelen voor DUB en geeft ze practicum bij scheikunde.

Hoe komt het dat  je nog geen werk in je eigen discipline hebt gevonden?
“Er is amper aanbod. Ik zie ongeveer één keer in de maand iets voorbijkomen dat relevant is voor mij. Maar de bedrijven stellen zulke hoge eisen aan onder andere de hoeveelheid werkervaring die je moet hebben, dat ik denk dat ik als starter niet in aanmerking kom.”

Maar er wordt toch juist gezegd dat er krapte is op de arbeidsmarkt? Dat starters het voor het kiezen hebben?
Ja, bij horecabaantjes en ander werk waar je niet per se een WO-opleiding voor nodig hebt. Niet bij mijn studie in ieder geval. Eigenlijk heb ik maar twee opties. Ik word óf beleidsmedewerker met een kantoorbaan, of ik ga werken in een laboratorium. Beleidsmedewerker lijkt nu nog niets voor mij, want dan word ik echt een ‘kantoormuis’. In de toekomst wil ik dat misschien wel, maar als ik dat 40 jaar moet doen, dan word ik gek denk ik. Werken in een lab lijkt me wel leuk, want je doet heel veel verschillende dingen en loopt heel de dag rond. Dat is beter voor je lichaam dn een kantoorbaan. Bovendien vind ik het veel interessanter, want je bent fysiek met wetenschap bezig en dat houdt mij wel wakker.”

Wat voor soort onderzoek wil je doen?
“Het liefst een PhD of iets anders academisch – liever niet voor een commercieel bedrijf. Als je in mijn vakgebied iets academisch doet, dus als je aan de institutionele kant zit, dan bewijs je dat iets giftig is om een probleem te kunnen voorkomen of op te lossen. Maar als je voor een bedrijf onderzoek doet, dan hoop je juist dat iets níét giftig is, omdat je dan niets hebt om op te lossen. Dat past niet bij mij.”

Dus je hebt in jouw discipline geen bedrijven die onderzoek doen waar je aan wilt werken?
“Als toxicoloog kom je bij twee soorten bedrijven terecht: bedrijven die materialen maken of medische bedrijven. Lange tijd kwam er bijvoorbeeld veel geld beschikbaar voor PhD’s die werden toegewijd aan onderzoek naar Covid-19 -  wat logisch is omdat het een heel groot probleem is - maar ik wil niets medisch doen. Bij medisch onderzoek is alles altijd maar gefocust op de mens, alsof we alleen maar voor onszelf hoeven te zorgen, terwijl ik eigenlijk vind dat we ons nou eens veel meer op de natuur moeten gaan richten. Ik wil bijvoorbeeld aandacht besteden aan alle gifstoffen die we gewoon maar de grond en de lucht in pompen en die bijvoorbeeld tot bodemvervuiling leiden.”

En op dat vlak zijn er  geen vacatures?
“Weinig, want ik zit echt in een niche. Ik had geloof ik zeventien medestudenten tijdens mijn master en het wordt maar op één andere plek in Nederland aangeboden. Daarom is het ook een kleine markt en worden er heel weinig PhD-posities aangeboden. Bovendien heeft de EU momenteel weinig te besteden aan de financiering van onderzoek in mijn vakgebied. Daarnaast lijkt het alsof de universiteiten in Nederland vaak de voorkeur geven aan onderzoekers uit het buitenland, omdat ze waarde hechten aan internationale kennisverspreiding. Er staat nu bijvoorbeeld een vacature online van de Universiteit Wageningen die perfect bij me past, maar je mag niet meer dan één jaar in de afgelopen vijf jaar in Nederland hebben gewoond. Ik snap het belang van internationale kennisverspreiding, maar het maakt het wel lastig voor mij. Als ik naar het buitenland zou gaan, dan zou ik heel makkelijk een PhD kunnen krijgen, maar ik wil in Nederland blijven.”

Hoeveel uur per week besteed je nu aan het zoeken naar een baan?
“Dat varieert van ongeveer één tot tien uur per week. Nu ben ik bijvoorbeeld net door de eerste ronde van een sollicitatieproces, dus laat ik het een beetje liggen. Tien uur is wel het maximum, omdat ik dan de hele voorraad aan banenkansen in mijn veld heb uitgeput.”

Wat vind je het moeilijkst aan je zoektocht?
“Dat mijn medestudenten nu mijn concurrenten zijn geworden door het schaarse aanbod. Waar ik voorheen altijd vacatures en interessante linkjes deelde met mijn medestudenten, merk ik dat ik daar nu minder toe geneigd ben. Ik wil immers niet dat mijn droombaan voor mijn neus wordt weggekaapt en dat ik dan weer een jaar moet zoeken. Door de schaarste is het nu ieder voor zich, terwijl je netwerk juist heel belangrijk is om iets te vinden wat bij je past. Dat vind ik heel jammer.”

Wist je dat het lastig zou worden om een geschikte baan te vinden na je master?
“Ja, dat wist ik wel. Maar ik ben zelf gewoon echt gepassioneerd over gifstoffen en ik vind het cool om aan het onderzoek bij te dragen. Daarom verbaas ik me altijd over mensen die niet fulltime willen werken. Ik wil júíst fulltime werken. Ik hoop namelijk dat ik van mijn baan ga houden, dat ik iets vind waar ik met plezier 40 uur per week aan besteed. Maar dat zorgt er ook voor dat ik heel kieskeurig ben.”

Alumnus Lenette wil een baan en tijd voor zichzelf
‘Ik maak me vooral zorgen dat ik in een baan terecht komt die ik eigenlijk niet leuk vind’

Lenette heeft een master Forensische Neuropsychologie gedaan en is in studiejaar 2021 afgestudeerd. Nu is ze op zoek naar een baan, met twee eisen in het achterhoofd: ze wil een baan die parttime is, en iets “forensisch”. Forensische psychologen houden zich bezig met de behandeling van zowel daders als slachtoffers van misdaden.

Is het moeilijk om een baan te vinden binnen de psychologie?
“Nee, eigenlijk niet. Er wordt altijd gezegd dat er een overschot aan psychologen is, maar momenteel lijkt het eerder alsof er een tekort is. Misschien door de afnemende mentale gezondheid in de samenleving? Ik zie heel veel vacatures voorbij komen, voornamelijk in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Alleen in de forensische psychologie is een stuk minder aanbod. Ik maak me geen zorgen dat ik geen baan kan vinden – ik maak me vooral zorgen dat ik in een baan verzeild raak die ik eigenlijk niet leuk vind. Die onzekerheid geeft me stress.”

Stellen ze veel eisen aan werkervaring in jouw vakgebied?
“Ja, maar het gaat er vooral om welke behandelingen je kan doen, niet per se over hoe lang je al aan het werk bent. Ik heb nog weinig ervaring met het behandelen van cliënten, dus als een werkgever mij aanneemt, zullen ze me daarnaast ook nog een cursus moeten geven. Ik vrees dat ik daarom vaker afgewezen zal worden voor parttime werk.”

Zijn er wel parttime vacatures?
Heel weinig. De meeste vacatures zijn fulltime. Of ja, fulltime binnen de geestelijke gezondheidszorg  betekent altijd 36 uur in plaats van 40. In mijn optimale scenario werk ik 28 uur per week. Eigenlijk nog liever 24, maar dan heb ik niet genoeg inkomen. Nu zou ik daar overigens prima van rond kunnen komen, maar dat komt omdat ik nog bij de SSH woon. In de toekomst moet ik waarschijnlijk veel meer huur betalen. Bovendien wil ik mijn studieschuld kunnen aflossen.

Waarom wil je parttime werken?
“Ik zing in een bandje. We doen nu vooral covers, maar ik wil eigenlijk mijn eigen studio en op songwriter-les. Daar wil ik minstens één volle dag per week aan besteden, om te kijken of ik er echt iets van kan maken. Nu neem ik weleens iets op maar komt er door tijdgebrek niets van terecht. En ook al leidt het uiteindelijk nergens toe; ik wil gewoon weten of het wat zou kunnen worden als ik er echt tijd in zou steken. Als ik dat niet probeer, zal dat altijd door mijn hoofd blijven spoken.

“Financieel maakt het ook niet heel veel verschil. Ik heb berekend dat het verschil tussen drie en vier dagen werken maar rond de 300 euro netto per maand is, omdat je meer belasting betaalt. Dat vind ik niet veel voor één dag langer werken. Wat ik wel lastig vind, is het beperkte aantal vakantiedagen van een baan. Ik wil gewoon op wintersport kunnen gaan en af en toe andere leuke dingen kunnen ondernemen. Anders ga ik mezelf wel afvragen: waar doe ik het eigenlijk voor?”

Wat is je voornaamste reden om te willen werken?
Het hebben van een inkomen. Momenteel leef ik van het geld dat ik verdien met een baantje als onderzoeksassistent en aandelen die ik deels met mijn studielening heb gekocht. Ik wil in de toekomst wel iets luxer leven dan een student. Het zou fijn zijn als ik bijvoorbeeld de wat duurdere muziekprogramma’s zou kunnen kopen. Een huis hoef ik voorlopig niet. Ik vind huren niet zo erg. “

Zou je werken als je een soort basisinkomen kreeg van de overheid?
Ja, dat wel. Dan zou ik nog steeds geen fulltime muziek gaan maken, omdat ik wel cognitief uitgedaagd wil worden. Maar ik zou in dat geval ook zéker niet voor een fulltime baan gaan. Voor mij is een balans tussen werk, sport, rust en creativiteit gewoon heel belangrijk. Ik word echt een minder leuk mens als ik fulltime moet werken. Dat merkte ik tijdens mijn stage. Als ik dan ’s avond bij mensen zat te eten, hield ik de klok in de gaten omdat ik wel op tijd in bed wilde liggen. Dat gaf stress. Ik was altijd moe en wilde geen leuke dingen meer doen.”